วิเคราะห์หลักธรรมในธัมมจักกัปวัตนสูตร

Main Article Content

แพรลายไม้ กล้าจน
พิสิฏฐ์ โคตรสุโพธิ์
ใจเพชร กล้าจน
เอมอร แซ่ลิ้ม
นวลนภา ยุคัณตภรณ์พงษ์

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ วิเคราะห์หลักธรรมในธัมมจักกัปวัตนสูตร ซึ่งการศึกษานี้เป็นการศึกษาเชิงเอกสาร โดยศึกษาจากพระไตรปิฎก อรรถกถา หนังสือ ตำรา และเอกสารทางพระพุทธศาสนา รวมถึงงานวิชาการที่เกี่ยวข้อง แล้วนำเสนอผลการศึกษา ด้วยการพรรณนาเชิงวิเคราะห์ ผลการศึกษาพบว่า หลักธรรมสำคัญ ได้แก่ อริยสัจ 4 (ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค) และมัชฌิมาปฏิปทา (ทางสายกลาง) ซึ่งเป็นแก่นธรรมคำสอนที่พระพุทธเจ้า ทรงแสดงเพื่อเป็นการประกาศศาสนาของพระพุทธองค์ เป็นพระสูตรแรกในพระพุทธศาสนา ที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงแก่ปัญจวัคคีย์ โดยธัมมจักกัปวัตนสูตรไม่เพียงเป็นจุดเริ่มต้น ของการเผยแผ่พระพุทธศาสนาเท่านั้น แต่ยังเป็นรากฐานของหลักธรรม ที่เน้นการหลุดพ้นจากทุกข์ ผ่านการปฏิบัติตามทางสายกลาง การวิเคราะห์ในครั้งนี้ ช่วยให้เข้าใจความลึกซึ้งของหลักธรรม เพื่อเป็นแนวทางการปฏิบัติสู่การบรรลุธรรมในชีวิตประจำวัน ในปัจจุบันกาล อีกทั้งยังจะนำไปถึงความสิ้นทุกข์ หลุดพ้นจากวัฏสงสารของผู้ปฏิบัติธรรมทั้งหลาย เพื่อหวังไปสู่เป้าหมายสูงสุดในทางพระพุทธศาสนาคือ พระนิพพานต่อไป

Article Details

ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

บรรจบ บรรณรุจิ. (2545). ชื่อเรียกปัญญาในธัมมจักกัปปวัตตนสูตร. วารสารพุทธศาสตร์ศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. ปีที่ 9 ฉบับที่ 2: 46-81.

พระกัมพล กมฺพโล (สายอาภรณ์). พระครูสุธีคัมภีรญาณ. โสวิทย์ บำรุงภักดิ์ และ พระมหาสำรอง สฺญฺญโต. (2563). การศึกษาวิเคราะห์คุณค่าและความสำคัญของมัชฌิมาปฏิปทาในธัมมจักกัปวัตนสูตร. Journal of Modern Learning Development. ปีที่ 5 ฉบับที่ 5: 248-259.

พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตโต). (2546). พุทธธรรม ฉบับปรับปรุงและขยายความ. พิมพ์ครั้งที่ 10 กรุงเทพมหานคร: บริษัท สหธรรมมิก จำกัด.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตโต). (2557). พุทธธรรมฉบับปรับขยาย. พิมพ์ครั้งที่ 39. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระมหาโกมล กมโล และสําเนียง เลื่อมใส. (2561). อนัตตา: ภาษาที่พระพุทธเจ้าทรงใช้พัฒนาจิตเพื่อให้รู้แจ้งรูปนาม. วารสาร มจร บาฬีศึกษาพุทธโฆสปริทรรศน์. ปีที่ 4 ฉบับที่ 1: 19–31. สืบค้นข้อมูลเมื่อ 16 มีนาคม 2568 https://so05.tci-thaijo.org/index.php/Palisueksabuddhaghosa/article/view/240788

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔ เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔. กรุงเทพฯ: ราชบัณฑิตยสถาน.

สมณะโพธิรักษ์. (2550). ทุจริตของคนดี. กรุงเทพมหานคร: บริษัท ฟ้าอภัย จำกัด.

สำนักงานพระพุทธศาสนาจังหวัดแพร่. (2568). วันอาสาฬหบูชา. สืบค้นข้อมูลเมื่อ 15 มีนาคม 2568 จาก: https://pre.onab.go.th/th/content/category/detail/id/73/iid/9934