แนวทางการจัดการเรียนการสอนโดยใช้โครงงานเป็นฐานในรายวิชา RSU 111 สังคมธรรมาธิปไตย วิทยาลัยนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยรังสิต

บทคัดย่อ

        การศึกษาวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางการจัดการเรียนการสอนโดยใช้โครงงานเป็นฐาน ในรายวิชา RSU 111 สังคมธรรมาธิปไตย ของวิทยาลัยนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยรังสิต เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษากับผู้สอนประจำภาคการศึกษาที่ S/2564 จำนวนทั้งสิ้น 10 คน ใช้การสัมภาษณ์ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ซึ่งศึกษาแนวทางการจัดการเรียนการสอนที่ให้โครงงานเป็นฐานของการเรียนรู้ มีขั้นตอนของการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน ผลการวิจัยพบว่า

        1. ขั้นเตรียมความพร้อมโครงงาน พบว่า มีการเตรียมความพร้อมสำหรับการจัดการเรียนการสอนโดยใช้โครงงานเป็นฐาน กล่าวคือ เน้นการเรียนรู้ร่วมกัน พิจารณาประเด็นสำหรับการทำโครงงานจากสถานการณ์ปัจจุบันและระดมสมองเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ จากนั้นชี้แจงแนวทางการจัดโครงงานภายใต้แนวคิด “Chang in Diversity Culture” เน้นความเป็นสังคมธรรมาธิปไตย และการสร้างสรรค์สื่อ

         2. ขั้นการศึกษาความเป็นไปได้ พบว่า ผู้สอนมีการศึกษาความเป็นไปได้ หาข้อมูลเบื้องต้นสำหรับการจัดโครงงาน และให้ผู้เรียนได้ค้นคว้า เรียนรู้ และศึกษาความเป็นไปได้ในการทำโครงงาน และมีการกำหนดการทำงานร่วมให้กับผู้เรียน ทั้งนี้ผู้สอนมีหน้าที่สนับสนุนและแนะนำให้เป็นไปตามกรอบและทิศทางที่วางแผนไว้

        3. ขั้นการกำหนดหัวข้อและรายละเอียดต่าง ๆ พบว่า ผู้สอนมีการพูดคุยแลกเปลี่ยนกับผู้เรียน โดยทำหน้าที่กระตุ้นเพื่อให้ผู้เรียนแสดงศักยภาพ ทั้งนี้เมื่อกำหนดประเด็นได้แล้ว จะมอบหมายให้ไปค้นคว้าข้อมูลเชิงลึก นำมาวิเคราะห์และสังเคราะห์เพื่อเป็นข้อมูลพื้นฐานสำหรับการทำโครงงาน โดยผู้สอนทำหน้าที่เป็นโค้ช และสอดแทรกแนวคิดต่าง ๆ เพื่อให้ผู้เรียนบูรณาการร่วมกับการดำเนินโครงงาน และให้มีอิสระในการคิดและการตัดสินใจในการทำงาน

        4. ขั้นการดำเนินงานโครงงานและสร้างสรรค์ชิ้นงาน พบว่า ผู้สอนให้ผู้เรียนได้ลงมือดำเนินโครงงานจากรายละเอียดที่ได้มีการเตรียมการมาตั้งแต่ต้น ซึ่งดำเนินการกับกลุ่มเป้าหมายที่เป็นชุมชนละแวกใกล้เคียงมหาวิทยาลัย ประชาชนในจังหวัดปทุมธานี หรือผู้เรียนและบุคลากรมหาวิทยาลัยรังสิต โดยประเด็นที่ผู้เรียนเลือกทำโครงงานมีความหลากหลายและมีการผลิตสื่อในรูปแบบต่าง ๆ เพื่อประกอบกับการดำเนินโครงงาน

        5. ขั้นการสรุปสิ่งที่เรียนรู้และการนำเสนอ พบว่า การจัดการเรียนการสอนโดยใช้โครงงานเป็นฐาน ทำให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ในด้านทักษะต่าง ๆ โครงงานส่วนใหญ่ประสบความสำเร็จทุกกลุ่มและเป็นไปตามวัตถุประสงค์ของโครงงานที่ได้กำหนดไว้ ซึ่งทำให้ผลงานที่ปรากฏดสะท้อนการทำงานที่มีประสิทธิภาพ