รูปแบบการปกครองเพื่อความงดงามแห่งหมู่สงฆ์ของเจ้าอาวาสในจังหวัดสุโขทัย

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาหลักอาจริยวัตรกับอันเตวาสิกวัตรในพระพุทธศาสนาเถรวาท 2) ศึกษาการปกครองเพื่อความงดงามแห่งหมู่สงฆ์ในพระพุทธศาสนาเถรวาทและคณะสงฆ์ไทย และ 3) นำเสนอรูปแบบการปกครองเพื่อความงดงามแห่งหมู่สงฆ์ของเจ้าอาวาสในจังหวัดสุโขทัย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาข้อมูลเอกสารจากพระไตรปิฎก อรรถกถา ตำรา บทความและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ร่วมกับการสัมภาษณ์แบบเชิงลึก ภาคสนาม จากพระสังฆาธิการและนักวิชาการด้านพระพุทธศาสนาจังหวัดสุโขทัย และการสนทนากลุ่มย่อยกับผู้ทรงคุณวุฒิ และทำการวิเคราะห์ข้อมูล โดยการวิเคราะห์เนื้อหา นำเสนอรายงานแบบพรรณนาวิเคราะห์ ผลการวิจัย พบว่า 1) หลักอาจริยวัตรในพระพุทธศาสนาเถรวาท คือ วัตรที่อันเตวาสิกพึงปฏิบัติต่อพระอาจารย์ และหลักอันเตวาสิกวัตร คือ วัตรที่อาจารย์พึงปฏิบัติต่ออันเตวาสิกซึ่งเป็นหลักที่เป็นแนวทางการปกครองหรือหลักการอยู่ร่วมกันของคณะสงฆ์สมัยพุทธกาล 2) สภาพการปกครองเพื่อความงดงามแห่งหมู่สงฆ์ในพระพุทธศาสนาเถรวาทและคณะสงฆ์ไทย พบว่า นอกจากจะยึดถือการปกครองตามหลักพระธรรมวินัยแล้ว ยังปกครองตามพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ และกฎมหาเถระสมาคม  การปกครองรูปแบบนี้ก่อให้เกิดความสัมพันธ์ที่เป็นทางการ โดยการสั่งการจากผู้มีอำนาจเจ้าคณะปกครอง จึงทำให้ลด ความสัมพันธ์ส่วนบุคลในฐานะอาจารย์และศิษย์ลงไป และ 3) แนวทางการปกครองเพื่อความงดงามแห่งหมู่สงฆ์ของเจ้าอาวาสในจังหวัดสุโขทัย เจ้าอาวาส คือ นิสสยาจารย์จะต้องปฏิบัติตามคุณสมบัติของอาจารย์ เพื่อเป็นแบบอย่างที่ดีงามแก่อันเตวาสิก โดยใช้รูปแบบ 5 อ.โมเดล ในการอบรมและจัดระบบการปฏิบัติหน้าที่และความประพฤติของอันเตวาสิก ในด้านต่าง ๆ ได้แก่ ด้านการศึกษา ด้านอาจาระ ด้านการอนุเคราะห์ด้านอุปัฏฐาก และด้านอธิกรณ์ เพื่อสร้างศาสนทายาท ด้วยรูปแบบการปกครองอันงดงามที่กล่าวมา มีความเหมาะสมอย่างยิ่งและสามารถนำไปใช้ในการพัฒนาได้จริง