การพัฒนาตัวบ่งชี้ภูมิคุ้มกันเพื่อการเผชิญวิกฤติ ตามแนวพุทธจิตวิทยาสำหรับวัยผู้ใหญ่

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ คือ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดทฤษฎีภูมิคุ้มกันเพื่อการเผชิญวิกฤติสำหรับวัยผู้ใหญ่ตามแนวพุทธจิตวิทยา 2) เพื่อพัฒนาตัวบ่งชี้ภูมิคุ้มกันเพื่อการเผชิญวิกฤติสำหรับวัยผู้ใหญ่ตามแนวพุทธจิตวิทยา 3) เพื่อตรวจสอบความสอดคล้องของโมเดลตัวบ่งชี้ภูมิคุ้มกันเพื่อการเผชิญวิกฤติสำหรับวัยผู้ใหญ่กับข้อมูลเชิงประจักษ์ ใช้รูปแบบการวิจัยแบบผสานวิธี การวิจัยแบ่งเป็นระยะที่ 1 เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพเพื่อศึกษาลักษณะและองค์ประกอบของภูมิคุ้มกันเพื่อการเผชิญวิกฤติ โดยการสัมภาษณ์ผู้ที่มีประสบการณ์การเผชิญวิกฤติ จำนวน 10 คน และ ผู้ทรงคุณวุฒิที่เชี่ยวชาญเกี่ยวกับการสร้างภูมิคุ้มกันเพื่อการเผชิญวิกฤติตามแนวพุทธจิตวิทยา จำนวน 10 คน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหาและระยะที่ 2 เป็นการพัฒนาและตรวจสอบความสอดคล้องของโมเดลตัวบ่งชี้ภูมิคุ้มกันเพื่อการเผชิญวิกฤติด้วยแบบวัดการเผชิญวิกฤติตามแนวพุทธจิตวิทยา จากกลุ่มตัวอย่างวัยผู้ใหญ่ จำนวน 480 คน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงสำรวจและการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยัน ผลการวิจัยพบว่า 1) ตัวบ่งชี้ภูมิคุ้มกันเพื่อการเผชิญวิกฤติตามแนวพุทธจิตวิทยา ประกอบด้วย (1) ด้านสติ (2) ด้านความมั่นคงทางจิตใจ (3) ด้านความศรัทธาและเห็นคุณค่าในตนเอง (4) ด้านสัมพันธภาพต่อตนเองและผู้อื่น โดยบูรณาการกับหลักพุทธธรรม คือ สติ เป็นตัวชักนำให้เกิด ศีล สมาธิ และปัญญา (ไตรสิกขา) และมรรคมีองค์แปด 2) ตัวบ่งชี้ภูมิคุ้มกันเพื่อการเผชิญวิกฤติตามแนวพุทธจิตวิทยา ประกอบด้วย 4 องค์ประกอบหลัก 23 องค์ประกอบย่อย ได้แก่ (1) สติ(CONS) (2) ความมั่นคงทางจิตใจ (MIND)  (3) ศรัทธาและเห็นคุณค่าตนเอง (SELF) และ (4) สัมพันธภาพต่อตนเองและผู้อื่น (RELA) 3) โมเดลตัวบ่งชี้แต่ละองค์ประกอบ มีความสอดคล้องกับข้อมูลเชิงประจักษ์ (χ2 = 400.70, df = 189, χ2/df = 2.12,GFI =.934, AGFI = .903, RMR = .0212, RMSEA = .0483, P-value =.0000 และ CN= 284.487)