การประยุกต์หลักปธาน 4 กับการส่งเสริมประเพณีโคมลอย ของชุมชนชาวพุทธตำบลบะ อำเภอท่าตูม จังหวัดสุรินทร์

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ในการศึกษาการประยุกต์กับหลักปธาน 4 กับการส่งเสริมประเพณีโคมลอยของชุมชนชาวพุทธตำบลบะ อำเภอท่าตูม จังหวัดสุรินทร์ โดยการศึกษาจากเอกสาร และการศึกษาภาคสนาม ผลการศึกษาพบว่า การประยุกต์หลักการทำงานในพระพุทธศาสนาซึ่งเป็นที่มาของการศึกษาเกี่ยวกับหลักธรรมของปธาน4กล่าวถึงความเพียร4ประการคือ1)สังวรประธานเพียรระวังไม่ให้บาปเกิดขึ้นในสันดาน 2) ปหานประธานเพียรละบาปที่เกิดขึ้นแล้ว3)ภาวนาประธานเพียรให้กุศลเกิดขึ้นในสันดาน 4)อนุรักขนาประธานเพียรรักษากุศลที่เกิดขึ้นแล้วไม่ให้เสื่อมหลักธรรมปธาน4ซึ่งประกอบด้วยความเพียรเหล่านี้จะทำให้การจัดประเพณีโคมลอยดำเนินไปด้วยความพึงระวังและยับยั้งอกุศลไม่ให้เกิดขึ้นโดยใช้หลักธรรมทางพระพุทธศาสนาตามหลักปธาน 4 คือ1) สังวรปธานตั้งแต่การใช้หลักการอธิษฐานจิตว่าตนเองจะตั้งมั่นอยู่บนความดีหลังจากที่ปล่อยโคมขึ้นสู่ท้องฟ้าแล้วทำให้เกิดความคิด จิตสำนึก ภายในจิตใจของคนในสังคมท้องถิ่น2) ปหานปธานคือละเว้นและกำจัดความคิดที่ไม่ดีออกไปจิตใจเกิดความสะอาดบริสุทธิ์เป็นการชำระล้างความคิดในจิตใจความเป็นเป็นอกุศลที่สิ้นไป ไม่ประกอบด้วยกิเลสโดยมีส่วนเกี่ยวข้องกับความเชื่อที่เกี่ยวกับประเพณีโคมลอยหลังจากลอยโคมขึ้นสู่ท้องฟ้าตามหลักความเชื่อของประเพณีว่าจะส่งผลให้เปลี่ยนแปลงในชีวิตและการดำเนินชีวิตไปในทิศทางที่ดีขึ้น มีส่วนในการจรรโลงสังคมมากยิ่งขึ้น 3) ภาวนาปธาน คือ ความเพียรที่ก่อให้เกิดกิจกรรมประเพณีโคมลอยและการมีส่วนร่วมต่าง ๆ ของสังคมภายในชุมชนท้องถิ่นทำให้เกิดความสามัคคีภายในชุมชนและได้มีการจัดกิจกรรมต่าง ๆ ซึ่งทุกคนในชุมชนมีส่วนร่วมและเป็นแรงผลักดันในการสนับสนุนจนเกิดการสืบสานประเพณีโคมลอยขึ้นอย่างชัดเจน และ 4) อนุรักขนาปธานคือความเพียรรักษากุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้วให้ตั้งมั่นและให้เจริญขึ้นไปจนเกิดความไพบูลย์ถาวรเป็นหลักการของการสืบสานประเพณีที่เกิดขึ้นในชุมชนชาวพุทธตำบลบะอำเภอท่าตูมจังหวัดสุรินทร์มาจนถึงปัจจุบัน