การเล่าเรื่องผ่านสื่อ : กรณีศึกษาความแตกต่างของ รูปแบบ เนื้อหา และวิธีการ เพื่อสร้างกรอบแนวทางการสร้างสรรค์เนื้อหาสำหรับอุตสาหกรรมสื่อ
คำสำคัญ:
การเล่าเรื่องผ่านสื่อ, การสร้างสรรค์เนื้อหา, อุตสาหกรรมสื่อ, การสื่อสารบทคัดย่อ
การศึกษาเรื่อง “การเล่าเรื่องผ่านสื่อ : กรณีศึกษาความแตกต่างของ รูปแบบ เนื้อหา และวิธีการ เพื่อสร้างกรอบแนวทาง การสร้างสรรค์เนื้อหาสำหรับอุตสาหกรรมสื่อ” เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยเน้นไปที่การวิเคราะห์เอกสาร สื่อฯ ที่เกี่ยวข้อง และการสัมภาษณ์เชิงลึก เพื่อวิเคราะห์และเปรียบเทียบรูปแบบการเล่าเรื่อง เนื้อหาและวิธีการเล่าเรื่องในสื่อรูปแบบต่างๆ การประเมินการ มีส่วนร่วมของผู้ชมที่มีต่อการเล่าเรื่องผ่านสื่อ ตลอดจนการสังเคราะห์องค์ความรู้เพื่อพัฒนากรอบแนวทางที่ครอบคลุมสำหรับ การสร้างสรรค์เนื้อหาในอุตสาหกรรมสื่อ
ผลการศึกษาพบว่า การเล่าเรื่องผ่านสื่อ (Media-Based Storytelling) ในปัจจุบัน ไม่เพียงแค่เป็นการให้ข้อมูล หรือ เนื้อหา แต่เป็นการสร้างสรรค์ประสบการณ์ที่เชื่อมโยงผู้ชมเข้ากับเรื่องราว อุตสาหกรรมสื่อ (Media Industry) มีการเปลี่ยนแปลง อย่างมากในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เนื่องจากความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีสื่อที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว นำไปสู่การเกิดขึ้นของรูปแบบและวิธีการ รวมถึงแพลตฟอร์มสื่อที่หลากหลาย ในมุมมองของนักวิชาการสื่อ ผู้ผลิตสื่อ นักสร้างสรรค์เนื้อหาและนักเล่าเรื่อง ยังคงมองไปในทิศทางเดียวกันที่ว่า ผู้ชม ผู้ฟัง หรือกลุ่มเป้าหมาย (Audience) ยังคงเป็นผู้ทรงอิทธิพลในลักษณะของ “Active Audience” หรือผู้รับสารเชิงรุก ที่มีบทบาทสำคัญและมีส่วนร่วมในกระบวนการสื่อสาร การสร้างเนื้อหา และการเล่าเรื่องในสื่อ ในทางกลับกัน ก็สามารถสวมบทบาทเป็นผู้สร้างเนื้อหา (User Generated Content) ไปพร้อมๆ กัน
จากผลการศึกษา นำไปสู่การสังเคราะห์กรอบแนวทางการสื่อสารและการสร้างสรรค์เนื้อหาสำหรับอุตสาหกรรมสื่อ ภายใต้ชื่อ CAPS Communication Model for Media-Based Storytelling ที่แสดงให้เห็นถึงกระบวนการสื่อสาร ที่ซึ่งองค์ประกอบทั้งหมดมีความสัมพันธ์กันอย่างเป็นพลวัต โดยเริ่มต้นจาก C : Content = เนื้อหา A : Audience = ผู้ชม ผู้ฟัง P : Platform = แพลตฟอร์มหรือช่องทางการสื่อสาร และ S : Storytelling = การเล่าเรื่อง โดยการพัฒนาเนื้อหาให้เหมาะสมกับผู้ชมนั้น ต้องทำความเข้าใจในพฤติกรรมและความสนใจของกลุ่มเป้าหมาย ถือเป็นกุญแจสำคัญในการสร้างเนื้อหาที่มีประสิทธิภาพ การเลือกแพลตฟอร์มอย่างมีกลยุทธ์ มีผลต่อวิธีการเข้าถึงและดึงดูดผู้ชม การจัดโครงสร้างและใช้วิธีการเล่าเรื่องอย่างมีแบบแผน ช่วยเพิ่มโอกาสในการสร้างความสนใจและความเข้าใจในเนื้อหา ในมิติของการประยุกต์ใช้ในอุตสาหกรรมสื่อ CAPS Model สามารถใช้เป็นแนวทางในการออกแบบเนื้อหา และกลยุทธ์สื่อสารสำหรับองค์กรหรือบุคคลที่ทำงานในอุตสาหกรรมสื่อ เป็นแนวทางที่ช่วยให้การสร้างเนื้อหาและ การเล่าเรื่องผ่านสื่อให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยเฉพาะในยุคที่แพลตฟอร์มดิจิทัลมีบทบาทสำคัญในชีวิตประจำวันของผู้ชม
เอกสารอ้างอิง
บี. เรน เบนเนตต์ (B. Rain Bennett). (2566). 6 Second Video Storytelling: เปลี่ยนคลิปให้ปัง สะกดคนดูได้ใน 6 วิฯ (พิมพ์ครั้งที่ 1; ฉบับแปลไทย). ไอดีซีฯ.
