ศึกษาบทบาทการพัฒนาชุมชนของหลวงปู่ริม รตนมุนี วัดอุทุมพร อำเภอปราสาท จังหวัดสุรินทร์

บทคัดย่อ

            วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดการพัฒนาชุมชนในพระพุทธศาสนา 2)  เพื่อศึกษาบทบาทพระสงฆ์ในการพัฒนาชุมชน 3)  เพื่อศึกษาบทบาทการพัฒนาชุมชนของหลวงปู่ริม รตนมุนี วัดอุทุมพร อำเภอปราสาท จังหวัดสุรินทร์ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ภาคสนาม โดยการสัมภาษณ์เชิงลึกแล้ววิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการพรรณนา ผลการวิจัย พบว่า

              1) การพัฒนาชุมชนในพระพุทธศาสนา สำคัญที่สุด คือ การพัฒนาจิต รวมถึงการพัฒนา คุณธรรม จริยธรรม ตลอดจนสุขภาพจิตในชนบทหลายแห่งพระสงฆ์ได้เป็นผู้นำในการพัฒนาและวัดเป็นศูนย์กลางของการพัฒนาหลักธรรมในการพัฒนาได้แก่ ภาวนา 4 คือ กายภาวนา การพัฒนากาย ศีลภาวนา การพัฒนาศีล จิตตภาวนา การพัฒนาจิต และปัญญาภาวนา การพัฒนาปัญญาพระสงฆ์เป็นผู้นำชาวบ้านในชุมชนช่วยกันพัฒนาชุมชนให้ดีขึ้นเจ้าอาวาสผู้มีหน้าที่บริหารและปกครองวัด, เป็นผู้ที่อยู่ใกล้ชิดชาวบ้าน การพัฒนามุ่งเน้นการเปลี่ยนแปลงในตัวมนุษย์รวมถึงศักยภาพของมนุษย์ด้านความรู้ความสามารถของประชาชนในชุมชน เพื่อให้เกิดความเชื่อมั่นในการช่วยเหลือตนเอง

              2) การพัฒนาชุมชน  ของพระสงฆ์กับชุมชน มีความเกี่ยวข้องกัน ต่างก็พึ่งพากันและกัน จะแยกออกจากกันไม่ได้  การพัฒนาชุมชนจึงเป็นหน้าที่ของพระสงฆ์ การเข้าไปมีส่วนร่วมในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชน เสริมสร้างคุณภาพจิตให้ประชาชน พระสงฆ์จะถูกกำหนดบทบาทหน้าที่ที่พึงจะเป็น การพัฒนาคุณภาพชีวิตด้านการศึกษา  การพัฒนาชุมชนด้วยการสงเคราะห์ เป็นการช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ที่ช่วยเหลือตนเองไม่ได้ เพื่อให้มีความสามารถช่วยเหลือตนเองได้ ตามภาระกิจของคณะสงฆ์ทั้ง 6 ด้าน และระเบียบการปกครองคณะสงฆ์ ได้กล่าวถึงการศึกษาสงเคราะห์ เป็นการจัดการศึกษาเพื่อช่วยเหลือ เกื้อกูลแก่เด็ก และเยาวชนของชาติ ทั้งด้านการศึกษา และการอบรม การให้ที่อยู่อาศัยและอาหาร ทำให้เยาวชน มีความอบอุ่นและมีความสุขทั้งร่างกายและจิตใจ

          3) หลวงปู่ริม รตนมุนี เป็นเกจิอาจารย์ที่มีลูกศิษย์และประชาชนเคารพนับถือเป็นจำนวนมาก เป็นผู้นำในการพัฒนาวัด พัฒนาชุมชน การจะเป็นผู้นำคนได้ ต้องมีความรู้ คือรู้คิด รู้ทัน รู้ทำ และรู้จักบริหาร และพัฒนาคนโดยสร้างสถานที่ปฏิบัติธรรม และรักษาสิ่งแวดล้อมเรียกว่า ป่าชุมชนคีรีวงกต ประสานแนวทางศาสนธรรมกับประเพณี ร่วมกับชุมชนท้องถิ่น ทำป่าชุมชนผืนแรกชื่อว่าป่าชุมชนคีรีวงคตในตำบลทุ่งมน อนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติให้คงสภาพเดิม สร้างผืนป่า รักษาธรรม พัฒนาภายใน พัฒนาพฤติกรรม พัฒนาจิตใจ พัฒนาปัญญา  พัฒนาภายนอก ด้วยการสร้างวัตถุ มีกุฏิ ที่พักอาศัยของพระสงฆ์ สามเณร สร้างสะพาน ตัดถนน สร้างโรงพยาบาล และโรงเรียน