การพัฒนาพื้นที่วิถีวัฒนธรรมบนฐานหนังสือ “ภาพเก่าเล่าขานตำนานตะพานหิน” สู่การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม จังหวัดพิจิตร

ผู้แต่ง

  • ณภัทร ณ ลำปาง มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
  • สุขเกษม ขุนทอง มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

คำสำคัญ:

ภาพเก่าเล่าขาน, พัฒนา, วิถีวัฒนธรรม, ท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสภาพปัญหาพื้นที่การท่องเที่ยวเชิงวิถีวัฒนธรรม อำเภอตะพานหิน จังหวัดพิจิตร 2) เพื่อพัฒนาพื้นที่วิถีวัฒนธรรม อำเภอตะพานหิน สู่การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม จังหวัดพิจิตร และ 3) เพื่อเสริมสร้างรูปแบบการท่องเที่ยววิถีวัฒนธรรม บนฐานหนังสือ “ภาพเก่าเล่าขานตำนานตะพานหิน” สู่การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม จังหวัดพิจิตร เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 15 คน เลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ แบบสัมภาษณ์มีโครงสร้างร่วมกับ วิเคราะห์ข้อมูลด้านเนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า

1) คนจีนและไทยพวน กลุ่มแรกๆ เข้ามาพื้นที่อำเภอตะพานหิน มีการรักษาไว้ซึ่งวิถีวัฒนธรรมดั้งเดิม พร้อมทั้งส่งมอบมรดกวิถีวัฒนธรรมจากรุ่นสู่รุ่น ด้วยวิธีการทำให้เห็นและแสดงให้ดู สภาพปัญหาปัจจุบัน คือ คนรุ่นใหม่ขาดการตื่นตัว และยังไม่ให้ความสำคัญต่อการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงพื้นที่ สิ่งสำคัญ คือ ขาดการสนับสนุนอย่างต่อเนื่องของภาครัฐ ตลอดรวมถึงขาดเครือข่ายการมีส่วนร่วมภาคประชาชน

2) มีการพัฒนา “คน” รุ่นใหม่ให้รับรู้ถึงประวัติศาสตร์เรื่องราวของบรรพชน พร้อมกับพัฒนา “กิจกรรม” ตามความเชื่อให้มีความสอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงทางสังคม ตลอดรวมถึงการรักษาวิถีวัฒนธรรมในรูป “พิธภัณฑ์ชุมชน” สู่การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมได้อย่างสร้างสรรค์

3) กิจกรรมเสริมรูปแบบการท่องเที่ยวจะปรากฏออกมาในรูปของร้านอาหารแบบดั้งเดิม ถนนคนเดิน และกลุ่มชาติพันธ์ไทยพวนซึ่งอยู่ในบริเวณพื้นที่ใกล้เคียงในรูปของ “ประเพณีกำฟ้า” และผลิตภัณฑ์ชุมชนผ้าทอพื้นบ้าน

เอกสารอ้างอิง

กาญจนา สุคัณธสิริกุล. (2564). การพัฒนาคุณภาพการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในภาค ตะวันออกเฉียงเหนือ. (รายงานการวิจัย). สานักวิชาเทคโนโลยีสังคมมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุนารี.

จำนง อดิวัฒนสิทธิ์ และทัศนีย์ ทองสว่าง. (2549). สังคมวิทยา. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์แห่งมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.

ทศพล เตียวประเสริฐกุล. (บรรณาธิการ). (2556). หนังสือ “ภาพเก่าเล่าขานตำนานตะพานหิน”. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์เดือนตุลา.

เทศบาลตำบลวังกรด. (2562). ย่านเก่าวังกรด 2 วัน 1 คืน ดื่มด่ำวัฒนธรรมในอดีต ลิ้มรสอาหารในชีวิตจริง. (พิมพ์ครั้งที่ 2). พิจิตร : สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดพิจิตร.

เบญจมาภรณ์ ชำนาญฉา. (2561). การท่องเที่ยวเชิงอาหาร: ศักยภาพและความได้เปรียบของประเทศไทย. วารสารวิชาการ ฉบับมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์. 24(1), 103–116.

ประเวศ วะสี. (2547). การพัฒนาต้องเอาวัฒนธรรมเป็นตัวตั้ง. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพมหานคร: หมอชาวบ้าน.

พระกานต์นิธิ คนฺธิโก. (เกตุกาญจน์พงศ์). (2566). แนวทางการจัดการท่องเที่ยว “เส้นทางอาหารอร่อย”ในเขตเทศบาลเมืองตะพานหิน จังหวัดพิจิตร. (วิทยานิพนธ์ ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการพัฒนาสังคม). บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

ยุกติ มุกดาวิจิตร. (2548). “วัฒนธรรมชุมชน” วาทศิลป์และการเมืองของชาติพันธุ์ นิพนธ์แนววัฒนธรรมชุมชน. กรุงเทพมหานคร: ฟ้าเดียวกัน.

ยุคลวัชร์ ภักดีจักริวุฒิ์ และคณะ. (2559) ไทยพวนกับกลยุทธเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม. วารสารวิชาการนวัตกรรมสื่อสารสังคม. 4(1), 18–32.

วาลิกา แสนคา. (2545). “การพัฒนาการท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม”, (การศึกษาค้นคว้าแบบอิสระ

ศิลปะศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว). บัณฑิตวิทยาลัย:มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

สุดชีวัน นันทวัน ณ อยุธยา. (2551). การจัดการการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมโดยชุมชนเป็นศูนย์กลาง. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต). บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

สุดแดน วิสุทธิลักษณ์ และคณะ. (2554). โครงการต้นแบบการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ (Creative Tourism Model). รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์. กรุงเทพมหานคร: องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (องค์การมหาชน).

สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอตะพานหิน จังหวัดพิจิตร. (มปพ.). ชุมชนท่องเที่ยว OTOP : นวัตวิถี D-HOPE บ้านป่าแดง. (มปท.).

สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2565). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 13 (พ.ศ. 2566–2570). กรุงเทพมหานคร: สำนักนายกรัฐมนตรี.

อดุลย์ รัตนมั่นเกษม. (2558). ชีวิตเหนือการเวลา. พิจิตร: องค์การบริหารส่วนจังหวัดพิจิตร กรมส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถิ่นกระทรวงมหาดไทย.

อดุลย์ รัตนมั่นเกษม. (2558). วัฒนธรรมแต้จิ๋ว. กรุงเทพมหานคร : แสงดาว.

Nzama, A. T., Magi, L. M., & Ngcobo, N. R. (2005). Workbook-I tourism workbook for educators: 2004 curriculum statement [Unpublished tourism workshop educational materials]. Centre for Recreation & Tourism, University of Zululand, and Tourism KwaZulu-Natal.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-09-11

รูปแบบการอ้างอิง

ณ ลำปาง ณ., & ขุนทอง ส. (2025). การพัฒนาพื้นที่วิถีวัฒนธรรมบนฐานหนังสือ “ภาพเก่าเล่าขานตำนานตะพานหิน” สู่การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม จังหวัดพิจิตร. มจร การพัฒนาสังคม, 10(2), 219–231. สืบค้น จาก https://so06.tci-thaijo.org/index.php/JMSD/article/view/286913