การพัฒนาตลาดสินค้าเกษตรปลอดภัย (ผักและไม้ผล) แบบมีส่วนร่วมของชุมชนใน จังหวัดลพบุรี

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัจจุบันของตลาดสินค้าเกษตรปลอดภัย (ผักและผลไม้) แบบมีส่วนร่วมของชุมชนในจังหวัดลพบุรี 2) ศึกษาการมีส่วนร่วมของผู้ประกอบการสินค้าเกษตรปลอดภัย (ผักและผลไม้) ในจังหวัดลพบุรีและ 3) ข้อเสนอแนะแนวทางการพัฒนาตลาดสินค้าเกษตรปลอดภัย (ผักและผลไม้) ในจังหวัดลพบุรี กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ ได้แก่ เกษตรกรแหล่งผลิตอาหารปลอดภัยด้านพืชจดทะเบียนกับสำนักงานเกษตรและสหกรณ์จังหวัดลพบุรีและอยู่ในเขตพื้นที่ชลประทานจำนวน 210 คน และผู้มีส่วนได้เสียทั้งในภาครัฐและเอกชน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถามและแบบสัมภาษณ์ การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้สถิติบรรยาย (Descriptive Statistics) และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยใช้การวิเคราะห์เชิงเนื้อหา (Content Analysis) ผลการวิจัยพบว่า

1.    สภาพปัจจุบันของตลาดสินค้าเกษตรปลอดภัย(ผักและผลไม้) แบบมีส่วนร่วมของชุมชนในจังหวัดลพบุรี พบว่าผลผลิตที่ได้จะถูกจัดจำหน่ายโดยเกษตรกรผู้ปลูกเอง โดยเกษตรกรส่วนใหญ่นั้นไม่มุ่งเน้นในการนำไปขายในตลาดรวม เนื่องจากเสียเวลาในการขนส่งและสินค้ามีความไม่สม่ำเสมอจึงเน้นความสะดวกสบายในการขาย แต่ยังมีเกษตรกรบางส่วนยังคงมีความต้องการตลาดเฉพาะเจาะจงที่ได้รับการสนับสนุนจากภาครัฐบาลสำหรับการเป็นศูนย์กลางในการกระจายสินค้าแต่ยังคงต้องการมีส่วนร่วมในกระบวนการต่าง ๆ เช่นการตัดสินใจ การดำเนินงาน การรับผลประโยชน์ หรือการประเมินผลของตลาด

2.    การมีส่วนร่วมของผู้ประกอบการสินค้าเกษตรปลอดภัย (ผักและผลไม้) ในจังหวัดลพบุรี โดยระดับการมีส่วนร่วมในด้านภาพรวม อยู่ในระดับปานกลาง ( = 3.43, S.D. = 0.25)โดยเรียงลำดับค่าเฉลี่ยสูงสุดไปต่ำที่สุด ได้แก่ ด้านการมีส่วนร่วมในผลประโยชน์ ( = 3.82, S.D. = 0.53) ด้านการมีส่วนร่วมในการบริหารงาน ( = 3.40, S.D. = 0.45) ด้านการมีส่วนร่วมในการประเมินผล ( = 3.32, S.D. = 0.45) และด้านการมีส่วนร่วมในการวางแผนตัดสินใจ (  = 3.17, S.D. = 0.40)

3.    แนวทางการพัฒนาตลาดสินค้าเกษตรปลอดภัย (ผักและผลไม้) แบบมีส่วนร่วมของชุมชนในจังหวัดลพบุรี พบว่า ดังนี้ ควรมีการจัดอบรมให้ความรู้แก่สมาชิกเกี่ยวกับการผลิตผักและผลไม้เพื่อให้ได้คุณภาพมีความปลอดภัย และมีการวางแผนผลิตร่วมกันระหว่างสมาชิก เพื่อให้มีผลผลิตออกสู่ตลาดอย่างสม่ำเสมอให้การสนับสนุน และให้คำปรึกษาในการดำเนินธุรกิจผักและผลไม้ปลอดภัย ส่งเสริมให้มีการสร้างเครือข่ายและเชื่อมโยงธุรกิจระหว่างเกษตรกร ภาครัฐ และภาคเอกชน โดยมีการสร้างกลุ่มสมาชิกเพื่อการพัฒนาตลาดสินค้าเกษตรปลอดภัยเพื่อไว้ให้คำแนะนำในการดูแลรักษา การเก็บเกี่ยวผักและผลไม้ให้ถูกวิธี รวมไปถึงการได้รับการสนับสนุนปัจจัยในการผลิตผักผลไม้ปลอดภัย เช่น น้ำส้มควันไม้ และสถานที่ในการจัดจำหน่ายด้วยการจัดโซนนิ่งผลิตภัณฑ์เพื่อให้สะดวกแก่การซื้อสินค้าของผู้บริโภค สร้างจุดรับซื้อผักและผลไม้ในพื้นที่เพื่อช่วยลด ค่าใช้จ่ายในการขนส่ง และส่งเสริมการสร้างตราสินค้าเพื่อให้เกิดการยอมรับโดยการใช้ตรามาตรฐานเดียวกันทั้งจังหวัด