พระพุทธศาสนากับปัญหาความรุนแรง: กรณีศึกษาจักกวัตติสูตร

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาแนวคิดเรื่องศาสนากับปัญหาความรุนแรง เพื่อศึกษาแนวคิดเรื่องพระพุทธศาสนากับปัญหาความรุนแรง  และเพื่อวิเคราะห์พระพุทธศาสนากับความรุนแรงในจักกวัตติสูตร บทความวิชาการนี้เป็นการศึกษาเชิงคุณภาพ ใช้วิธีการวิเคราะห์เอกสาร หนังสือเป็นหลัก จากผลการศึกษาพบว่า แนวคิดเรื่องศาสนาที่เกี่ยวข้องกับความรุนแรงได้แบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือกลุ่มปรวิสัยที่อธิบายธรรมชาติผ่านความเชื่อทางศาสนาที่อธิบายความรุนแรงเป็นสิ่งที่ควบคู่มากับธรรมชาติ และกลุ่มอัตตวิสัยที่ถือว่าความรุนแรงไม่ได้เกี่ยวกับธรรมชาติแต่เป็นด้วยมนุษย์ใช้เหตุผลอธิบายถึงการกระทำของมนุษย์เท่านั้น ขณะที่พระพุทธศาสนาอธิบายความรุนแรงมาจากผลกรรมชั่ว และแนวคิดเรื่องจริยธรรมที่พิจารณาบนฐานของบุคคลที่เป็นผู้กำหนดดีชั่ว เช่นพระราชา ส่วนการวิเคราะห์จักกวัตติสูตรได้พิจารณาความรุนแรงมาจากการปกป้องคุ้มครองธรรมะ โดยหลักธรรมที่ปฏิบัติเพื่อสร้างความสงบมากกว่าความสร้างความรุนแรง ส่วนการมีความรุนแรงนั้นจำเป็นต้องมาจากความเห็นชอบร่วมกัน เช่นการลงโทษผู้กระทำความผิด และความรุนแรงจากการป้องกันไม่ให้อธรรมเกิดขึ้นด้วยการรู้ผลของกรรมชั่ว ส่วนความรุนแรงสามารถใช้ได้จากผู้ที่มีเมตตาสามารถควบคุมไม่ได้เกิดความรุนแรงอื่นๆ ตามมาได้