กล่อมเหนา: วิถีชุมชนและความเชื่อของคนทำเหนาบ้านคลองบ่อแสน

บทคัดย่อ

ต้นเหนา เป็นคำเรียกของคนในพื้นที่ มีอิทธิพลการใช้ภาษามากับการนับถือศาสนาพร้อมกับการย้ายถิ่นฐาน ลักษณะคล้ายปาล์ม แตกต่างจากพืชพันธุ์ชนิดอื่น คือ ก้านช่อดอกและก้านช่อลูกแยกจากกัน คนทำเหนาบ้านคลองบ่อแสนตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบันใช้ประโยชน์จากต้นเหนาเกือบทุกส่วน จากการศึกษาเกี่ยวกับคุณค่าของต้นเหนา พบว่า 1.ด้านการประกอบอาชีพ ชาวบ้านใช้ภูมิปัญญานำมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ เช่น น้ำหวาน น้ำตาลเหลว น้ำตาลแว่น เป็นต้น 2.ด้านศิลปหัตถกรรมและสิ่งทอ นำมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ เช่น ก้านใบทำเครื่องจักสาน ใบเย็บเป็นตับจาก ก้านช่อดอกและก้านช่อลูกทำเชือกและเฟอร์นิเจอร์ ปัจจุบัน ก้านช่อดอกนำมาแยกเป็นเส้นด้ายใช้ในการทอและตัดเย็บ และ 3.ด้านการท่องเที่ยวและแหล่งเรียนรู้ ต้นเหนาเป็นที่รู้จักและสนใจอย่างแพร่หลายผ่านสื่อช่องต่างๆ ได้รับการส่งเสริมและสนับสนุนจากทั้งภาครัฐและเอกชน มีการจดจัดตั้งกลุ่มวิสาหกิจชุมชนจนกลายเป็นแหล่งเรียนรู้และสถานที่ท่องเที่ยว โดยเฉพาะอย่างยิ่ง พื้นที่ของตำบลบางเตยและตำบลบ่อแสน นอกจากนี้ การปรากฏของความเชื่อและกุศโลบายผ่านสังคมเกษตรกรรมจากรุ่นสู่รุ่นบนวิถีชุมชนของคนทำเหนาบ้านคลองบ่อแสน เป็นการแสดงให้เห็นถึงภูมิปัญญา ความสนุกสนานในการทำงาน แม้ว่าความเชื่อในการร้องเพลงกล่อมเหนาจะไม่ปรากฏให้เห็นชัดเจน เนื่องมาจากปัจจัยการเปลี่ยนแปลงของสังคมและขาดการรวบรวมองค์ความรู้ แต่รูปแบบการแต่งกายของคนทำเหนายังปรากฏให้เห็นบนวิถีชุมชนบ้านคลองบ่อแสนตราบทุกวันนี้