Dhamma Indicators for Family Well-being: A Synthesis of Research on Buddhist Principles

Authors

  • Montree Wiwasukh Faculty of humanities and social sciences, Burapha University

Abstract

             This research article aims to synthesize and create Dhamma indicators for family well-being from previous research on Buddhist principles. This study is documentary research. Both quantitative and qualitative synthesis methods were used. Data was collected from two national databases and one international database. Data were analyzed using structural, content, and descriptive statistics.
             The research results found that:
             Articles, research papers, and theses on Buddhist principles involving family consist of 31 items and were divided into five groups: 1) solving problems, 2) building stability, 3) creating peace, 4) model families and others, and 5) foreign research. The result indicated 6 negative Dhamma indicators for family well-being, 16 positive items, and 12 items of a mix of negative and positive indicators. In terms of indicator relation, the three most vital principles are the Six Directions, the Precepts, and the Sangghahavatthu. In terms of important indicator, the most essential Dhamma principles are the Six Directions, followed by Gharavasa Dhamma and Sangghahavatthu. Therefore, the Six Directions are the heart of Dhamma indicators for family well-being. In remarking conclusion, the family will have the highest level of well-being must achieve both negative and positive Dhamma indicators in 8 items: Six Directions, Precepts, Sangghahavatthu, Gharavasa Dhamma, Samajivi Dhamma, Brahmavihara, Tisikkha, and Atthangghikamagga. New knowledge includes: "Not being unfaithful is the heart of a family well-being".

References

กรธิดา เดียวเจริญ, ขันทอง วัฒนะประดิษฐ์ และพระครูปลัดอดิศักดิ์ วชิรปญฺโญ. (2022). การประยุกต์ใช้หลักสติเพื่อเสริมสร้างความสัมพันธ์ครอบครัวสันติสุข. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 10(7), 3106-3116.

กรมกิจการสตรีและสถาบันครอบครัว กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. (2559). นโยบายและยุทธศาสตร์การพัฒนาสถาบันครอบครัว พ.ศ. 2560 - 2564. กรุงเทพมหานคร: กรมกิจการสตรีและสถาบันครอบครัว กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์.

กรมกิจการสตรีและสถาบันครอบครัว. (2565). รายงานประจำปี 2565 กรมกิจการสตรีและสถาบันครอบครัว. เข้าถึงได้จาก www.dwf.go.th (สืบค้นเมื่อ 30 พฤษภาคม 2566).

ฐิติมา บุญประเสริฐ, พระราชปริยัติมุนี (เทียบ สิริญาโณ) และแม่ชีกฤษณา รักษาโฉม. (2018). รูปแบบการไกล่เกลี่ยคดีข้อพิพาทเชิงพุทธบูรณาการ: ศึกษาเฉพาะกรณีคดีครอบครัวศาลเยาวชนและครอบครัวกลาง. Journal of MCU Nakhondhat, 5(3), 809-823.

ณัฐรดา แฮคำ และสิงห์คำ รักป่า. (2021). การส่งเสริมความรักความอบอุ่นความเอาใจใส่ในครอบครัวและชุมชนเชิงพุทธ. Journal of MCU Humanities Review, 7(1), 481-498.

เดชฤทธิ์ โอฐสู. (2019). การขัดเกลาทางสังคมเชิงพุทธเพื่อแก้ปัญหาการข่มขืนบุคคลภายในครอบครัวในสังคมไทย. วารสารวิจยวิชาการ, 2(2), 37-50.

ปิ่นทิพย์ มโนสุจริตธรรม, พระมหาหรรษา ธมฺมหาโส และรุ่งโรจน์ ศิริพันธ์. (2020). วิเคราะห์ครอบครัวสันติสุขเชิงพุทธ. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 8(6), 2465-2473.

ปิ่นทิพย์ มโนสุจริตธรรม, พระมหาหรรษา ธมฺมหาโส และรุ่งโรจน์ ศิริพันธ์. (2020). วิกฤตครอบครัวในสังคมไทย: ศึกษาและเสริมสร้างครอบครัวสันติสุขตามหลักฆราวาสธรรม. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 8(sup), 48-60.

พระกฤษณพล ปญฺญาธโร, พระโสภณพัฒนบัณฑิต และโสวิทย์ บำรุงภักดิ์. (2016). การบูรณาการหลักพุทธธรรมกับโมเดลของเดวิด เอช ออลซัน เพื่อการสร้างครอบครัวเข้มแข็ง. วารสารศรีล้านช้างปริทรรศน์, 2(2), 35-45.

