การบูรณาการปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในกรอบการเรียนรู้ตลอดชีวิตด้วยเทคโนโลยี AI เพื่อส่งเสริมความยั่งยืนในยุคดิจิทัล
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วของโลกยุคดิจิทัลที่ขับเคลื่อนด้วยเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence : AI) ทำให้การเรียนรู้ตลอดชีวิต (Lifelong Learning : LLL) กลายเป็นกลไกสำคัญในการดำรงชีวิต อย่างไรก็ตาม การมุ่งเน้นความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีเพียงอย่างเดียวอาจนำมาซึ่งความไม่สมดุลทางเศรษฐกิจและสังคม งานวิจัยเอกสารนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา วิเคราะห์ และสังเคราะห์แนวทางการบูรณาการหลักการของปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง (Sufficiency Economy Philosophy : SEP) เข้ากับกรอบการเรียนรู้ตลอดชีวิต (LLL) ด้วยการใช้ AI เพื่อนำไปสู่ความยั่งยืนที่แท้จริงในยุคดิจิทัล ผู้วิจัยได้ดำเนินการวิเคราะห์เนื้อหาและสังเคราะห์เชิงแนวคิดจากเอกสารวิชาการและนโยบายที่เกี่ยวข้อง ผลการวิเคราะห์พบว่า หลักการของ SEP โดยเฉพาะ "ความพอประมาณ" "ความมีเหตุผล" และ "การมีภูมิคุ้มกันที่ดี" สามารถทำหน้าที่เป็นกรอบจริยธรรม และหลักคิดเชิงกลยุทธ์ ในการกำกับการออกแบบและใช้งาน AI ในกระบวนการ LLL ได้อย่างสมดุล โดย AI ทำหน้าที่เป็นเครื่องมืออัจฉริยะในการกลั่นกรองและจำกัด ข้อมูลให้พอเหมาะ เพื่อกำจัดการบริโภคข้อมูลที่เกินพอดี (Information Overload) และช่วยปรับแผนการเรียนรู้ให้สอดคล้องกับความสามารถและทรัพยากรของผู้เรียนอย่างมีสติ และช่วยเสริมเงื่อนไข "ความรู้และคุณธรรม" ในการรับมือกับความเสี่ยงทางดิจิทัล งานวิจัยนี้ได้นำเสนอกรอบแนวคิดการเรียนรู้ตลอดชีวิตเพื่อความพอเพียงในยุคดิจิทัล โดยเน้นการพัฒนา "ผู้เรียนที่มีภูมิคุ้มกันทางดิจิทัล" ที่รู้จักใช้เทคโนโลยีอย่างมีสติ มีเหตุผล และรับผิดชอบ ซึ่งเป็นรากฐานสำคัญของการพัฒนาที่ยั่งยืน ข้อเสนอแนะคือ การนำกรอบแนวคิดนี้ไปใช้ในการออกแบบนโยบายการศึกษาตลอดชีวิตและหลักสูตรการพัฒนาทักษะดิจิทัล เพื่อสร้างพลเมืองที่มีความสมดุลทั้งความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีและหลักธรรมในการดำเนินชีวิต
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กมลชนก พูลสวัสดิ์ และคณะ. (2565). ปัญญาประดิษฐ์กับการจัดการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์. วารสารครุศาสตร์ อุตสาหกรรม, 21 (1), 1-8. Available: https://ph01.tci-thaijo.org/index.php/JIE/article/view/247141.
, กรกฎาคม 8].
ชรินทร์ทิพย์ ปั้นสุวรรณ และสุมนทิพย์ จิตสว่าง (2568). แนวทางการกำกับดูแลการรับมือภัยคุกคามความมั่นคงปลอดภัยไซเบอร์ขององค์กรในยุคดิจิทัล. วารสารรัชต์ภาคย์, 17 (53), 103-119. Available: https://so05.tci-thaijo.
org/index.php/RJPJ/article/view/263662. [2568, กรกฎาคม 1].
ชุติมา ไวยสุระสิงห์ และชาติชาย ไวยสุระสิงห์. (2567). การวิเคราะห์พัฒนาการของการจัดการความรู้ส่วนบุคคลและการผสานรวมกับเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์: การวิเคราะห์ทางบรรณมิติ. Journal of Information and Learning [JIL], 35 (2), 128-141. Available: https://so04.tci-thaijo.org/index.php/jil/article/view/271656. [2568, กรกฎาคม 15].
