วิเคราะห์แนวทางการจัดตั้งศาลยุติธรรมแผนกคดีสงฆ์ สำหรับภิกษุที่ต้องหาคดีอาญา

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ ดังนี้ 1. เพื่อศึกษาสภาพปัญหาและอุปสรรคในการดำเนินคดีอาญาของพระสงฆ์ 2. เพื่อศึกษากระบวนการจัดตั้งศาลยุติธรรมแผนกคดีสงฆ์ในประเทศไทย 3. เพื่อนำเสนอแนวทางในการจัดตั้งศาลยุติธรรมแผนกคดีสงฆ์ในประเทศไทย เก็บข้อมูลวิจัยโดยการสัมภาษณ์เชิงลึก ข้อคำถามลักษณะกึ่งโครงสร้าง ผู้ให้ข้อมูลสำคัญคัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง และจัดสนทนากลุ่มระดมความคิดเห็นผู้เชี่ยวชาญทั้งพระสงฆ์และประชาชนทั่วไป ผลการวิจัย พบว่าปัญหาและอุปสรรคในการดำเนินคดีอาญาของพระภิกษุที่ต้องหาคดีอาญา ได้แก่การดำเนินการจับกุม การควบคุมตัว การฟองคดี การพิจารณาพิพากษาคดี การบังคับโทษ กระแสวิพากษ์วิจารณ์ของสังคมมีผลเสื่อมเสียต่อภาพลักษณ์ของพระพุทธศาสนา การควบคุมตัวพระภิกษุที่ต้องหาคดีอาญาและไม่ได้รับอนุญาตให้ปล่อยตัวชั่วคราว ควรจัดสถานที่ให้อยู่เฉพาะเป็นมาตรการพิเศษ การควบคุมตัวต้องแยกจากฆราวาส ควรมีพระวินัยธรร่วมในการสอบสวน สํานักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติและสำนักงานตำรวจแห่งชาติควรทบทวนการปล่อยตัวชั่วคราวระหว่างพิจารณา มีกระบวนการคืนสมณศักดิ์ มหาเถรสมาคมควรทบทวนเรื่องกระบวนการยุติธรรมของคณะสงฆ์ ส่วนกระบวนการจัดตั้งศาลยุติธรรมแผนกคดีสงฆ์ในประเทศไทยนั้นยังไม่ควรจัดตั้งเนื่องจากปริมาณคดีมีไม่มาก ไม่เกิดความคุ้มค่าเพียงพอ การจัดตั้งแผนกต้องประกอบด้วย 2 ส่วนสำคัญ คืองบประมาณและกำลังพล ควรจัดทำพระธรรมนูญสงฆ์เพียงฉบับเดียว มีแนวทางการทรงสมณเพศระหว่างพิจารณา คือมีพระวินัยธรร่วมในการสอบสวน ควรจัดสถานที่ควบคุมตัวเฉพาะพระภิกษุโดยแยกต่างหากจากฆราวาส