พระครูวาทีวรวัฒน์ (กล้า พราหมณ์แก้ว). (2014). การประยุกต์ใช้โอวาท 10 ในการเสริมสร้างครอบครัวสันติสุข. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 2(1), 35-46.

พระครูสิริรัตนานุวัตร, พระมหาไกรสร โชติปญฺโญ, ประยูร สุยะใจ, อนันต์ อุปสอด และสานุ มหัทธนาดุล. (2559). พุทธจิตวิทยาบูรณาการ: รูปแบบและกระบวนการเสริมสร้างสุขภาวะองค์รวมของครอบครัวและสังคม. รายงานการวิจัย. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาลัยสงฆ์พุทธชินราช.

พระครูอาทรกิจจาภิรักษ์ (ฉัตรชมภู) และโสวิทย์ บำรุงภักดิ์. (2018). การสร้างครอบครัวที่มั่นคงในเชิงพุทธบูรณาการ. วารสารวิชาการธรรมทรรศน์, 18(3), 185-194.

พระชีพ รกฺขิตธมฺโม (แก้วนิล), สิทธิโชค ปาณะศรี และพระครูวิจิตรศีลาจาร. (2020). การประยุกต์ใช้หลักสัมมาอาชีวะในการเสริมสร้างครอบครัวไทยให้เกิดความมั่นคงในสังคมยุคดิจิทัล. Journal of MCU Nakhondhat, 7(5), 148-157.

พระดิลก ถาวโร (สิงห์ทองไชย), กันยาวีร์ สัทธาพงษ์ และสวัสดิ์ อโณทัย. (2020). การบูรณาการพุทธจริยศาสตร์และปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเพื่อการค้ำประกันความมั่นคงของครอบครัวไทยในสังคมหลังนวยุค. Journal of Social Science and Buddhistic Anthropology, 5(5), 52-66.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2555). พุทธธรรม ฉบับปรับขยาย. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์ผลิธัมม์.

พระพรหมเวที (สุเทพ ผุสฺสธมฺโม). (2560). การเสริมสร้างค่านิยมสุจริตของสถาบันครอบครัวตามหลักพระพุทธศาสนา. รายงานการวิจัย. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาลัยสงฆ์ราชบุรี.

พระมหาเผื่อน กิตฺติโสภโณ, ศักดิ์ชัย สักกะบูชา, พระครูสังฆรักษ์เอกภัทร อภิฉนฺโท และนาฏนภางค์ โพธิ์ไพจิตร์. (2022). โมเดลความสัมพันธ์เชิงสาเหตุของครอบครัวเข้มแข็งในสังคมไทย. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 10(1), 351-364.

พระมหาศิวกร ปญฺญาวชิโร, พระครูวรวรรณ วิฑูรย์, พงษ์ประภากรณ์ สุระรินทร์ และชูชาติ สุทธะ. (2023). รูปแบบการส่งเสริมคุณภาพของครอบครัวเชิงพุทธบูรณาการ. วารสารบัณฑิตแสงโคมคำ, 8(1), 99-122.

พระอภิชัย อภิวฑฺฒโน. (2016). การประยุกต์ใช้หลักคารวธรรมะเพื่อการเสริมสร้างครอบครัวสันติสุข. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 4(1), 174-187.

พูนสุข มาศรังสรรค์. (2013). ทำอย่างไรครอบครัวจึงจะไร้ความรุนแรง. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 1(1), 107-120.

พูนสุข มาศรังสรรค์. (2016). การจัดการความรุนแรงในครอบครัวเชิงพุทธบูรณาการ. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 4(1), 221-242.

มนัสนันท์ ประภัสสรพิทยา, กมลาศ ภูวชนาธิพงศ์, วิชชุดา ฐิติโชติรัตนา และอำนาจ บัวศิริ. (2021). โปรแกรมพัฒนาชีวิตสำหรับครอบครัวตามหลักพุทธจิตวิทยา. วารสาร มจร อุบลปริทรรศน์, 6(3), 405-420.

มนูญ สอนโพนงาม และสุนันท์ เสนารัตน์. (2018). พระพุทธศาสนากับสถาบันครอบครัวไทยยุค 4.0 เพื่อการส่งเสริมความสุขในครอบครัว. วารสารมหาจุฬาคชสาร, 9(1), 46-54.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกฉบับภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ทีฆนิกาย ปาฏิกวรรค เล่ม 11 ข้อ 242-274 หน้า 199-218. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

แม่ชีวงเพชร คงจันทร์. (2013). การแก้ปัญหาความรุนแรงในครอบครัวที่ปรากฏในคัมภีร์พระพุทธศาสนา. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 1(2), 43-61.

