รูปแบบและการตั้งชื่อร้านอาหารบนเกาะรัตนโกสินทร์: การวิเคราะห์ทางอรรถศาสตร์ชาติพันธุ์
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
摘要
บทความวิจัยนี้นำเสนอรูปแบบและการตั้งชื่อร้านอาหารบนเกาะรัตนโกสินทร์ ตามแนวทางการวิเคราะห์แบบอรรถศาสตร์ชาติพันธุ์ งานวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยวิเคราะห์โครงสร้างและองค์ประกอบของชื่อร้านอาหารเพื่อนำรูปแบบของโครงสร้างมาสรุปเป็นกฎรวม และศึกษาความถี่ของรูปแบบและองค์ประกอบส่วนหลักในการตั้งชื่อร้านอาหารเพื่อวิเคราะห์มุมมองและความคิดที่สะท้อนออกมาจากการตั้งชื่อร้านอาหารบนเกาะรัตนโกสินทร์ ข้อมูลที่ใช้ในการวิเคราะห์คือชื่อร้านอาหารบนเกาะรัตนโกสินทร์จำนวน 134 ชื่อ ผลการวิเคราะห์พบว่าชื่อร้านอาหารบนเกาะรัตนโกสินทร์มี 2 องค์ประกอบ คือ ส่วนหลัก และส่วนประกอบ ซึ่งมีทั้งแบบหน้าและหลังส่วนหลัก โดยชื่อร้านอาหารบนเกาะรัตนโกสินทร์สามารถสรุปออกมาเป็นกฎรวมได้ ดังนี้ (ส่วนประกอบหน้าส่วนหลัก) + ส่วนหลัก + (ส่วนประกอบหลังส่วนหลัก 1) + (ส่วนประกอบหลังส่วนหลัก 2) + (ส่วนประกอบหลังส่วนหลัก 3) โดยรูปแบบที่พบมากที่สุดคือ รูปแบบที่มีแต่ส่วนหลัก พบทั้งสิ้นร้อยละ 35.82 นอกจากนี้รูปแบบที่ขึ้นต้นด้วยส่วนหลัก พบมากกว่ารูปแบบที่ขึ้นต้นด้วยส่วนประกอบ และรูปแบบที่มีส่วนประกอบน้อยกว่า พบมากกว่ารูปแบบที่มีส่วนประกอบมากกว่า สำหรับชื่อเรียกที่นำมาตั้งเป็นส่วนหลักในชื่อร้านอาหารบนเกาะรัตนโกสินทร์มีทั้งสิ้น 7 ลักษณะ ได้แก่ ชื่อคน ชื่ออาหาร ชื่อสถานที่ ตัวอักษรย่อ ภาษาต่างประเทศ ชื่อเรียกที่มีความหมายสื่อถึงอาหาร และชื่อเรียกที่มีความหมายสื่อถึงเรื่องอื่น ๆ โดยชื่ออาหารเป็นชื่อที่ถูกนำมาตั้งเป็นส่วนหลักมากที่สุดโดยพบทั้งสิ้นร้อยละ 29.85 จากผลการศึกษาวิเคราะห์รูปแบบและการตั้งชื่อร้านอาหารบนเกาะรัตนโกสินทร์สะท้อนให้เห็นค่านิยมและโลกทัศน์ 2 ประการคือ ความตรงไปตรงมาเรียบง่าย ที่สะท้อนออกมาจากรูปแบบที่พบบ่อยที่สุดของการตั้งชื่อ และความเข้าใจง่ายไม่ซับซ้อน ที่สะท้อนออกมาจากการตั้งชื่ออาหารเป็นองค์ประกอบส่วนหลัก
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Any unauthorized copying, publication, reproduction or distribution of copyrighted works appeared in Manutsat Paritat: Journal of Humanities is an infringement of the copyright owners’ rights. To authorize the copying, publication, reproduction or distribution of copyrighted works to be appeared in other printed materials or any online media, please write to MPJHthaijo@gmail.com for permission.
参考
กรมศิลปากร. (2538). รายงานการสำรวจโบราณสถานในกรุงรัตนโกสินทร์.กรุงเทพฯ: งานผังรูปแบบ ฝ่ายอนุรักษ์โบราณสถาน กองโบราณคดี กรมศิลปากร.
กรรณิการ์ สุพิชญ์, และภาสพงศ์ ผิวพอใช้. (2564). ชื่อหมู่บ้านในจังหวัดอุบลราชธานี. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา, 15(1), 47-67.
กัลยรัตน์ อุ่นทานนท์, และรัตนา จันทร์เทาว์. (2563). คำเรียกสีในภาษาไทยและโครงสร้างคำเรียกสี. วารสารสังคมศาสตร์และมานุษยวิทยาเชิงพุทธ, 5(6), 152-167.
ณิศณัชชา เหล่าตระกูล. (2549). การศึกษาสถานการณ์สื่อสารการสืบพยานคดีในศาลไทยตามแนวชาติพันธุ์วรรณนาแห่งการสื่อสาร. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). กรุงเทพมหานคร: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ดารณี ตอพล. (2558). แผนธุรกิจร้านอาหาร Modern Restaurant. (การค้นคว้าอิสระระดับปริญญามหาบัณฑิต). ปทุมธานี: มหาวิทยาลัยกรุงเทพ.
