กลไกการสร้างสังคมสันติสุขระหว่างคน ๓ วัยในมิติพระพุทธศาสนา ของสังคมไทย

บทคัดย่อ

บทความการวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการคือ 1. เพื่อศึกษาคน 3 วัยในสังคมไทย 2. เพื่อสร้างต้นแบบการเรียนรู้ร่วมกันของคน 3 วัยในมิติพระพุทธศาสนาของสังคมไทย และ 3. เพื่อขับเคลื่อนกลไกการสร้างสังคมสันติสุขของคน 3 วัยในมิติพระพุทธศาสนา การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยใช้การสัมภาษณ์ความคิดเห็นจากผู้เชี่ยวชาญในศาสนาที่เกี่ยวข้อง จำนวน 35 คน โดยการคัดเลือกแบบเจาะจง ผลการวิจัยพบว่า แนวคิดเรื่องคน 3 วัยในสังคมไทย คือ 1) ความแตกต่างกันทางกายภาพ เป็นการแสดงให้เห็นผ่านการการแบ่งคนที่เกิดและเติบโตมาในช่วงเวลาที่มีสภาพทางสังคมและประวัติศาสตร์เดียวกัน และมีประสบการณ์ หรือเหตุการณ์สำคัญบางอย่างร่วมกัน 2) ความแตกต่างทางด้านความคิด เป็นการตรวจสอบถึงกระบวนการคิดที่พัฒนาขึ้นตามลำดับช่วงเวลา เป็นการแบ่งที่ไม่ได้เป็นไปตามธรรมชาติ แต่เป็นไปตามการพัฒนาจิตใจเป็นหลัก 3) ความแตกต่างกันทางด้านพฤติกรรมทางสังคม เป็นการแบ่งวัยผ่านการดำเนินชีวิต มีอัตลักษณ์ของแต่ละวัยปรากฎชัดในสังคม อันเป็นลักษณะของการแบ่งตัวตนออกไปตามรูปแบบของวัฒนธรรมที่แตกต่างกันไป การสร้างต้นแบบการเรียนรู้ร่วมกันของคน 3 วัยในมิติพระพุทธศาสนาของสังคมไทย ประกอบด้วย 1) การเข้าใจความแตกต่างกันระหว่างช่วงวัยในสังคมไทย มีความเข้าใจความแตกต่างในระดับต้นคือการเข้าใจการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ การเข้าใจระดับกลางเป็นการเข้าใจหน้าที่ ส่วนการเข้าใจระดับสูงเป็นการเข้าใจถึงวุฒิภาวะที่เข้าใจโลกและปฏิบัติต่อโลกในฐานะเป็นนาย ไม่ใช่เป็นทาส 2) การสร้างกิจกรรมเรียนรู้ระหว่างช่วงวัยของคน 3 วัยในพระพุทธศาสนา คือกิจกรรมทางวัฒนธรรม มาจากการเข้าใจพิธีกรรมต่างๆ ที่มีในสังคมนั้นเป็นองค์ประกอบหลักในการสร้างความสัมพันธ์ในชุมชน กิจกรรมทางสังคม เป็นการเรียนรู้ในแง่ของการปฏิบัติตนตามตำแหน่ง แห่งที่หรือตามกาละเทศะ และกิจกรรมทางศาสนา การพิจารณาหลักความเชื่อทางศาสนา  เช่น “การบูชา” และ “อัญชลี” 3) การสร้างต้นแบบการเรียนรู้การอยู่ร่วมกันของคน 3 วัยในสังคมไทย การหาต้นแบบในการเรียนรู้การอยู่ร่วมกันเป็นชุมชนได้นั้นมาจากการสร้างกระบวนการมีส่วนรวมของชุมชน และพัฒนาคุณภาพชีวิต การขับเคลื่อนกลไกการสร้างสังคมสันติสุขของคน 3 วัยในมิติพระพุทธศาสนา คือ 1) การสร้างสังคมสันติสุขจากความแตกต่างระหว่างช่วงวัย การสร้างสันติสุขปรากฎในหลักการทางศาสนาที่สะท้อนให้เห็นรูปแบบของสังคมระดับเล็กคือครอบครัว จนถึงระดับใหญ่คือสังคม 2) กลไกขับเคลื่อนการสร้างสันติสุขของคน 3 วัยในมิติพระพุทธศาสนา คือขับเคลื่อนด้วยชุมชน และขับเคลื่อนด้วยวัด