กันโตงดาร: สัญลักษณ์แห่งจิตวิญญาณของบรรพชนชาวพุทธเขมรสุรินทร์

บทคัดย่อ

          วัตถุประสงค์ของบทความฉบับนี้เพื่อศึกษาภูมิปัญญาท้องถิ่นของชาวไทยพุทธเชื้อสายเขมรในจังหวัดสุรินทร์ ในเรื่องประเพณีการทำบุญอุทิศในช่วงเทศกาลบุญสารทเดือน 10 หรือ “บุญแซนโฎนตา” โดยเฉพาะจะมี “กันโตงดาร” ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของการประกอบพิธีทำบุญอุทิศ “ทักษิณานุประทาน” กับการบูรณาการองค์ความรู้หลักในพระพุทธศาสนาคือพระไตรปิฎกและศาสตร์สมัยใหม่มาเป็นฐานแห่งการศึกษาวิเคราะห์ โดย “นัยแห่งคุณค่าของกันโตงดาร” นี้ ผู้เขียนได้วิเคราะห์ถึงคุณค่าที่แฝงอยู่ในสื่อเชิงสัญลักษณ์โดยสรุปได้ทั้งหมด 10 ประการ คือ 1) สัญลักษณ์แห่งความกตัญญูกตเวที 2) สัญลักษณ์แห่งความสามัคคีในเครือญาติ 3) สัญลักษณ์แห่งประเพณีระหว่างคนเป็นกับคนตาย 4) สัญลักษณ์แห่งกรรมบันดาล 5) สัญลักษณ์แห่งการแบ่งปัน 6) สัญลักษณ์แห่งความอุดมสมบูรณ์ 7) สัญลักษณ์การจัดระเบียบสังคมตามนัยแห่งพระพุทธศาสนา 8) สัญลักษณ์แห่งบุญมหาสังฆทาน 9) สัญลักษณ์แห่งการสื่อสารเชิงวัฒนธรรมในสังคมพุทธ และ 10) สัญลักษณ์แห่งจิตวิญญาณบรรพชน ดังนั้นแล้ว กันโตงดารจึงเป็นสัญลักษณ์ที่หล่อหลอมพลังศรัทธาและจิตวิญญาณของบรรพชน และเป็นอุบายหล่อหลอมด้วยสื่อด้านมิติแห่งจิตวิญญาณ และพัฒนาเป็นมรดกทางวัฒนธรรม (Cultural Heritage) ของชาวพุทธเขมรสุรินทร์ในที่สุด