กสิภารทวาชสูตร : พุทธวิธีการสอนที่แยบคาย

บทคัดย่อ

สาระสำคัญในกระบวนการสอนแบบเปรียบเทียบ คือพุทธวิธีการสอนของพระพุทธเจ้า โดยเน้นการเปรียบเทียบการสอน กับเครื่องมือของอาชีพทำนา และสภาพแวดล้อมของผู้ประกอบอาชีพทำนา พระพุทธเจ้าได้นำหลักคำสอนที่สำคัญ เช่น ศรัทธา ปัญญา ความเพียร เพื่อสอนกสิภารทวาชพราหมณ์ เพื่อให้กสิภารทวาชพราหมณ์ เข้าถึงแก่นแท้ของชีวิต คือเป้าหมายสำคัญที่พระพุทธเจ้าได้สอนให้กสิภารทวาชพราหมณ์ พุทธวิธีการสอนของพระพุทธเจ้า มีหลักเกณฑ์สำคัญที่ต้องนำมาพิจารณา และนำไปปฏิบัติตาม คือพุทธวิธีการสอน ในเทศนาวิธี 4 อย่าง คือ 1) การอธิบายให้เห็นชัด คือการอธิบายหลักคำสอนแบบเปรียบเทียบ ในสิ่งที่กสิภารทวาชพราหมณ์มีอยู่แล้ว คือเครื่องมือที่ทำนา เปรียบเทียบกับเครื่องมือหลักคำสอน ในพระพุทธศาสนา 2) การชวนใจให้อยากรับเอาไปปฏิบัติ คือสามารถอธิบายหลักคำสอนให้เหมือนกับอาชีพทำนา 3) การเร้าใจให้แกล้วกล้า อุปมาอุปไมยดังกล่าว เปรียบเหมือนน้ำกับความเพียร เมื่อใครรับเอาไปปฏิบัติก็สามารถมีผลผลิตที่คุ้มค่า 4) การปลอบชโลมใจให้สดชื่นร่าเริง เห็นได้จากกรณีที่พระพุทธเจ้าได้ชี้ทางพ้นทุกข์ นี้คือเป้าหมายของการปฏิบัติตามหลักคำสอนของพระพุทธเจ้า เปรียบเทียบได้กับผลผลิตในนาข้าวที่อุดมสมบูรณ์ ของกสิภารทวาชพราหมณ์