ทัศนุพล บุษราคำ และมณฑา ชุ่มสุคนธ์. (2568). การพัฒนาความสามารถในการคิดเชิงวิพากษ์และความฉลาดรู้ทางดิจิทัล (Digital Literacy) โดยใช้การจัดการเรียนรู้รูปแบบวิธีการทางประวัติศาสตร์ ร่วมกับ ChatGPT รายวิชา ส32103 ประวัติศาสตร์สากล ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนโนนสูงพิทยาคม. วารสารครุศาสตร์ปัญญา, 4 (2), 56-71. Available: https://so06.tci-thaijo.org/index.php/IEJ/article/view/283625. [2568, กรกฎาคม 2].
นพพร จันทรนำชู. (2559). ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงกับการพัฒนาที่ยั่งยืน. วารสารศึกษาศาสตร์มหาวิทยาลัยศิลปากร, 14 (2), 64-73. Available: https://so02.tci-thaijo.org/index.php/suedujournal/article/view/92239. [2568, กรกฎาคม 2].
นฤเบศร์ ลือเรื่อง และคณะ. (2568). การใช้เทคโนโลยีดิจิทัลในการส่งเสริมการศึกษาตลอดชีวิต. เสฏฐวิทย์ปริทัศน์, 5 (1), 1-10. Available: https://so12.tci-thaijo.org/index.php/stw/article/view/1713. [2568, กรกฎาคม 2].
บุหงา ชัยสุวรรณ และคณะ. (2565). สถานการณ์ แนวโน้ม และความต้องการความรู้และทักษะปัญญาประดิษฐ์ทางการสื่อสารเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของบุคลากรวัยทำงานในประเทศไทย. วารสารวิชาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา, 30 (1), 110-134. Available: https://so06.tci-thaijo.org/index.
php/husojournal/article/view/253233. [2568, กรกฎาคม 2].
ประมุข ศรีชัยวงษ์. (2568). การวิเคราะห์หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในบริบทของการพัฒนาที่ยั่งยืน. วารสารสังคมศาสตร์ทัศนา, 15 (1), 15-28-15. Available: https://so12.tci-thaijo.org/index.php/j_ssp/article/view/2591. [2568, กรกฎาคม 1].
พระครูวิมลสุวรรณกร (สมพงษ์ จนฺทวโร) และพระอุดมสิทธินายก (กำพล คุณงฺกโร). (2568). การสร้างความตระหนักรู้ด้านความปลอดภัยทางไซเบอร์ของคนไทย. วารสารสหวิทยาการนวัตกรรมปริทรรศน์, 8 (2), 294-305.
Available: https://so04.tci-thaijo.org/index.php/jidir/article/view/278292. [2568, กรกฎาคม 1].
ภูริพัฒน์ ถนอมศรีอุทัย. (2564). การใช้หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงกับสังคมยุคดิจิทัล. วารสาร มจร.หริภุญชัยปริทรรศน์, 5 (1), 53-64. Available: https://so04.tci-thaijo.org/index.php/JMHR/article/view/
[2568, กรกฎาคม 1].
รติกร จงริดมะดัน. (2568). AI กับการพัฒนาวิธีการเรียนการสอนที่ตอบโจทย์ผู้เรียนในยุคสมัยใหม่. วารสารสหวิทยาการศึกษาครุศาสตร์, 1 (4), 27-34. Available: https://so19.tci-thaijo.org/index.php/JISES/article/view/2203. [2568, กรกฎาคม 1].
อธิป เกตุสิริ และคณะ. (2568). การใช้เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) เพื่อการจัดการเรียนการสอนในศตวรรษที่ 21. วารสารนวัตกรรมการวิจัยเพื่อสังคม, 1 (1), 44-51. Available: https://so13.tci-thaijo.org/index.
php/JRI/article/view/1735. [2568, กรกฎาคม 1].
อภิภัสร์ ปาสานะเก และคณะ. (2568). บทบาทศึกษานิเทศก์ในยุคปัญญาประดิษฐ์: การปรับตัว และการเสริมสร้างศักยภาพครู. วารสารมณีเชษฐาราม วัดจอมมณี, 8 (1), 650-669. Available: https://so07.tci-thaijo.
.org/index.php/JMCR/article/view/6451. [2568, กรกฎาคม 8].
Guenduez, A. A., et al. (2025). Digital ethics: Global trends and divergent paths. Government Information Quarterly, [Online]. 42 (3), 1-20. Available: https://www.sciencedirect.com/
science/article/pii/S0740624X25000449. [2025, September 10].
OECD. (2024). Governing with artificial intelligence: Are governments ready?. OECD Publishing. [Online]. Available:https://www.oecd.org/content/dam/oecd/en/publications/reports/2024/06/governing-with-artificial-intelligence_f0e316f5/26324bc2-en.pdf. [2025, August 10].
UNESCO. (2023). Recommendation on the ethics of artificial intelligence. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. [Online]. Available: https://unesdoc.
.unesco.org/ark:/48223/pf0000386510. [2025, August 10].
