การพัฒนาแพลตฟอร์มสื่อออนไลน์เกี่ยวกับการจัดการเกษตรสมัยใหม่จากทุนทางสังคมและวัฒนธรรม กรณีศึกษาชุมชน ต.คลองนิยมยาตรา อ.บางบ่อ จ.สมุทรปราการ

ผู้แต่ง

  • พิมพ์ชญา ฟักเปี่ยม สาขาวิชานิเทศศาสตร์ คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี
  • เอกรงค์ ปั้นพงษ์ คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม

คำสำคัญ:

แพลตฟอร์มสื่อออนไลน์, การจัดการการเกษตร, ทุนทางวัฒนธรรม, ทุนทางสังคม

บทคัดย่อ

        การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1.เพื่อศึกษาความต้องการแพลตฟอร์มสื่อออนไลน์เกี่ยวกับการจัดการเกษตรสมัยใหม่ของกลุ่มเกษตรกรในชุมชน 2. เพื่อพัฒนาแพลตฟอร์มสื่อออนไลน์เกี่ยวกับการจัดการเกษตรสมัยใหม่ของกลุ่มเกษตรกรในชุมชน และ 3.เพื่อประเมินผลการพัฒนาแพลตฟอร์มสื่อออนไลน์เกี่ยวกับการจัดการเกษตรสมัยใหม่ โดยนำไปประยุกต์กับทุนทางสังคมและวัฒนธรรมที่เกี่ยวข้องกับการเกษตรภายในชุมชนให้มีความยั่งยืน ระเบียบวิธีวิจัยเป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ มีรูปแบบการวิจัยแบบผสมผสาน เเบ่งเป็น การวิจัยเชิงปริมาณ เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามกับกลุ่มตัวอย่างที่เป็นกลุ่มเกษตรกรในตำบลคลองนิยมยาตรา อำเภอบางบ่อ จังหวัดสมุทรปราการ ทั้งหมด 300 คน สถิติที่ใช้ คือ ค่าเฉลี่ย ร้อยละ และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน รวมถึงการทดสอบหาค่าที (Paired t-test) และการวิจัยเชิงคุณภาพ ทำการสัมภาษณ์ กับกลุ่มตัวอย่าง จำนวนทั้งสิ้น 9 คน โดยแบ่งเป็นเกษตรกร และกลุ่มวิสาหกิจชุมชน 7 คน ผู้นำชุมชน 1 คน และตัวแทนหน่วยงานราชในพื้นที่ 1 คน

 

        ผลการวิจัย พบว่า ทุนทางสังคมและวัฒนธรรมที่มีภายในชุมชนคอลงนิยมยาตราสามารถแบ่งได้ดังนี้ 1) เป็นสิ่งที่ฝังในตัวคนหรือกลุ่มคน ได้แก่ ความคิด ความริเริ่ม ความเชื่อที่ฝังรากเหง้ามาตั้งแต่ก่อร่างสร้างชุมชนมาในสมัยรัชกาลที่ 5 ได้แก่ ภูมิปัญญาจากการเกษตรกรรม, ปศุสัตว์, การชลประทาน และศิลปะหัตถกรรมที่สืบทอดจากรุ่นสู่รุ่น 2) เป็นสิ่งที่มีรูปลักษณ์เป็นตัวตน อาทิ การขุดคลองภายในพื้นที่เพื่อพัฒนาการเกษตรและการประมง, ผลิตผลทางการเกษตร เลี้ยงสัตว์ และการแปรรูปสินค้าต่าง ๆ เพื่อการค้าขายในการสร้างรายได้ให้กลุ่มประชาชนภายในในพื้นที่ และ 3) ความเป็นสถาบัน ได้แก่ อบต.คลองนิยมยาตรา, กำนัน, ผู้ใหญ่บ้าน และกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ทั้งนี้จากการฝึกอบรมเชิงปฏิบัติแพลตฟอร์มสื่อออนไลน์เกี่ยวกับการจัดการเกษตรสมัยใหม่ ทีมผู้วิจัยและชาวบ้านได้สร้างช่องทางเชื่อม (ลิ้งค์) จาก Tiktok channel: อบต. คลองนิยมยาตรา, Facebook Fanpage: องค์การบริหารส่วนตำบล คลองนิยมยาตรา และ Youtube channel: U2T Dru คลองนิยมยาตรา ไปสู่เว็บไซต์ขององค์การบริหารส่วนตำบล คลองนิยมยาตรา ทั้งนี้กลุ่มเกษตรกรมีระดับความพึงพอใจในการจัดกิจกรรมบริการวิชาการเชิงปฏิบัติการในการให้ความรู้ด้านการใช้เทคโนโลยีดิจิทัล และการใช้งานแพลตฟอร์มสื่อออนไลน์ โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด ทั้งนี้องค์ความรู้และการประยุกต์ใช้แพลตฟอร์มสื่อออนไลน์ก่อนและหลังการอบรมของกลุ่มเกษตรกรนั้นเพิ่มขึ้นมากกว่าก่อนอบรม โดยหลังการอบรมจะสังเกตได้ว่ากลุ่มเกษตรกรภายในชุมชนส่วนใหญ่สามารถปรับปรุงและประยุกต์ช่องทางสื่อออนไลน์ที่ท่านมีอยู่แล้วสำหรับการเกษตร รวมถึงสามารถปรับปรุงช่องทางสื่อออนไลน์สำหรับการเกษตรที่สร้างขึ้นให้มีความสวยงาม

