การทำข่าวสืบสวนสอบสวนในยุคดิจิทัล

บทคัดย่อ

บทความนี้ศึกษาการทำข่าวสืบสวนสอบสวนในยุคดิจิทัล เป็นงานวิจัยเชิงเอกสารนำข้อมูลมาประมวลวิเคราะห์เพื่อตอบคำถามสำคัญที่ว่า 1) ในยุคเทคโนโลยีการสื่อสารดิจิทัลที่มีทั้ง “โอกาส” และ “ความท้าทาย” การทำข่าวสืบสวนสอบสวนของนักข่าวและองค์กรสื่อแตกต่างไปจากบริบทก่อนหน้าอย่างไร และ 2) วิธีการทำข่าวสืบสวนสอบสวนในยุคดิจิทัลควรเป็นอย่างไร บทความนี้เสนอว่า การทำข่าวสืบสวนสอบสวนยุคสื่อแอนะล็อกกับยุคสื่อดิจิทัลปัจจุบันมีหลักการพื้นฐานร่วมกัน คือ 1) ความเป็นมืออาชีพและธำรงรักษาจุดยืนความเป็น “สุนัขเฝ้าบ้าน” ของวิชาชีพให้แก่สังคม และ2) มีกระบวนการทำงานที่เป็นพื้นฐานร่วมอย่างน้อย 3 กระบวนการหลัก คือ กระบวนการค้นหาประเด็นข่าว การวางแผนลงมือทำงาน และกระบวนการเขียนข่าว ซึ่งสามารถปรับใช้ได้เป็นอย่างดี แต่ในยุคสื่อดิจิทัล นักข่าวและองค์กรข่าวสามารถฉวยใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่ ข้อมูลสารสนเทศและความก้าวหน้าของโปรแกรมคอมพิวเตอร์ให้เป็นโอกาสใหม่ ปรับตัวให้เท่าทัน ทำงานในลักษณะ “วารสารศาสตร์เชิงข้อมูล” (Data Journalism) เพื่อช่วยรวบรวมข้อมูล วิเคราะห์รายงานข่าวและใช้สร้างการปฏิสัมพันธ์กับผู้รับสารได้อย่างเข้มข้น ทั้งนี้ เพื่อสร้างความเป็นมืออาชีพและสามารถทำงานตอบพันธกิจสำคัญให้แก่สังคมได้อย่างต่อเนื่อง