พระมหากัจจายนะ : การตีความพุทธพจน์ในมธุปิณฑิกสูตรตามหลักเทสนาหาระ

บทคัดย่อ

การตีความพุทธพจน์ในมธุปิณฑิกสูตรตามหลักเทสนาหาระ เป็นพระสูตรที่กล่าวถึงการอธิบายพุทธพจน์โดยพระมหากัจจายนะ ภิกษุผู้เป็นเลิศด้านการอธิบายธรรมที่กล่าวไว้โดยย่อได้พิสดาร และยังเป็นผู้รจนาหลักเทสนาหาระไว้ในคัมภีร์เนตติปกรณ์ โดยเนื้อความการอธิบายพุทธพจน์ของพระมหากัจจายนะ ตีความตามหลักเทสนาหาระ ดังนี้ 1) อารมณ์ทางอายตนะ 6 จัดเป็นอัสสาทะ ธรรมที่น่ายินดี 2) ความยินดี ยึดมั่นอารมณ์ทางอายตนะ 6 จัดเป็นอาทีนวะ ธรรมที่เป็นโทษ 3) ความรู้ตามเป็นจริงในอายตนะ 6 จัดเป็นนิสสรณะ ธรรมเป็นเหตุหรือภาวะพ้นทุกข์ 4) ความไม่ถูกครอบงำด้วยปปัญจสัญญา จัดเป็นผละ ธรรมที่เป็นผล 5) การกำหนดรู้อายตนะตามเป็นจริง จัดเป็นอุปายะ ธรรมเป็นอุบายวิธี และ 6) บุคคลพึงไม่ยินดี ไม่ยึดถือในอารมณ์ทางอายตนะ 6 จัดเป็นอาณัตติ ธรรมที่เป็นการชักชวนแนะนำให้ปฏิบัติ