เส้นทางการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในอารยธรรมทวารวดี

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ คือ 1. เพื่อศึกษาเส้นทางการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในอารยธรรมทวารวดี 2. เพื่อสังเคราะห์ข้อมูลการศึกษาเส้นทางการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในอารยธรรมทวารวดี 3. เพื่อนำเสนอผลการศึกษาเส้นทางการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในอารยธรรมทวารวดี เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ วิธีการดำเนินการวิจัยใช้การสำรวจ การสัมภาษณ์ สัมมนากลุ่มย่อย และกิจกรรมเสวนาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ จากผู้ให้ข้อมูลที่มีความเชี่ยวชาญเฉพาะด้านในพื้นที่จังหวัดสุพรรณบุรี จังหวัดกาญจนบุรี จังหวัดนครปฐม และจังหวัดราชบุรี ผลการวิจัยพบว่า ; 1) เส้นทางการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในอารยธรรมทวารวดี มีร่องรอยตามชุมชนที่ตั้งอยู่บนเส้นทางการค้าโลกระหว่างจีนกับอินเดีย โดยมีแม่น้ำแม่กลอง ลำน้ำทวน แม่น้ำจรเข้สามพัน ลำน้ำท่าว้า แม่น้ำท่าจีน เป็นเส้นทางหลักในการติดต่อค้าขาย และเผยแผ่พระพุทธศาสนากับชาวพื้นเมือง ซึ่งประเทศไทยเพิ่งจะมาศึกษา ร่องรอยอารยธรรมทวารวดีได้ราว 140 ปี 2) ชุมชนบ้านดอนตาเพชร ถือเป็นแหล่งบ่มเพราะทางประวัติศาสตร์ แล้วส่งต่อไปยังเมืองโบราณอู่ทอง เป็นพัฒนาการที่มีตัวตนของอารยธรรมทวารวดี และการแพร่เข้ามาของ ภาษา ศิลปวัฒนธรรม พร้อมกับพระพุทธศาสนา การค้าขายที่เชื่อมโยงเครือข่ายการแลกเปลี่ยนสินค้า โดยมีเมืองคูบัวเป็นเมืองท่าสำคัญ มีการขนส่งผ่านแม่น้ำ เช่น แม่น้ำแม่กลอง ลำน้ำทวน ลำน้ำท่าว้า แม่น้ำท่าจีน 3) หลักฐานของการเคลื่อนตัวของพระพุทธศาสนาในอารยธรรมทวารวดี สามารถนำเสนอเส้นทางการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในอารยธรรมทวารวดี แบ่งได้เป็น ยุคก่อนทวารวดีตอนต้น ยุคทวารวดีตอนต้น ยุคทวารวดีตอนกลาง และยุคทวารวดีตอนปลาย ตามแบบจำลองเส้นทางการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในอารยธรรมทวารวดี และเผยแพร่สู่องค์กรแห่งการเรียนรู้ต่อไป