องค์ความรู้เรื่องรูปแบบและกระบวนการบริหารจัดการน้ำตามแนวธนาคารน้ำใต้ดินแบบพอเพียง

Main Article Content

อนงค์นาฏ แก้วไพฑูรย์
ศศิกิจจ์ อ่ำจุ้ย
สมคิด พุ่มทุเรียน
สมบัติ นวลระออง

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษารูปแบบและกระบวนการบริหารจัดการธนาคารน้ำใต้ดินแบบพอเพียง 2) ศึกษาวิเคราะห์องค์ความรู้ที่เกี่ยวกับแนวคิดธนาคารน้ำใต้ดินแบบพอเพียง และ 3) สังเคราะห์องค์ความรู้เรื่องรูปแบบและกระบวนการบริหารจัดการน้ำตามแนวคิดธนาคารน้ำใต้ดินแบบพอเพียง ใช้การวิจัยเชิงคุณภาพ จากการสัมภาษณ์เชิงลึกโดยเลือกแบบเจาะจง จำนวน 25 รูป/คน โดยมีพื้นที่เป้าหมายคือ 1) องค์การบริหารส่วนตำบลกลางแดด 2) ชุมชนบ้านธารมะยม 3) เทศบาลตำบลหนองมะโมง 4) วัดภัทรสิทราราม โดยวิเคราะห์เชิงเนื้อหาข้อมูลที่รวบรวมได้จากเอกสาร และสร้างข้อสรุปข้อมูลที่ได้จาการสัมภาษณ์ สนทนากลุ่ม ผลการวิจัย พบว่า 1) รูปแบบและกระบวนการบริหารจัดการธนาคารน้ำใต้ดินแบบพอเพียงพบว่ารูปแบบและกระบวนการบริหารจัดการน้ำใต้ดินแบบพอเพียง พื้นที่องค์การบริหารส่วนตำบลกลางแดด บ้านธารมะยมและเทศบาลตำบลหนองมะโมง มีสอง 2 ระบบ ได้แก่ รูปแบบระบบปิดและรูปแบบระบบเปิด ในส่วนของวัดภัทรสิทธารามมีรูปแบบธนาคารน้ำใต้ดินแบบพอเพียง ระบบปิด แบบรางไร้ท่อเพียงระบบเดียว 2) วิเคราะห์องค์ความรู้ที่เกี่ยวกับแนวธนาคารน้ำใต้ดินแบบพอเพียงทั้ง 4 พื้นที่ พบว่า องค์ความรู้ที่เกี่ยวกับแนวธนาคารน้ำใต้ดินแบบพอเพียงเป็นองค์ความรู้ในการจัดการทรัพยากรน้ำในท้องถิ่นรูปแบบหนึ่งที่ชุมชมท้องถิ่นสามารถทำเองได้โดยอาศัยองค์ความรู้ในแต่ละพื้นที่ดำเนินการที่มุ่งเน้นไปที่กระบวนการบริหารจัดการน้ำที่ต้นทางของน้ำสามารถแก้ไขปัญหาความแห้งแล้ง และ 3) ผลการสังเคราะห์องค์ความรู้เรื่องรูปแบบและกระบวนการบริหารจัดการน้ำตามแนวคิดธนาคารน้ำใต้ดินแบบพอเพียงพบว่า ในพื้นที่ 4 พื้นที่ มีจุดมุ่งหมายเพื่อสามารถแก้ไขสภาพปัญหาน้ำท่วมขังและภัยแล้ง จุดต่างกันในการบริหารจัดการธนาคารน้ำใต้ดินในแต่ละพื้นที่จะต้องศึกษาวิเคราะห์ตามบริบทของพื้นที่ในการบริหารจัดการธนาคารน้ำใต้ดินเพื่อให้เกิดความเหมาะสมและเกิดประโยชน์ให้กับคนในชุมชน

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
แก้วไพฑูรย์ อ. ., อ่ำจุ้ย ศ. ., พุ่มทุเรียน ส. ., & นวลระออง ส. . (2025). องค์ความรู้เรื่องรูปแบบและกระบวนการบริหารจัดการน้ำตามแนวธนาคารน้ำใต้ดินแบบพอเพียง. วารสารวิจยวิชาการ, 8(4), 71–84. https://doi.org/10.14456/jra.2025.82
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กรมทรัพยากรน้ำ. (2558). แนวคิดการจัดทำแผนยุทธศาสตร์การบริหารจัดการทรัพยากรน้ำ. กรุงเทพฯ : กรมทรัพยากรน้ำ.

กรมทรัพยากรน้ำบาดาล. (2566). แผนปฏิบัติราชการระยะ 5 ปี.เข้าถึงได้จาก http : //www.dgr.go.th/th/download/.

ขวัญใจ เปือยหนองแข้ เเละสัญญา เคณาภูมิ. (2563). ธนาคารน้ำใต้ดิน : นวัตกรรมการบริหารจัดการน้ำ. พัฒนวารสาร, 7(1), 281-295.

ธนกฤต รุ่งแสนทวี. (2566). นวัตกรรมธนาคารน้ำใต้ดินในการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. Interdisciplinary Academic and Research Journal, 3(2), 125–142. https://doi.org/10.14456/iarj.2023.59

พิมพ์พิสุทธิ์ อ้วนล้ำ และคณะ. (2560). การจัดการความรู้เพื่อการบริหารจัดการน้ำสู่ความเข้มแข็งของชุมชนและพึ่งตนเองด้านแหล่งน้ำ อย่างยั่งยืน กรณีศึกษา โครงการธนาคารน้ำใต้ดิน (Ground water bank) บ้านคำกลาง ตำบลเก่าขาม อำเภอน้ำยืน จังหวัดอุบลราชธานี. (รายงานการวิจัย). สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งขาติ (วช.) : สำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัดยโสธร.