ปรัชญาการศึกษาของพุทธทาสภิกขุ: การศึกษาวิเคราะห์ ความสอดคล้องในยุคสื่อสังคมออนไลน์

Main Article Content

เกษริน บุตรา
พระมหามฆวินทร์ ปุริสุตฺตโม

บทคัดย่อ

บทความงานวิจัยเรื่อง “ปรัชญาการศึกษาของพุทธทาสภิกขุ: การศึกษาวิเคราะห์ความสอดคล้องในยุคสื่อสังคมออนไลน์” มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิเคราะห์ความสอดคล้องปรัชญาการศึกษาพุทธทาสภิกขุในยุคสื่อสังคมออนไลน์ งานวิจัยนี้เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพใช้การศึกษาเอกสาร ผลการศึกษาพบว่า ความสอดคล้องของปรัชญาการศึกษาของพุทธทาสกับยุคสื่อออนไลน์ปรากฎใน 2 ประเด็นคือ 1. เป็นการเรียนรู้เน้นการพัฒนาผู้เรียนให้มีศักยภาพในการแก้ไขปัญหาในการดำเนินชีวิต 2. การศึกษาเป็นพื้นฐานหรือทักษะทางสังคมสำหรับพัฒนาบุคคลให้เป็นบุคคลที่สมบูรณ์ขึ้น ประเด็นไม่สอดคล้องคือ 1) พุทธทาสภิกขุเน้นไปที่ความเป็นมนุษย์ที่อยู่เหนือสัญชาตญาณคือการเป็นมนุษย์ที่ไม่มีตัวกู-ของกู ขณะที่ยุคสื่อออนไลน์เน้นไปที่การมีตัวตน มีอาชีพ รองรับระบบหน้าที่เพื่อสนองความต้องการของสังคมมากกว่าจะเน้นไปที่อุดมคติของความเป็นมนุษย์ 2) พุทธทาสภิกขุเน้นการศึกษาในการพัฒนาปัญญาอันเป็นวิธีการเรียนรู้เพื่อดับความทุกข์ส่วนตัวเป็นหลัก แม้จะมีการกล่าวถึงศีลธรรมในการอยู่ร่วมกันก็เป็นเพียงข้อยืนยันให้เห็นผู้ที่มีศีลธรรมแล้วไม่ว่าจะทำงานใดก็ล้วนแต่ประสบความสำเร็จทั้งสิ้น ขณะที่ยุคสื่อออนไลน์เน้นทักษะอาชีพที่จำเป็นทางสังคมและระบบเศรษฐกิจเป็นหลัก เพื่อแก้ปัญหาในทางสังคมหรือระบบเศรษฐกิจ

Article Details

ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กฤติยา ถ้ำทอง. (2565). พลังยุวพุทธอาสาเพื่อการตื่นรู้สื่อข่าวปลอมในยุคดิจิทัล. วารสารวิชาการสถาบันพัฒนาพระวิทยากร, 5(2): 72-86.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2556). อรรถกถาภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

เพลโต. (2559). รีพับลิก. เวธัส โพธารามิก ผู้แปล. (พิมพ์ครั้งที่ 2). สมุทรสาคร: พิมพ์ดี.

พุทธทาสภิกขุ. (2545). การศึกษาคืออะไร. กรุงเทพมหานคร : สำนักหนังสือธรรมนูญ.

วิทย์ วิศทเวทย์. (2555). ปรัชญาทรรศน์: ปรัชญาการศึกษา. กรุงเทพมหานคร: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

พุทธทาสภิกขุ. (2553). พุทธทาสแนะแนวจริยธรรมร่วมสมัย ชุดที่ 3: จุดหมายปลางทางและตัวแท้ของจริยธรรม. กรุงเทพมหานคร: ดวงตะวัน.

พุทธทาสภิกขุ. (2537). ฆราวาสธรรม. (พิมพ์ครั้งที่ 4). สุราษฎร์ธานี: มูลนิธิธรรมทานไชยา.

มารค ตามไท. (2559). ทุหกข์ใหม่ของสังคมไทย โครงการเวทีวิจัยมนุษยศาสตร์ไทย: ความหวังกับจินตนาการทางมนุษยศาสตร์. กรุงเทพมหานคร: สยามปริทัศน์.

พุทธทาสภิกขุ. (2525). บรมธรรม. กรุงเทพฯ :สำนักพิมพ์สุขภาพใจ.

แจ็คสัน, ปีเตอร์ เอ. (2557). พุทธทาสภิกขุ พระพุทธศาสนานิกายเถรวาทและการปฏิรูปเชิงนวสมัยนิยมในแระเทศไทย. มงคล เดชนครินทร์ ผู้แปล. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

พุทธทาสภิกขุ. (2549). คู่มือมนุษย์: ฉบับปฏิบัติธรรม. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์สุขภาพใจ.

พุทธทาสภิกขุ. (2548). ตัวกู-ของกู. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์สุขภาพใจ.

สงวน อินทร์รักษ์. (2566). องค์ประกอบกลไกการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ชาติเกี่ยวกับการศึกษาของสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา. วารสารวิชาการสถาบันพัฒนาพระวิทยากร, 6(1): 120-129.

Dewey, J. (1984). The development of American pragmatism, in John Dewey: The Later Works, vol. 2. edited by J. A. Boydston. Carbondale: Southern Illinois University Press.

James Luchte. (2007). Kant’s Critique of Pure Reason: A Reader’s Guide. London: Continuum International Publishing Group.