วารสารศาสตร์เชิงข้อมูลไทยอยู่จุดไหนในโลก: เปรียบเทียบบริบทในประเทศไทยกับกระแสโลก
คำสำคัญ:
วารสารศาสตร์เชิงข้อมูล, ประเทศไทย, บริบทโลกบทคัดย่อ
วารสารศาสตร์เชิงข้อมูลเป็นสหวิทยาการที่ผสานทักษะเชิงวารสารศาสตร์เข้ากับวิทยาการข้อมูล ซึ่งเป็นหนึ่งในนวัตกรรมที่ได้รับการจับตาว่าจะเข้ามาเปลี่ยนแปลงวงการสื่อยุคใหม่ อย่างไรก็ตามกระบวนการดังกล่าวนี้ยังคงเป็นสิ่งใหม่ในหลายภูมิภาคโดยเฉพาะบริบทที่ไม่ใช่ยุโรปและสหรัฐอเมริกา จึงน่าสนใจเป็นอย่างยิ่งว่า ณ ตอนนี้ วารสารศาสตร์เชิงข้อมูลของไทยกำลังยืนอยู่ที่จุดไหนในโลก บทความวิชาการชิ้นนี้แบ่งเนื้อหาเป็น 4 ส่วน ได้แก่ 1) ภาพรวมที่ครอบคลุมพัฒนาการของวารสารศาสตร์เชิงข้อมูลจากต้นกำเนิดสู่ประเทศไทย 2) การใช้วารสารศาสตร์เชิงข้อมูลในประเทศไทยในปัจจุบัน 3) เปรียบเทียบวารสารศาสตร์เชิงข้อมูลในประเทศไทยกับบริบทโลก และ 4) สรุปข้อเรียนรู้พร้อมแนวโน้มในอนาคต เพื่อเสนอแนวทางพัฒนาวารสารศาสตร์เชิงข้อมูลในประเทศไทย และเป็นแหล่งอ้างอิงสำหรับผู้ที่สนใจในประเด็นนี้ต่อไป
References
จิระประภา กุลโชติ และ มนวิภา วงรุจิระ. (2562). วารสารศาสตร์เชิงข้อมูล (Data Journalism) ของสำนักข่าวออนไลน์ไทยพับลิก้า. วารสารนิเทศศาสตร์ มสธ.,9(1), 113-135. https://so02.tci-thaijo.org/index.php/JOCASTOU/article/view/245786
ดิ แอ็คทีฟ. (ม.ป.ป.). คนจนจะหมดไป. https://theactive.net/dataviz/poverty
เดอะ เมทเทอร์. (2565, 23 กันยายน). สึสดีค่าาาา คุณอยู่กับ The MATTER และนี่คือ DATA ไกลบ้าน. https://thematter.co/entertainment/farose-far-from-home-data/186217
เดอะ วิชวล. (ม.ป.ป.). เจาะปัญหาการศึกษาไทยกับชีวิตเด็กไทยที่หลุดออกนอกระบบ. https://thevisual.thaipbs.or.th/drop-out-students/main
ไทยรัฐออนไลน์, (ม.ป.ป.). ปลาทูไทยกำลังจะหายไปจากโลก. https://www.thairath.co.th/spotlight/platu
ธีรมล บัวงาม และนรินทร์ นำเจริญ. (2563). ศึกษากระบวนการสื่อสารประเด็นสาธารณะ และกระบวนการรายงานข่าวด้วยวารสารศาสตร์เชิงข้อมูลของสำนักข่าวอิสระของไทย. วารสารการสื่อสารมวลชน, 8(2), 67-90. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/masscomm/article/view/243738
บุญมีแลป. (ม.ป.ป.). หวย...ใครรวย. https://data.boonmeelab.com/lottery
ภัทราวดี ธีเลอร์. (2563). แนวปฏิบัติที่ดีในการจัดการอบรมการรายงานข่าวเชิงข้อมูล. วารสารปัญญาภิวัฒน์, 12(2), 270-284. https://so05.tci-thaijo.org/index.php/pimjournal/article/view/240691
ร็อกเกต มีเดีย แล็บ. (2564, 23 กันยายน). ไรเดอร์ไทย เป็นอยู่ยังไง อยากได้อะไรบ้าง. bit.ly/3OWRXEv
โรม บุนนาค. (2561, 1 มิถุนายน). เริ่มมีล็อตเตอรีในไทยก็ล็อคเลขรางวัลกันแล้ว! คนซื้อลุ้นแทบตาย รางวัลอยู่ในกระเป๋าคนออกหมดแล้ว!!. MGR Online. bit.ly/3BWqWcw
วีวิซ. (2565, 9 กันยายน). Promise Tracker เมื่อคำสัญญา... ไม่ได้มีไว้ใช้แค่ตอนหาเสียง. https://wevis.info/promisetracker-blog
ศิริชัย กาญจนวาสี. (2556). มาตรฐานการทําโพลล์ (Standards for Polling). วารสารการวิจัยสังคมศาสตร์, ประจำปี 2556. สมาคมวิจัยสังคมศาสตร์แห่งประเทศไทย. bit.ly/3BTrYWA
สมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย. (2562, 27 กันยายน). ขุมทรัพย์ 6 แสนล้าน และรอยรั่วงบประมาณท้องถิ่น!?. https://tja.or.th/view/news/13747
สำนักข่าวอิศรา. (2559, 23 กันยายน). ที่ตั้ง หจก.'ปฐมพล จันทร์โอชา' อยู่ในค่ายทหาร-แจ้งงบการเงินมีเครื่องมือ 7 แสน. https://www.isranews.org/isranews-scoop/50257-report_sonprecha_23955.html
Appelgren, E. & Nygren, G. (2014). Data Journalism in Sweden Introducing new methods and genres of journalism into “old” organizations. Digital Journalism, 2(3), 394-405. https://doi.org/10.1080/21670811.2014.884344
Cheruiyot, D., Baack, S., & Ferrer-Conill, R. (2019). Data Journalism Beyond Legacy Media: The case of African and European Civic Technology Organizations. Digital Journalism, 7(9), 1215-1229. https://doi.org/10.1080/21670811.2019.1591166
Coddington, M. (2015). Clarifying journalism’s quantitative turn: A typology for evaluating data journalism, computational journalism, and computer-assisted reporting. Digital Journalism, 3(3), 331–348. https://doi.org/10.1080/21670811.2014.976400
Datablog. (2011, September 26). The first Guardian data journalism. The Guardian. https://www.theguardian.com/news/datablog/2011/sep/26/data-journalism-guardian
