ภยเภรวสูตร: พุทธวิธีจัดการกับความกลัว

บทคัดย่อ

บทความนี้กล่าวถึงพุทธวิธีการจัดการกับความกลัวซึ่งเป็นหนึ่งในอารมณ์พื้นฐานของมนุษย์ที่เกิดขึ้นได้ทุกเพศทุกวัย เมื่อมนุษย์รับรู้ถึงภัยอันตรายมาคุกคามตนจะแสดงออกแตกต่างกันออกไป หากมนุษย์มีความกลัวพอกพูนในจิตใจมากเกินไปย่อมเกิดผลเสียต่อจิตใจและการใช้ชีวิตเป็นอย่างมาก การจัดการกับความกลัวมีมากมายหลายแนวทาง หนึ่งในแนวทางที่พระพุทธเจ้าทรงแนะนำวิธีจัดการกับความกลัวนั้นปรากฏอยู่ในภยเภรวสูตร ผลการศึกษาพบว่า ภยเภรวสูตร เป็นพระสูตรในคัมภีร์มัชฌิมนิกาย มูลปัณณาสก์ พระพุทธเจ้าทรงอธิบายเหตุแห่งความขลาดกลัว 16 ประการ และพระพุทธองค์ยังตรัสถึงเหตุแห่งความไม่ขลาดกลัว 16 ประการ ซึ่งเป็นไปโดยตรงกันข้ามกับเหตุแห่งความขลาดกลัว นอกจากนี้พระพุทธเจ้าตรัสเล่าว่า เมื่อครั้งที่พระพุทธองค์ยังไม่ตรัสรู้ หากความกลัวเกิดขึ้นในอิริยาบถใด ไม่ว่าจะเป็นยืน เดิน นั่ง นอน พระองค์จะทรงจดจ่ออยู่ในอิริยาบถนั้นจนความกลัวนั้นหายไป และทรงปรารภความเพียรไม่ย่อหย่อน มีสติมั่นคง จิตเป็นสมาธิ จนบรรลุฌาน 4 และวิชชา 3 ตามลำดับ บุคคลที่ดำเนินชีวิตตามแนวทางดังกล่าวนี้ สามารถนำมาใช้ในการดำเนินชีวิตประจำวันที่มีคุณภาพ โดยการทำให้ความกลัวลดลงไปเรื่อย ๆ จนหมดไปตามลำดับ และหากดำเนินการตามแนวทางพระสูตรนี้ จะสามารถพัฒนาจิตจนบรรลุถึงฌาน 4 และบรรลุวิชชา 3 ได้ในที่สุด ทำให้จิตมีความเป็นอิสระหลุดพ้นจากกิเลสอาสวะทั้งปวง สามารถดับทุกข์ได้อย่างสิ้นเชิง
คือ ถึงนิพพาน