เนื้อหาการประทุษวาจาของพระโพธิสัตว์กับการบำเพ็ญบารมี สู่การหลุดพ้นในอรรถกถาแปล ฉบับมหามกุฏราชวิทยาลัย

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 2 ประการ คือ 1) เพื่อวิเคราะห์เนื้อหาการประทุษวาจาที่เกี่ยวข้องกับพระโพธิสัตว์ในอรรถกถาแปล ฉบับ มหามกุฏราชวิทยาลัย และ 2) เพื่อวิเคราะห์การบำเพ็ญบารมีของพระโพธิสัตว์จากการประทุษวาจาในอรรถกถาแปล ฉบับ มหามกุฏราชวิทยาลัย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ซึ่งใช้กรอบแนวคิดการประทุษวาจา (ระดับความรุนแรง) ของ Anthony Cortese โดยศึกษาอรรถกถาแปล พระสุตตันปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก ฉบับมหามกุฏราชวิทยาลัย ภาค 1 เล่ม 1-7 และ ภาค 2 เล่ม 1-3 จำนวน 547 เรื่อง ปรากฏเนื้อหาการประทุษวาจา จำนวน 36 เรื่อง ผลการศึกษาพบว่า เนื้อหาการประทุษวาจาในอรรถกถาแปล สามารถวิเคราะห์ได้ 2 ประเด็น คือ 1) เนื้อหาการประทุษวาจาของพระโพธิสัตว์ต่อตัวละครอื่น ประกอบด้วย 4 ลักษณะ ได้แก่ เนื้อหาการประทุษวาจาดูถูกว่าเป็นคนโง่, เนื้อหาการประทุษวาจาดูถูกว่าเป็นคนมีปัญญาทราม, เนื้อหาการประทุษวาจาในการคบชู้, เนื้อหาการประทุษวาจาในการพนัน และ 2) เนื้อหาการประทุษวาจาของตัวละครอื่นต่อพระโพธิสัตว์ประกอบด้วย 4 ลักษณะ ได้แก่ เนื้อหาการประทุษวาจาดูถูกว่าเป็นคนชั้นต่ำ, เนื้อหาการประทุษวาจาดูถูกว่าเป็นคนไม่มีพ่อ, เนื้อหาการประทุษวาจาในการเยาะเย้ย, เนื้อหาการประทุษวาจาในการพนัน ส่วนเนื้อหาการประทุษวาจาที่เกี่ยวข้องกับการบำเพ็ญบารมีของพระโพธิสัตว์เพื่อการหลุดพ้นตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าในอนาคต ปรากฏบารมี 3 ประการ ได้แก่ ขันติบารมี, ปัญญาบารมี,และเมตตาบารมี