แนวทางการพัฒนาบทบาทของพระสงฆ์ในฐานะพระสอนศีลธรรมในโรงเรียน

Main Article Content

พระศุภชัย สิริมงฺคโล (ชาญกระโทก)
พระครูพิพิธจารุธรรม
สุนทร สุขทรัพย์ทวีผล

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาบทบาทของพระสงฆ์ในการเผยแผ่พระพุทธศาสนา 2) ศึกษาบทบาทของพระสงฆ์ในฐานะพระสอนศีลธรรมในโรงเรียน และ 3) วิเคราะห์แนวทางการพัฒนาบทบาทของพระสงฆ์ในฐานะพระสอนศีลธรรมในโรงเรียน การวิจัยใช้ข้อมูลจากเอกสาร โดยศึกษาข้อมูลปฐมภูมิ ได้แก่ หนังสือตำราที่เกี่ยวกับประเด็นของการเผยแผ่พระพุทธศาสนา และข้อมูลทุติยภูมิ เช่น ตำราทางวิชาการ วารสาร และงานนิพนธ์ที่เกี่ยวกับพระสอนศีลธรรม จากนั้นนำมาวิเคราะห์แนวทางในการพัฒนาบทบาทพระสอนศีลธรรม แล้วสรุปเป็นข้อมูลเชิงพรรณนา ผลการวิจัย พบว่า 1) บทบาทของพระสงฆ์ในการเผยแผ่พระพุทธศาสนา พระสงฆ์มีบทบาทสำคัญในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาด้วยความเมตตาและการใช้หลักธรรมคำสอน ผ่านองค์ประกอบศาสนธรรม ศาสนบุคคล ศาสนสถาน และศาสนพิธี การเผยแผ่สามารถดำเนินการผ่านการแสดงธรรม การบรรยายตามพุทธวิธีการสอน โดยพระสงฆ์ควรมีคุณสมบัติที่เหมาะสม เช่น มีความรู้ลึกซึ้งในธรรมะ มีบุคลิกภาพที่ดี ไม่เสียดสีผู้อื่น เป็นพหูสูต และสามารถสอนตามลำดับเหตุผลได้อย่างชัดเจน 2) บทบาทของพระสงฆ์ในฐานะพระสอนศีลธรรมในโรงเรียน พระสงฆ์มีบทบาทสำคัญในการบูรณาการหลักธรรมเข้ากับการเรียนการสอนวิชาสังคมศึกษาและศาสนา เพื่อส่งเสริมศีล สมาธิ และปัญญา โดยดำเนินการผ่านการวางแผนการสอน การจัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน และการจัดสอบธรรมศึกษา รวมถึงการประสานงานกับครูประจำวิชา เพื่อให้การเรียนการสอนมีประสิทธิภาพสูงสุด โดยใช้สื่อการเรียนรู้ที่เหมาะสมและการประเมินผลเพื่อพัฒนานักเรียน และ 3) แนวทางการพัฒนาบทบาทของพระสงฆ์ในฐานะพระสอนศีลธรรมในโรงเรียน ผลการวิเคราะห์ชี้ให้เห็นว่าหลักการเผยแผ่พระพุทธศาสนาสามารถนำมาประยุกต์ใช้ในการพัฒนาการสอนศีลธรรมในโรงเรียนได้ใน 6 ประการ ได้แก่ (1) การมุ่งประโยชน์แก่นักเรียน (2) การอบรมและพัฒนาความรู้ (3) การวางแผนการเรียนการสอน (4) การส่งเสริมการศึกษา (5) ความเป็นกัลยาณมิตร (6) การมีความสำรวมระวัง

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
พระศุภชัย สิริมงฺคโล (ชาญกระโทก), พระครูพิพิธจารุธรรม, & สุขทรัพย์ทวีผล ส. . (2025). แนวทางการพัฒนาบทบาทของพระสงฆ์ในฐานะพระสอนศีลธรรมในโรงเรียน . วารสารวิจยวิชาการ, 8(5), 33–52. https://doi.org/10.14456/jra.2025.108
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ. (2544). การจัดการเรียนรู้พระพุทธศาสนา. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ธรรมสภา.

แก้ว ชิดตะขบ. (2553). ประวัติความสำคัญของการเผยแผ่พระพุทธศาสนา. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ.

จิรทัศน์ เนธิบุตร, พระมหาวิเศษ ปญฺญาวชิโร และอุเทน ลาพิงค์. (2546). บทบาทครูพระสอนศีลธรรมในโรงเรียน มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขตล้านนา. วารสารพุทธสังคมวิทยาปริทรรศน์, 6(2), 1-17.

พระครูสมุห์วิโรจน์ วรมงฺคโล. (2555). สภาพปัญหาด้านการสอนของพระสอนศีลธรรมในสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา ราชบุรี เขต 2. (วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการเชิงพุทธ). บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระจันที จิตฺตสํวโร (คอน). (2556). บทบาทของพระสอนศีลธรรมในการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมในระดับมัธยมศึกษา อำเมืองนครปฐม จังหวัดนครปฐม. (วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการเชิงพุทธ). บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระเทพวัชรบัณฑิต. (2563). คู่มือปฏิบัติงานพระสอนศีลธรรม. พระนครศรีอยุธยา : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระมหาสาวุธ สราวุโธ (แสงสี). (2562). การพัฒนาศักยภาพพระสอนศีลธรรมในโรงเรียนมัธยมตอนปลายในเขตปกครองคณะสงฆ์ภาค 15. (ดุษฎีนิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการเชิงพุทธ). บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

มหาวิทยาลัยขอนแก่น. (2515). การประชุมสัมมนาเรื่องการสอนจริยศึกษา, ขอนแก่น : มหาวิทยาลัยขอนแก่น.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตขอนแก่น. (2552). คู่มือปฏิบัติงานโครงการพระสอนศีลธรรมในโรงเรียน. ขอนแก่น : โรงเพิมพ์แอนนาออฟเซต ขอนแก่น.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

องอาจ เขียวงามดี และพระสุทธิสารเมธี. (2563). องค์กรพุทธในประเทศไทย : มิติการเผยแผ่พระพุทธศาสนา. วารสารปรัชญาปริทรรศน์, 25(2), 47-60.