ปรัชญา เปี่ยมการุณ. (2566). การเรียนรู้ด้านสื่อและการสื่อสารของอินฟลูเอนเซอร์ในกลุ่มเจเนอเรชั่นแซด. วารสารวิชาการนวัตกรรมสื่อสารสังคม. 1(21), 107–118. สืบค้นจาก https://so06.tci-thaijo.org/index.php/jcosci/article/view/263884
นิตยสารสารคดี. (2567). 40 Years of Storytelling (ฉบับที่ 468, มีนาคม 2567). กรุงเทพฯ: นิตยสารสารคดี. สืบค้นจาก
https://ansi.sarakadee.com/collections/468-story-telling-content-creator-40-years-sarakadee
นิตยสาร BrandAge Essential. (2562, กุมภาพันธ์). Storytelling : เล่าเรื่อง เรื่องเล่า. กรุงเทพฯ: ไทยคูน–แบรนด์เอจ.
สไนเดอร์ เบลก. (2567). Save the Cat! คู่มือเขียนบทหนัง 101 (ของแท้ต้องช่วยชีวิตแมว!). กรุงเทพฯ: บุ๊คสเคป.
Block, B. (2021). The visual story: Creating the visual structure of film, TV, and digital media (3rd ed.). Routledge. Retrieved from https://doi.org/10.4324/9781315794839
Creek, J. (2021). like, comment, share, buy: The beginner’s guide to marketing your business with video storytelling. Wiley Australia.
Dykes, B. (2020). Effective data storytelling: How to drive change with data, narrative, and visuals. Wiley.
Hartmann, R. (2020). The structure of story: How to write great stories by focusing on what really matters. Kiingo.
Klapper, J. T. (1967). The effect of mass communication. The Free Press.
Knaflic, C. N. (2023). Storytelling with you: Plan, create, and deliver a stellar presentation. Wiley.
Kozinets, R. V., Gretzel, U., & Gambetti, R. (2023). Influencers and creators: Business, culture and practice. SAGE Publications Ltd.
Lindsell-Roberts, S. (2024). Storytelling in presentations for dummies: Create engaging stories to captivate audiences: Turn slides from drab to fab: Storyboard to prepare the show and tell. Wiley.
Loizou, A. (2022). The story is everything: Mastering creative communication for business. Laurence King.
Lupton, E. (2017). Design is storytelling. Cooper Hewitt, Smithsonian Design Museum.
McCombs, M., & Becker, L. B. (1979). Using mass communication theory. Prentice-Hall.
McQuail, D., & Windahl, S. (1993). Communication models for the study of mass communication (2nd ed.). Longman.
Morris, D. (2023). Community is your currency: 10 steps to creating an engaged following & standout brand online. Yellow Kite.
Mueller, M. E., & Rajaram, D. (2023). Social media storytelling. Routledge. Retrieved from https://doi.org/10.4324/9781003275251
Pratt, S. (2024). Earn it: Unconventional strategies for brave marketers. Page Two.
Quesenberry, K. A., & Coolsen, M. K. (2023). Brand storytelling: Integrated marketing communications for the digital media landscape. Rowman & Littlefield.
Robinson, B. (2022). Reach: Create the biggest possible audience for your message, book, or cause. Berrett-Koehler.
Schley, B. (2018). The micro script rules: How to tell your story (and differentiate your brand) in a sentence…or less. Bill Schley / WidenerBooks.
Tasgal, A. (2017). The storytelling book: Finding the golden thread in your presentations. LID Publishing.
Tombleson, B., & Wolf, K. (2023). Digital storytelling for brands. SAGE Publications Ltd.
แหล่งข้อมูลสัมภาษณ์
(ศุ บุญเลี้ยง. 2566, ตุลาคม). สัมภาษณ์โดย ปรัชญา เปี่ยมการุณ ที่ Workpoint Studio.
(เมษ ยิ้มสมบูรณ์. 2566, พฤศจิกายน). สัมภาษณ์โดย ปรัชญา เปี่ยมการุณ ที่ Story Bowl Society.
(วัชรพล ฝึกใจดี. 2566, พฤศจิกายน). สัมภาษณ์โดย ปรัชญา เปี่ยมการุณ ที่สถานี The Ghost Radio.
(อรดล แก้วประเสริฐ. 2566, พฤศจิกายน). สัมภาษณ์โดย ปรัชญา เปี่ยมการุณ ที่มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย.
(วิไลรัตน์ เอมเอี่ยม. 2567, กรกฎาคม). สัมภาษณ์โดย ปรัชญา เปี่ยมการุณ ที่มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารวิชาการนวัตกรรมสื่อสารสังคม
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความทุกบทความที่ได้รับการตีพิมพ์ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิชาการนวัตกรรมสื่อสารสังคม มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
