การวิเคราะห์รสในวรรณคดีเรื่องตำนานพระบรมธาตุคำกลอน ตามทฤษฎีรสในวรรณคดีสันสกฤต

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์รสในวรรณคดีที่ปรากฏในวรรณกรรมท้องถิ่น เรื่อง ตำนานพระบรมธาตุคำกลอน ตามแนวคิดทฤษฎีรสในวรรณคดีสันสกฤต โดยใช้วิธีเชิงคุณภาพ ศึกษาจากเอกสาร หนังสือ และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ผลการศึกษาพบว่า การวิเคราะห์รสในวรรณคดี เรื่อง ตำนานพระบรมธาตุคำกลอน ตามทฤษฎีวรรณคดีสันสกฤต พบว่า อัทภูตรส ซึ่งเกี่ยวข้องกับความอัศจรรย์ใจหรืออารมณ์ตอบสนองภาวะแห่งความพิศวง มีความโดดเด่นมากที่สุด เนื่องจาก ผู้ประพันธ์ต้องการทำให้ตำนานทางพระพุทธศาสนามีความศักดิ์สิทธิ์และน่าเคารพเลื่อมใสมากที่สุด โดยผูกโยงระหว่าง เรื่องราวของพระนางเหมชาลากับพระทนทกุมาร ผู้เป็นพระอนุชา รวมถึงพระเจ้าศรีธรรมาโศกราช พระนางเลือดขาว กับสิ่งเหนือธรรมชาติ เช่น อิทธิฤทธิ์จากพญานาคราชทำให้เกิดพายุฝน แต่ภายหลังก็สงบลงเพราะอำนาจแห่งพระพุทธคุณของพระทันตธาตุขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า อันเป็นจุดเริ่มต้นของการก่อสร้างพระบรมธาตุเจดีย์ – นครศรีธรรมราช และการที่ผู้ประพันธ์ยกตำนานพระบรมธาตุคำกลอน สอดแทรกรสในวรรณคดีทั้ง 9 รส เพื่อทำให้ตำนานดังกล่าวยังคงอยู่ในสังคมและทำให้ตำนานทางพระบรมธาตุเจดีย์ - นครศรีธรรมราชมีความโดดเด่นมากขึ้น ตำนานดังกล่าว ได้ส่งผลมาในยุคปัจจุบัน คือ ทำให้เกิดการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม เนื่องจากคนในยุคปัจจุบันอาศัยตำนานดังกล่าวเป็นส่วนหนึ่งในการนำเสนอพระบรมธาตุเจดีย์ - นครศรีธรรมราช ให้มีความเด่นชัดในด้านการเป็นปูชนียสถานที่สำคัญทางพระพุทธศาสนาและเป็นสถานที่ท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม