พัฒนารูปแบบการศึกษาเชิงพุทธบูรณาการของศูนย์การเรียน สถาบันวิชชาราม

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อพัฒนารูปแบบการศึกษาเชิงพุทธบูรณาการของศูนย์การเรียนสถาบันวิชชาราม โดยใช้การวิจัยแบบผสานวิธี ดังนี้ 1) ศึกษารูปแบบการศึกษาในพระพุทธศาสนา 2) ศึกษาสภาพปัจจุบันของศูนย์การเรียนสถาบันวิชชาราม และ 3) พัฒนารูปแบบการศึกษาเชิงพุทธบูรณาการของศูนย์การเรียนสถาบันวิชชาราม กลุ่มตัวอย่าง ครู ผู้ปกครอง นักเรียน จิตอาสาแพทย์วิถีธรรม รวม 120 คน สนทนากลุ่ม 20 คน สัมภาษณ์เชิงลึก 30 คน เครื่องมือวิจัย ได้แก่ แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ และแบบประเมินผล สถิติที่ใช้ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) ไตรสิกขา เป็นแกนหลักของการศึกษาในพระพุทธศาสนา การปฏิบัติศีลที่สัมมาทิฏฐิ ด้วยจิตตั้งมั่น จนเกิดปัญญา เป็นเครื่องมือสำคัญในการพัฒนามนุษย์ ในการกำจัดกิเลส ราคะ โทสะ และโมหะ 2) สภาพปัจจุบันการศึกษาของศูนย์การเรียนสถาบันวิชชารม มีความยืดหยุ่น เน้นศีลธรรม และบูรณาการผ่านวิถีชีวิต เพื่อพัฒนาคุณธรรมและพึ่งพาตนเอง 3) รูปแบบการศึกษาเชิงพุทธบูรณาการ มี 5 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) หลักการ มุ่งพัฒนาทั้งวิชาการและจิตวิญญาณ ตามแนวคิด “ศีลเด่น เป็นงาน ชาญวิชา” 2) วัตถุประสงค์ ใช้หลักไตรสิกขา เป็นแกนหลัก 3) การดำเนินการ: (1) การปฏิบัติศีล สมาธิ ปัญญา อย่างสัมมาทิฎฐิ (2) ฝึกฝนพึ่งตน (3) สร้างสิ่งแวดล้อมดี ลักษณะ บ้าน วัด โรงเรียน (4) บูรณาการพุทธธรรม 4) ประเมินผล ความรู้และการปฏิบัติ 5) เงื่อนไขความสำเร็จ: ปัจจัยภายใน ผู้ปกครอง ครู นักเรียน ที่มีศีลธรรมและคุณธรรมอย่างสัมมาทิฏฐิ และปัจจัยภายนอก คือการสนับสนุนจากมูลนิธิ องค์กร และภาครัฐ รูปแบบนี้ช่วยพัฒนาผู้เรียนแบบองค์รวม ทั้งด้านร่างกาย ศีล จิตใจ และปัญญา ส่งเสริมการพึ่งพาตนเอง มีจิตสาธารณะ และรับผิดชอบต่อสังคม ผลการศึกษาผู้เรียนมีพัฒนาการเปลี่ยนแปลงทุกด้าน สามารถปรับพฤติกรรมและความคิดของตนเองในทางที่ดีขึ้น สามารถพึ่งพาตนเอง ด้านสุขภาพ จิตใจ เศรษฐกิจ สังคม มีจิตสาธารณะ