เอกสารอ้างอิง

กรมส่งเสริมการเกษตร. (2565). Young Smart Farmer อนาคตและทิศทางภาคเกษตรไทย. กรุงเทพฯ: สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ.

กนกกาญจน์ เมืองแก้ว. (2561). การพัฒนาวิสาหกิจชุมชนบนพื้นฐานกระบวนการมีส่วนร่วมและการพึ่งตนเองของชุมชนหนองสาหร่าย อำเภอพนมทวน จังหวัดกาญจนบุรี. [วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพัฒนามนุษย์และสังคม, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย].

ชญาณ์พิมพ์ พรหมจันทร์. (2562). การรับสื่อทางการเกษตรของเกษตรกร ในอาเภอพระพรหม จังหวัดนครศรีธรรมราช. [วิทยานิพนธ์ปริญญาเกษตรศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาเกษตรศาสตร์และสหกรณ์, มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช].

เบญจมาศ อยู่ประเสริฐ และบำเพ็ญ เขียวหวาน. (2558). การรับรู้ข้อมูลข่าวสารและการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ด้านการเกษตรของเกษตรกร. วารสารสังคมศาสตร์. นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

ปาริชาติ วลัยเสถียร. (2543). การสื่อสารแบบมีส่วนร่วมและการพัฒนาชุมชน : จากแนวคิดสู่ ปฏิบัติการวิจัยในสังคมไทย. กรุงเทพฯ : สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย

ปุญญาพัฒน์ จันทร์เพชร และสมภัสสร บัวรอด. (2563). รูปแบบการเพิ่มช่องทางการจาหน่ายผลิตภัณฑ์จากหัตถกรรมของกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ตาบลจอมประทัด อำเภอวัดเพลง จังหวัดราชบุรี โดยใช้เครื่องมือทางเทคโนโลยี Social network ผ่าน YouTube. มหาวิทยาลัยราชภัฏหมู่บ้านจอมบึง.

รังสรรค์ ธนะพรพันธุ์. (2540). ทุนวัฒนธรรม. กรุงเทพฯ: พลีเพลส.

สายสุนีย์ จับโจร, สุดาใจ โลหืวนิชชัย, เบญจภัค จงหมื่นไวย และธิดานุช พุทธสิมา. (2563). การส่งเสริมสมรรถนะในการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลสำหรับผู้ประกอบการวิสาหกิจชุมชน. มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา.

สำนักงานสถิติแห่งชาติ, (2565). สรุปผลการสํารวจ ภาวการณ์ทํางานของประชากร. https://www.nso.go.th/nsoweb/storage/infomotion/2025/20250207134232_55027.pdf

สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2564). สํารวจการมีการใชเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารในครัวเรือน พ.ศ. 2564. http://www.nso.go.th/sites/2014/Pages/สํารวจ/เทคโนโลยีสารสนเทศ/เทคโนโลยีในครัวเรือน.aspx

สุรีรักษ์ วงษ์ทิพย์. (2561). เครือข่ายสังคมออนไลน์: กลยุทธ์การสื่อสารการตลาดออนไลน์ เพื่อดึงดูดผู้บริ โภคในยุคดิจิทัล. วารสารบริหารวิจัย, 15 (1), 21-36.

องค์การบริหารส่วนตำบลคลองนิยมยาตรา. (2567). ข้อมูลสภาพทั่วไป. https://klongniyomyattra.go.th/public/location/data/index/menu/24

Bourdieu, P. (1 9 8 6 ). The forms of capital. In J. Richardson (Ed.). Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education. New York: Greenwood.

Lowndes, V and Wilson, D. (2001). Social Capital and Local Governance: Exploring the Institutional Design Variable. Sage Journals, 49(4), 629-647.

Onyx, J. & Bullen, P.. (2000). Measuring social capital in five communities. Journal of Applied Behavioral Science, 36(1), pp. 23–42.

Warner, M.. (1999). Social capital construction and the role of the local state. Rural Sociology, 64, pp. 373-393.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-08-29