ทวีพร คุ้มเมธา. (2558). ชุมชนมุสลิมเก่าแก่ในกรุงเทพฯ กำลังเผชิญภาวะไล่รื้อ. สืบค้น 23 พฤศจิกายน 2564, จาก http://www.ftawatch.org/node/50064
ทิพย์สมัย. (2564). ทิพย์สมัย - ความเป็นมา.สืบค้น 23 พฤศจิกายน 2564, จาก https://thipsamai.com/thai/story-thipsamai/
ธนาคารกรุงเทพ. (ม.ป.ป.).รัตนโกสินทร์ ที่กินถิ่นอร่อย. กรุงเทพฯ: บริษัทสยามเอ็มแอนด์บีพับลิชชิ่งจำกัด.
นันทนา วงษ์ไทย. (2559). การศึกษาชื่อน้ำพริกใน 4 ภาค: ภาพสะท้อนความเป็นอยู่และวัฒนธรรมไทย. วารสารศรีนครินทรวิโรฒวิจัยและพัฒนา (สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์), 8(16), 88-100.
น้องนุช มณีอินทร์. (2543). การปรับเปลี่ยนชื่อหมู่บ้านในจังหวัดเชียงใหม่. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). กรุงเทพมหานคร: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ปราณี กุลละวณิชย์. (2535). ชื่อหมู่บ้านในมณฑลกวางสีและภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ปัทมา เหมือนสมัย. (2562). การตั้งชื่อสุนัขในประเทศไทย: ภาพสะท้อนสังคมไทย. วารสารมนุษยศาสตร์วิชาการ, 26(2), 316-346.
ปานทิพย์ มหาไตรภพ. (2545). นามสกุลพระราชทานในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว: การวิเคราะห์ทางอรรถศาสตร์
ชาติพันธุ์. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). กรุงเทพมหานคร: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ผู้จัดการออนไลน์. (2561). “ส.บ.ล.ภัตตาคารสมบูรณ์ลาภ” ร้านอาหารจีนสุดเก๋าย่านวังบูรพา เลิศรสนานาเมนูจีนแต้จิ๋ว. สืบค้น 17 ตุลาคม 2564, จาก https://mgronline.com/travel/detail/9610000100108
_____________. (2563). “ก.พานิช” สุดยอดข้าวเหนียวมูน หอมนุ่มหวานมัน. สืบค้น 17 ตุลาคม 2564, จาก https://mgronline.com/travel/detail/9630000066629
พิกุล ภูชมศรี. (2561). คำเรียกสีในภาษาไทยถิ่นอีสาน. วารสารภาษา ศาสนา และวัฒนธรรม, 7(1), 103-122.
รัตนชัย ม่วงงาม. (2562). 8 เทคนิคตั้งชื่อธุรกิจ “ชนิดที่โลกต้องจำ” สืบค้น 23 พฤศจิกายน 2564, จาก http://www.thaismescenter.com
รัตนา จันทร์เทาว์, และเชิดชัย อุดมพันธ์. (2560). ชื่ออาหารท้องถิ่นอีสานและภาคใต้: มุมมองด้านอรรถศาสตร์ชาติพันธุ์. วารสารศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่, 9(1), 63-89.
ราชันย์ ปรึกษา, และอุมาภรณ์ สังขมาน. (2557). การศึกษาการตั้งชื่อเพลงไทยเดิม. วารสารวจนะ, 2(2), 1-23.
วทัญญา เล่ห์กัน, และรัตนา จันทร์เทาว์. (2560). ที่มาภาษาที่ใช้ในการตั้งชื่ออำเภอในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 34(3), 100-117.
วนิดา ตรีสวัสดิ์. (2561). การตั้งชื่อวัดในอำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี (รายงานผลการวิจัย). ราชบุรี: มหาวิทยาลัยราชภัฏหมู่บ้านจอมบึง.
วิภา วิเสโส, และพจนารถ สารพัด. (2563). การวิจัยเชิงชาติพันธุ์วรรณนากับการสร้างความเข้าใจการดูแลในครอบครัวภายใต้บริบทของสังคมวัฒนธรรมไทย. วารสารคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา, 28(2), 122-134.
