มาตรการทางกฎหมายในการคุ้มครองผู้บริโภค ศึกษากรณีการเลิกสัญญาของผู้ประกอบธุรกิจ

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาหลักเกณฑ์ในการเลิกสัญญาและผลของการเลิกสัญญาตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์และกฎหมายคุ้มครองผู้บริโภค ทั้งตามกฎหมายไทยและกฎหมายต่างประเทศ  2) ศึกษาและวิเคราะห์ปัญหาและอุปสรรคที่เกิดขึ้นกับผู้บริโภคเมื่อต้องการใช้สิทธิเลิกสัญญา พร้อมนำเสนอแนวทางการแก้ไขปัญหาที่เหมาะสมแก่ผู้บริโภค

ผลการวิจัยพบว่า กฎหมายของประเทศไทยและประเทศญี่ปุ่นมิได้มีบทบัญญัติเฉพาะเพื่อคุ้มครองผู้บริโภคจากกรณีการเลิกสัญญาของผู้ประกอบธุรกิจไว้โดยตรง ส่วนในประเทศอังกฤษพบว่ามีข้อบังคับเกี่ยวกับการคุ้มครองผู้บริโภคจากการค้าที่ไม่เป็นธรรมไว้โดยตรง คือ The Consumer Protection from Unfair Trading Regulations 2008 (Amendment 2014) หรือ CPRs ซึ่งกฎหมายฉบับดังกล่าวออกมาสอดคล้องกับ Unfair Commercial Practices Directive หรือ UCPD ที่ได้บัญญัติไว้ว่าการปฏิบัติทางการค้าที่ไม่เป็นธรรมนั้นเป็นสิ่งที่ต้องห้าม โดยกำหนดให้การปฏิบัติทางการค้าที่ก้าวร้าว/เชิงรุก (Aggressive commercial practices)

ผู้วิจัยเห็นว่าปัญหาในเรื่องหลักเกณฑ์และผลของการเลิกสัญญานั้นควรมีการแก้ไขพระราชบัญญัติคุ้มครองผู้บริโภค โดยบัญญัติเพิ่มเติมกฎหมายให้คณะกรรมการว่าด้วยสัญญามีอำนาจกำหนดหลักเกณฑ์ต่าง ๆ ของสัญญาระหว่างผู้ประกอบธุรกิจและผู้บริโภคเป็นการทั่วไปและระบุให้ชัดเจนว่าผู้บริโภคสามารถแสดงเจตนาเลิกสัญญาได้หลายช่องทาง และให้สิทธิผู้บริโภคแสดงเจตนาเลิกสัญญาต่อหน่วยงานของรัฐที่กฎหมายให้อำนาจได้ ส่วนปัญหาอุปสรรคในการเลิกสัญญานั้น ผู้วิจัยเห็นว่าควรมีการแก้ไขเพิ่มเติมพระราชบัญญัติคุ้มครองผู้บริโภค โดยกำหนดให้การปฏิบัติทางการค้าที่ไม่เป็นธรรมเป็นสิ่งที่ต้องห้าม และแบ่งประเภทของการปฏิบัติทางการค้าที่ไม่เป็นธรรมออกเป็นหลายชนิดการกระทำ รวมทั้งกำหนดให้การกระทำของผู้ประกอบธุรกิจที่เป็นการสร้างอุปสรรคแก่ผู้บริโภคในการเลิกสัญญา ถือว่าเป็นการปฏิบัติทางการค้าที่ก้าวร้าว/เชิงรุก (Aggressive Commercial Practice)