แม่ชีวงเพชร คงจันทร์. (2016). รูปแบบการเสริมสร้างความมั่นคงของครอบครัวเชิงพุทธบูรณาการ. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 4(sp1), 257-269.

ระพีพรรณ คำหอม, ทิพาภรณ์ โพธิ์ถวิล และรุจา ภู่ไพบูลย์. (2020). ความอยู่ดีมีสุขของครอบครัวไทยตามวงจรชีวิตครอบครัว: กรณีศึกษาภาคใต้. Journal of Social Work, 28(2), 24-59.

วสมน ทิพณีย์. (2016). การแก้ไขปัญหาความรุนแรงในครอบครัวตามแนวพุทธธรรม. Journal of Yanasangvorn Research Institute Mahamakut Buddhist University, 7(1), 51-60.

วัฒนะ กัลยาณ์พัฒนกุล, พระครูนิรมิตสังฆกิจ, พระครูสมุห์ณรงค์ โฆสิตธมฺโม, อานนท์ เมธีวรฉัตร และสุวรรณ ฐาลึม. (2021). หลักธรรมและหลักการเสริมสร้างความมั่นคงในครอบครัวตามแนวพระพุทธศาสนา. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 9(1), 84-94.

สมบูรณ์ วัฒนะ. (2017). การดูแลบิดามารดาสูงอายุตามหลักคำสอนเรื่องทิศหกในพระพุทธศาสนาของครอบครัวไทยพุทธ. Academic Journal of Humanities and Social Sciences Burapha University, 25(49), 147-164.

สัญญา เคณาภูมิ. (2562). หลักการและแนวทางการสังเคราะห์งานวิชาการ. วารสารการบริหารการปกครองและนวัตกรรมท้องถิ่น, 3(2),89-106.

สุริยา ฟองเกิด, สรวงทิพย์ ภู่กฤษณา และสืบตระกูล ตันตลานุกูล. (2559). บทบาทพยาบาลกับการสร้างเสริมสุขภาพครอบครัวบนพื้นฐานทฤษฎีพัฒนาการครอบครัว. วารสาร มฉก. วิชาการ, 20(39), 133-142.

สุวรรณ ฐาลีม และพระปลัดสมชาย ปโยโค (ดำเนิน). (2019). แนวทางส่งเสริมกตัญญูกตเวทีในสังคมไทย. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 7(2), 424-434.

อนันต์ อุปสอด และอณิษฐา หาญภักดีนิยม. (2020). ศึกษากระบวนการเสริมสร้างความมั่นคงของครอบครัวตามแนวพุทธจิตวิทยาบูรณาการ. Journal of MCU Social Science Review, 9(3), 42-54.

อานุรักษ์ สาแก้ว. (2560). การพัฒนารูปแบบพฤติกรรมเชิงพุทธของครอบครัวในสังคมไทย. รายงานการวิจัย. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาลัยสงฆ์เชียงราย.

Cooper, H. & Lindsay, J.J. (1997). Research Synthesis and Meta-Analysis. In Bickman, L. & Rog, D.J. (eds.). Handbook of Applied Social Research Methods. California: Sage Foundation.

Duvall, E. M. (1997). Marriage and Family Relationships. 5th ed. Philadelphia: Lippincott.

Howtragool, V., & Bharani, M. (2023). Analysis of gratitude for parents following Theravada Buddhism. Journal of Pharmaceutical Negative Results, 14(2), 2145-2153.

Lancaster, L. (1984). Buddhism and family in East Asia. Senri Ethnological Studies, 11, 139-151.

Sintabsan, P., Arsanachai, S., & Kamphirapanyo, P. S. (2020). Buddhist Ethics: the concepts and principles to strengthen of strong family and social Thailand in the 21st century. Asia Pacific Journal of Religions and Cultures, 4(2), 134-144.

Downloads

Published

2024-04-26

How to Cite

Wiwasukh, M. (2024). Dhamma Indicators for Family Well-being: A Synthesis of Research on Buddhist Principles. Academic MCU Buriram Journal, 9(1), 91–104. Retrieved from https://so06.tci-thaijo.org/index.php/ambj/article/view/270464

Issue

Section

Research Articles