ศุภมาส เอ่งฉ้วน. (2537). คำเรียกญาติภาษาจีนฮกเกี้ยนในภาคใต้ของประเทศไทยและเกาะปีนัง. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). กรุงเทพมหานคร: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สญชัย ลบแย้ม. (2563). ความสำคัญและความท้าทายต่อการพัฒนาพื้นที่เกาะรัตนโกสินทร์ยุควิถีใหม่. สืบค้น 17 ตุลาคม 2564, จาก http://tatp.or.th/rattanakosin-develop-new-normal/
สารีย์ เวชศาสตร์. (2560). ข้าวแช่ทำไมต้อง-แช่?.สืบค้น 23 พฤศจิกายน 2564, จาก https://www.silpa-mag.com/from-the-fingertip/article_8181
สำนักงานส่งเสริมวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม. (2561). กิจกรรมจัดทำองค์ความรู้ที่เกี่ยวกับการประกอบธุรกิจ งานพัฒนาองค์ความรู้สำหรับ SME (Knowledge Center) ปีงบประมาณ 2561 กรณีศึกษา Wongnai โมเดลธุรกิจใหม่ไลฟ์สไตล์เพื่อการกิน (ธุรกิจที่เกี่ยวเนื่องกับการท่องเที่ยว). สืบค้น 8 สิงหาคม 2564, จาก https://www.sme.go.th/upload/mod_download/download-20181005062535.pdf
สุภัทรา โยธินศิริกุล. (2561). การศึกษาชื่อร้านทองคำภาษาจีนของชาวไทยเชื้อสายจีนในกรุงเทพมหานคร. วารสารภาษา ศาสนา และวัฒนธรรม, 7(2), 202-230.
สมิตานัน หนูทับ. (ม.ป.ป.). ค่านิยมและความเชื่อของสังคมไทยที่สะท้อนผ่านการตั้งชื่อร้านค้าในตลาดนัดสวนจตุจักร (รายงานผลการวิจัย). กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
อัญชลิน ปานทอง. (2560). การตั้งชื่อคลองในพื้นที่ฝั่งธนบุรี จังหวัดกรุงเทพมหานคร. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
อัญชลี สิงห์น้อย วงศ์วัฒนา, และสุพัตรา จิรนันทนาภรณ์. (2556). การศึกษาคำเรียกชื่อพืชในกลุ่มภาษาชาติพันธุ์ไทในเขตภาคเหนือ. วารสารมหาวิทยาลัยนเรศวร, 21(1), 72-92.
อมรา ประสิทธิ์รัฐสินธุ์. (2538). คำเรียกสีและการรับรู้สีของชาวจ้วงและชาวไทย. โครงการย่อยของโครงการใหญ่เรื่อง “ความสัมพันธ์ระหว่างจ้วงกับไทย”. อักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
________________. (2549). กว่าจะเป็นนักภาษาศาสตร์. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อรรถวิทย์ รอดเจริญ. (2558). ที่มาของชื่อวัดในอำเภอเมืองเพชรบุรี จังหวัดเพชรบุรี. วารสารมนุษยสังคมปริทัศน์, 17(1), 43-55.
อรรถสิทธิ์ บุญสวัสดิ์. (2563). การเปรียบเทียบคำเรียกญาติพื้นฐานของภาษาในกลุ่มประเทศอาเซียน. วารสารวจนะ, 8(2), 44-62.
อรัญญา ประทุมทอง. (2561, 18 กุมภาพันธ์). เยี่ยม ๆ มอง ๆ คุณปุ้ย อรัญญา ประทุมทอง ร้าน ช.ประทุมทอง. (รายการ TODAY SHOW, ผู้สัมภาษณ์).
โอเพ่นไรซ์. (2560). จิบชา หยุดเวลา ที่โรงน้ำชาสุดคลาสสิค. สืบค้น 17 ตุลาคม 2564, จาก https://th.openrice.com/th/bangkok/article/จิบชา-หยุดเวลา-ที่โรงน้ำชาสุดคลาสสิค-a6584
Baker, R. L., & Carmody, M. (1975). Indiana place names. Bloomington, IN: Indiana U Press.
Blumkulka, S., & Olshtain, E. (1984). Requests and apologies: A cross cultural study of speech act realization patterns (CCSARP). Applied Linguistics, 5(3), 196-213.
Boas, F. (1964). On geographical names of Kwakiutl Indians. In D. Hymes (Ed.), Language in Culture and Society. (pp. 171-176). New York: Harper & Row.
Frake, C. O. (1962). The ethnographic study of cognitive systems. In Anwar S.D. (Ed.), Language and Cultural Description. California: Stanford University Press.
Fraser, B. (1981). On apologizing. In F. Coulmas (Ed.), Conversational Routine: Explorations in Standardized Communication Situations and Prepatterned Speech (pp. 259-271). The Hague: Mouton.
Hook, J. N. (1991). All Those Wonderful Names. New York: John Wiley & Sons, Inc.
Jingsi, N. (2561). Language usage of commercial names of businesses in Yaowarat area (RSU National Research Conference). Bangkok: Rangsit University.
Modehiran, P. (2005). Correction making among Thais and Americans: A study of cross-cultural and interlanguage pragmatics. (Doctoral Dissertation). Bangkok: Chulalongkorn University.
Pulgram, E. (1955). Theory of names. Language, 31: 247-249.
Thornton, T. F. (1997). Anthropological studies of Native American place naming. American Indian Quarterly, 21(2), 209-228.
Wulansari, D. W. (2020). Padang restaurant names in Surabaya: A linguistic anthropology. Language Circle: Journal of Language and Literature, 15(1), 98-103.