ไตรสิกขากับการพัฒนาคุณภาพชีวิต

บทคัดย่อ

            โลกมีความเจริญงอกงามพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ก็เพราะมีมนุษย์เป็นกลไก ในการพัฒนามนุษย์ก็มีกระบวนการศึกษาเป็นกลไกในการพัฒนานั้นคือพัฒนาปัญญาให้รู้รอบ รู้แจ้ง รู้ลึกและรู้จริง ในการที่จะนำตนเอง ครอบครัว สังคม ไปสู่ความเจริญก้าวหน้า ดังนั้นจึงนับว่าการศึกษาเป็นเครื่องมือสำคัญยิ่งในการพัฒนามนุษย์ ไม่ว่าประเทศใดๆ ก็ใช้การศึกษาเป็นเครื่องมือในการพัฒนาคนของตนเอง เพื่อจะได้นำพาประเทศชาติของตนไปสู่ความเจริญก้าวหน้า แต่การศึกษาที่ใช้เป็นเครื่องมือการพัฒนามนุษย์นั้นยังไม่สมบูรณ์ กล่าวคือส่วนใหญ่จะเน้นการเรียนเก่ง เรียนดี มีวิชาการเป็นเลิศ สอนให้อยู่อย่างผู้เก่ง ผู้กล้า สามารถเอาตัวรอดได้เป็นหลัก ไม่ได้สอนการฝึกจิตฝึกใจให้มีศีลธรรมคุณธรรม จะเห็นได้จากข่าวสารทางสื่อสารต่างๆ ทั้งระดับผู้บริหารระดับสูงของประเทศ ทะเลาะวิวาทกัน นักการเมืองคอรัปชั่น ผู้ใหญ่รังแกเด็ก การละเมิดทางเพศ เยาวชนติดสิ่งเสพติด ฯลฯ ทั้งในประเทศตะวันตกและตะวันออกนั้นเป็นเพราะการศึกษาไม่ได้จัดสอนเน้นหนักในกระบวนการสร้างศีลธรรมคุณธรรมแก่คนในชาติของตนๆ

            การพัฒนาตนตามหลักไตรสิกขา เป็นการฝึกปฏิบัติเพื่อให้ชีวิตดีงาม การฝึกให้คนเจริญงอกงามเช่นนี้ เป็นหนทางที่นำเขาเหล่านั้น เข้าถึงอิสรภาพทางจิตและเกิดสันติสุข อย่างแท้จริง วิธีการฝึกหรือกระบวนการฝึกที่ทำให้ชีวิตที่ดีงามนั้นเป็น “สิกขา”ส่วนตัวชีวิตที่ดีงามหรือมีวิถีชีวิตที่ดีเกิดขึ้นจากการฝึกก็เป็น “มรรค” การดำเนินชีวิตที่ดี ที่ถูกต้อง คือ มรรค แต่การที่จะมีชีวิตที่ดีงามที่ถูกต้องได้ก็ต้องมีการฝึกฝนและพัฒนา การฝึกฝนและพัฒนา ก็คือ สิกขา เพราะฉะนั้นสิกขาก็คือ การฝึกมนุษย์ให้มีชีวิตที่ดีและถูกต้อง