วิธีการสร้างทำนองซอสามสาย กรณีศึกษาเพลงครอบจักรวาล สองชั้น

ผู้แต่ง

  • สุนทรวินิจ วรสิงห์ คณะศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
  • พรประพิตร์ เผ่าสวัสดิ์ คณะศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

คำสำคัญ:

การสร้างทำนองซอสามสาย, กลวิธีการแปรทำนองซอสามสาย, เพลงครอบจักรวาล สองชั้น

บทคัดย่อ

บทความเรื่องวิธีการสร้างทำนองซอสามสาย กรณีศึกษาเพลงครอบจักรวาล สองชั้น มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิธีการสร้างทำนองซอสามสาย และเพื่อศึกษากลวิธีการแปรทำนองซอสามสายจากทำนองทางฆ้องกรณีศึกษาเพลงครอบจักรวาล สองชั้น ผลการวิจัยพบว่า 1. วิธีการสร้างทำนองซอสามสายสามารถสร้างทำนองซอสามสายได้โดยวิธีการ 4 ขั้นตอน ดังนี้ ขั้นที่ 1 การแปลทำนองฆ้องเป็นทำนองซอสามสาย (Translation) โดยวิธีการถอดทำนองฆ้องเป็นทำนองสารัตถะ จากนั้นพิจารณาทิศทางการดำเนินของทำนองใน 3 รูปแบบคือ วิถีขึ้น (Way Up) วิถีลง (Way Down) และวิถียืนเสียง (Stand Still) การแปลทำนองแบ่งเป็น 2 ลักษณะ คือ การแปลอย่างจาว (Thin Texture) และการแปลอย่างเก็บ (Thick Texture)  ขั้นที่ 2 การแปรทำนองซอสามสาย (Variation) ให้เกิดความหลากหลายของทำนองออกไปจากทำนองอย่างเดิม ขั้นที่ 3 การผูกสำนวนทำนอง (Combination) เรียงร้อยสำนวนทำนองระหว่างมือฆ้องเข้าไว้ด้วยกันโดยใช้ความรู้จากการแปลและการแปรทำนอง ขั้นที่ 4 การสร้างสรรค์ทำนองใช้ความรู้จากทั้ง 3 ขั้นตอนที่ได้กล่าวมารวมทั้งประสบการณ์ในการสร้างทำนองใหม่เพื่อให้เกิดทำนองซอสามสายที่ดีและไพเราะน่าฟัง 2. กลวิธีการแปรทำนองซอสามสาย เสนอไว้ 3 ประการ ประการแรก เสียงซ้ำให้หนี ประการที่สอง เพิ่มเสียงตามกลุ่มเสียงและสร้างความถี่ของโน้ต และประการสุดท้ายทำความผันแปรของทิศทางการดำเนินทำนอง

เอกสารอ้างอิง

พิชิต ชัยเสรี. (2559). สังคีตลักษณ์วิเคราะห์. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ภูริภัสสร์ มังกร. (2547). อาศรมศึกษา : รองศาสตราจารย์พิชิต ชัยเสรี. อาศรมศึกษาในวิชาเฉพาะ สาขาวิชาดุริยางค์ไทย คณะศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

วีรศิลป์ ห่วงประเสริฐ. (2562). การสืบทอดความรู้ด้านซอสามสายของครูเจริญใจ สุนทรวาทิน. [วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ และสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอเจ้าฟ้านริศรานุวัดติวงศ์. (2504). สาสน์สมเด็จ เล่ม 2. พระนคร: องค์การค้าครุสภา.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

27-06-2025