Davies, N., & Leigh, D. (2010, July 25). Afghanistan war logs: Massive leak of secret files exposes truth of occupation. The Guardian. bit.ly/43jcQNY
Davis, F. D. (1989). Perceived Usefulness, Perceived Ease of Use, and User Acceptance of Information Technology. MIS Quarterly, 13(3), 319-340. https://doi.org/10.2307/249008
De Burgh, H., ed. (2000). Investigative Journalism: Context and Practice. London and New York: Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203360804
Escobar, A. (1994). Encountering Development: The Making and Unmaking of the Third World. New York: Princeton University Press.
European Journalism Center. (n.d.). State of Data Journalism 2022. Data Journalism.com. Retrieved May 1, 2023, from https://datajournalism.com/survey/2022/
Fink, K. & Anderson, C. W. (2014). Data Journalism in the United States Beyond the “usual suspects”. Journalism Studies, 16(4), 467-481. https://doi.org/10.1080/1461670X.2014.939852
Flew, T., Spurgeon, C., Daniel, A. & Swift, A., (2012). The promise of computational journalism. Journalism Practice, 6(2), 157-171. https://doi.org/10.1080/17512786.2011.616655
Gray, J., Bounegru, L., & Chambers, L. (2012). The Data Journalism Handbook: How Journalists Can Use Data to Improve the News. (1st edition). O'Reilly Media, Inc. https://datajournalism.com/read/handbook/one
Hannaford, L. (2015). Computational Journalism in the UK newsroom: hybrids or specialists? Journalism Education, 4(1), 6–21. bit.ly/45xLmpz
Heravi, B. (2018). 3Ws of Data Journalism Education. Journalism Practice, 13(3), 349-366. https://doi.org/10.1080/17512786.2018.1463167
Howard, A. B. (2010, December 21). The growing importance of data journalism. O’Reilly. http://radar.oreilly.com/2010/12/data-journalism.html
Howard, A. B. (2014). The Art and Science of Data-Driven Journalism. Tow Center for Digital Journalism, Columbia University. https://doi.org/10.7916/D8Q531V1
International Journalism Festival. (2023, April 20). Data journalism: Skills, tools and trends [Video]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=fp4yGjPnWFU&t=194s
Loosen, W., Reimer, J., & De Silva-Schmidt, F. (2017). Data-driven reporting: An on-going (r)evolution? An analysis of projects nominated for the Data Journalism Awards 2013–2016. Journalism, 18(8), 1015-1034. https://doi.org/10.1177/1464884917735691
Meyer, P. (2002). Precision journalism: A reporter’s introduction to social science methods (4th ed.). Oxford: Rowman & Littlefield.
Mutsvairo, B. (2019). Data Journalism: International Perspectives. In H. Ornebring & H. Wasserman (Eds.), Oxford Research Encyclopedia of Journalism Studies (pp. 1-16). Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/acrefore/9780190228613.013.797
Open Data Watch. (n.d.). Executive Summary: Open Data Inventory 2022/23. Retrieved May 1, 2023, from bit.ly/43sWEda
Open Knowledge Foundation. (n.d.). What is open?. Retrieved May 1, 2023, from https://okfn.org/opendata
Rodríguez, L. (2016). Data Journalism in Uruguay. Dixit, 24(1), 17-35. ISSN 1688-3497. https://doi.org/10.13140/RG.2.1.5138.5366.
Rogers, S. (2014, May 25). Introduction to data journalism. bit.ly/43urvWw
Sigma Awards. (n.d.). The Sigma Awards Projects. Retrieved May 1, 2023, from https://sigmaawards.org/projects
Splendore, S., Di Salvo, P., Eberwein, T., Groenhart, H., Kus, M. & Porlezza, C. (2016). Educational strategies in data journalism: A comparative study of six European countries. Journalism, 17(1), 138-152. https://doi.org/10.1177/1464884915612683
Wright, K., Zamith, R., & Bebawi, S. (2019). Data journalism beyond majority world countries: challenges and opportunities. Digital Journalism, 7(9), 1295-1302. https://doi.org/10.1080/21670811.2019.1702472
Young, N., Hermida, A., & Fulda, J. (2017). What Makes for Great Data Journalism? A content analysis of data journalism awards finalists 2012–2015. Journalism Practice, 12(1), 115-135. https://doi.org/10.1080/17512786.2016.1270171
