แนวคิดเรื่องสังสารวัฏในพุทธปรัชญาเถรวาท
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อมีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดเรื่องสังสารวัฏในพุทธปรัชญาเถรวาท 2) เพื่อศึกษาข้อถกเถียงว่าด้วยแนวคิดเรื่องสังสารวัฏในพุทธปรัชญาเถรวาท และ 3) เพื่อวิพากษ์แนวคิดเรื่องสังสารวัฏในพุทธปรัชญาเถรวาท งานวิจัยนี้เป็นการศึกษาเชิงเอกสาร โดยวิเคราะห์ข้อมูลจากเอกสารที่ศึกษาและรวบรวมจากพระไตรปิฎก ผลการวิจัยพบว่า สังสารวัฏประกอบด้วย 1) ศีลธรรม 2) กรรม และ 3) Cause and Effect มีวิธีการเข้าใจด้วยวิธีการ 3 อย่างคือ 1) การเข้าใจวัฏฏะแห่งการเกิดดับของทุกข์ ผ่านพฤติกรรมและเจตนาในชีวิตประจำวันด้วยหลักศีลธรรม ช่วยให้มองเห็นวงจรของสังสารวัฏในมิติจิตใจ มากกว่าการเน้นเพียงชาติภพ เช่น พบว่า ชาติ ภพ ที่มีอยู่ในชีวิตประจำวันหนึ่งหลาย ๆ หน 2) การเข้าใจสังสารวัฏผ่านกระบวนการของการกระทำและผลกรรม การมองกรรมแบบนี้ทำให้เห็นว่าสังสารวัฏคือวัฏจักรแห่งการกระทำและผล ซึ่งเกิดซ้ำๆ ไม่จำเป็นต้องอาศัยการกลับชาติมาเกิด เช่น การกระทำที่ขาดสติ ทำให้เกิดความทุกข์ในทันที หรือในอนาคต และ 3) หลักเหตุและผลเป็นหลักสากลที่เข้าใจง่าย มีความเป็นเหตุเป็นผล ไม่จำเป็นต้องอ้างอิงสิ่งเหนือธรรมชาติ เมื่อเรายอมรับว่า ทุกสิ่งล้วนมีเหตุที่ก่อให้เกิดผล และผลเหล่านั้นสามารถกลายเป็นเหตุของผลอื่นอีก นี่คือวงจรของสังสารวัฏ
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสาร มจร ปรัชญาปริทรรศน์
ข้อความในบทความที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความ และข้อคิดเห็นนั้นไม่ถือว่าเป็นทัศนะและความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการวารสาร มจร ปรัชญาปริทรรศน์
เอกสารอ้างอิง
บุษราภรณ์ บุญเอียด, พระเมธีวชิราภิรัต และสุปรีชา ชํานาญพุฒิพร. (2567). กรรม การเกิดใหม่และสังสารวัฏตามหลักพุทธปรัชญา. วารสาร มมร ล้านนาวิชาการ, 13(1), หน้า 128-138.
พระราชวรมุนี (ประยูร ธมฺมจิตฺโต). (2559). ปรัชญากรีก บ่อเกิดภูมิปัญญาตะวันตก. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์ศยาม.
พุทธทาสภิกขุ. (2555). อิทัปปัจจยตา. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์อรุณวิทยา.
พุทธทาสภิกขุ. (2557). กรรมเห็นๆ เป็นวิทยาศาสตร์. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์บริษัท ตถาตา พับลิเคชั่น จำกัด.
พุทธทาสภิกฺขุ. (2545). ปฏิจจสมุปบาท หลักปฏิบัติอริยสัจจ์ที่สมบูรณ์แบบ. กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภา.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. เล่มที่ 4, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 18, 19, 20, 22, 25. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหามกุฏราชวิทยาลัย. (2556). มิลินทปัญหา. พิมพ์ครั้งที่ 5. นครปฐม: โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย.
วศิน อินทสระ. (2555). หลักกรรมและการเวียนว่ายตายเกิด. กรุงเทพมหานคร: ชมรมกัลยาณธรรม.
สุนทร ณ รังษี. (2545). ปรัชญาอินเดีย : ประวัติและลัทธิ. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สุนทร ณ รังษี. (2548). พุทธปรัชญาเถรวาท. กรุงเทพมหานคร: ภาควิชาปรัชญา คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
Charence Burton Day. (1962). Philosophers of China. New York: Philosophical Library, Inc.
Leonard Shihlien Hsu. (1975). The Political Philosophy of Confucianism. London: Curzon Press.
Lin Yu Tang. (1938).The Wisdom of Confucius. New York: The Modern Library.
วิบูลย์พงศ์ พันธุนนท์. (2562). แนวคิดเรื่องการเวียนว่ายตายเกิดกับพุทธปรัชญา. วารสาร มจร พุทธศาสตร์ปริทรรศน์. 3(2), หน้า 34.
สุเชาวน์ พลอยชุม. (2558). การใช้เหตุผลในพุทธปรัชญาเถรวาท. วารสารบัณฑิตศาส์น มมร. 13(1), หน้า 25-26.
