การตั้งชื่ออาหารล้านนาในจังหวัดเชียงใหม่กับอาหารไทใหญ่ในเมืองตองจี รัฐฉาน

Main Article Content

ตูซาอู
Theera Butsabokkaew

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเปรียบเทียบองค์ประกอบและโครงสร้างของชื่ออาหารล้านนากับอาหารไทใหญ่ โดยชื่ออาหารล้านนาเก็บข้อมูลจากเว็บไซต์ฐานข้อมูลอาหารพื้นบ้านล้านนาของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้จำนวนทั้งสิ้น 153 ชื่อ ส่วนชื่ออาหารไทใหญ่เก็บข้อมูลจากการสัมภาษณ์ชาวไทใหญ่ในเมืองตองจี รัฐฉาน ได้จำนวนทั้งสิ้น 131 ชื่อ ผลการศึกษาด้านองค์ประกอบพบว่า ชื่ออาหารล้านนามี 6 องค์ประกอบ และชื่ออาหารไทใหญ่มี 7 องค์ประกอบ ส่วนใหญ่มักเป็นองค์ประกอบประเภทส่วนผสมอาหาร และวิธีการทำอาหาร ด้านจำนวนองค์ประกอบพบว่า ชื่ออาหารล้านนาและชื่ออาหารไทใหญ่ประกอบด้วยองค์ประกอบ 2 ส่วนมากที่สุดเช่นเดียวกัน ด้านโครงสร้างพบว่า โครงสร้างของชื่ออาหารล้านนาแบ่งได้เป็น 5 ลักษณะ ส่วนใหญ่มักมีโครงสร้างที่ขึ้นต้นด้วย “วิธีการทำอาหาร” มากที่สุด รองลงมาคือโครงสร้างที่ขึ้นต้นด้วย “ชนิดของอาหาร” ส่วนโครงสร้างของชื่ออาหารไทใหญ่แบ่งได้เป็น 4 ลักษณะ ส่วนใหญ่มักมีโครงสร้างที่ขึ้นต้นด้วย “ส่วนผสมอาหาร” มากที่สุด รองลงมาคือโครงสร้างที่ขึ้นต้นด้วย “ชนิดของอาหาร” จะเห็นได้ว่าอาหารล้านนาและอาหารไทใหญ่นิยมตั้งชื่อด้วยองค์ประกอบที่คล้ายกัน แต่มักมีโครงสร้างของชื่ออาหารทีแตกต่างกัน งานวิจัยนี้แสดงให้เห็นวัฒนธรรมด้านอาหารของชาวล้านนาและชาวไทใหญ่ที่สะท้อนถึงลักษณะร่วมของกลุ่มชาติพันธุ์ไทและลักษณะเฉพาะของท้องถิ่นตนอีกด้วย

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
ตูซาอู, & Butsabokkaew, T. (2025). การตั้งชื่ออาหารล้านนาในจังหวัดเชียงใหม่กับอาหารไทใหญ่ในเมืองตองจี รัฐฉาน. วารสารมนุษยศาสตร์ปริทรรศน์, 47(1), 30–56. https://doi.org/10.1016/manutparitat.v47i1.278865
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กฤษดา มั่นเหมาะ. (2565). กระบวนการตั้งชื่ออาหารในภาษาไทยถิ่นเหนือตามแนวทฤษฎีอรรถศัพท์ [วิทยานิพนธ์ปริญญา มหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. https://digital.library.tu.ac.th/tu_dc/frontend/Info/item/dc:302873

โกสินทร์ ปัญญาอธิสิน. (2552). การศึกษาคำเรียกการทำอาหารในภาษาไทยถิ่นเหนือตามแนวอรรถศาสตร์ชาติพันธุ์

[วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/36196

ฉวีวรรณ สุวรรณาภา, อรอนงค์ วูวงศ์, และ เสริมศิลป์ สุภเมธีสกุล. (2560). อาหารพื้นบ้าน กระบวนการจัดการเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตและจริยธรรมทางสังคมในชุมชนภาคเหนือ. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

ชุติมา ช้างขำ. (2559). การวิเคราะห์ที่มาและลักษณะของคำที่ใช้ในการตั้งชื่ออาหารจากสารานุกรมวัฒนธรรม [วิทยานิพนธ์ ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยนเรศวร.

นลินภัสร์ เมฆเกรียงไกร. (2563). คำเรียกการประกอบอาหารในภาษาไทยถิ่น 4 ภาค: การศึกษาตามแนวอรรถศาสตร์ชาติพันธุ์ [วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/4488/

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ สำนักหอสมุด. (2550). อาหารพื้นบ้านล้านนา. https://lannainfo.library.cmu.ac.th/lannafood/ history.php

มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่. (2556). พจนานุกรมภาษาไทใหญ่-ไทย (พิมพ์ครั้งที่ 2). มูลนิธิการศึกษาและเผยแผ่พระพุทธศาสนาภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง.

มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่. (2550). พจนานุกรมภาษาล้านนา. เชียงใหม่โรงพิมพ์แสงศิลป์.

ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 (พิมพ์ครั้งที่ 2). ราชบัณฑิตยสถาน.

วีระพงศ์ มีสถาน. (2544). สารานุกรมกลุ่มชาติพันธุ์ : ไทยใหญ่. สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเพื่อพัฒนาชนบท มหาวิทยาลัยมหิดล.

สมพงศ์ วิทยศักดิ์พันธ์. (2542). การศึกษาประวัติศาสตร์สังคมและวัฒนธรรมชนชาติไท. มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

สุพรรณี เรืองสงค์. (2562). คำศัพท์เกี่ยวกับการประกอบอาหารในภาษาไทใหญ่ ที่อำเภอเมือง จังหวัดแม่ฮ่องสอน [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. https://digital.library.tu.ac.th/tu_dc/frontend/Info/item/dc:179162

อนัตตยา คอมิธิน. (2548). การศึกษาการตั้งชื่ออาหารในภาษาไทยตามแนวทฤษฎีอรรถศาสตร์ปริชาน [วิทยานิพนธ์ ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. https://digital.library.tu.ac.th/tu_dc/frontend/Info/item/ dc:114235

อาภิสรา พลนรัตน์ และ ไกรสิทธิ์ จามรจันทร์สาขา. (2562). การตั้งชื่ออาหารพื้นบ้านล้านนาในจังหวัดเชียงราย. มังรายสาร, 7(1), 13-26. https://so04.tci-thaijo.org/index.php/mrsj/article/view/174990/129918

อุดม รุ่งเรืองศรี. (2534). พจนานุกรมล้านนา-ไทย ฉบับแม่ฟ้าหลวง. มูลนิธิแม่ฟ้าหลวง.

อุดม รุ่งเรืองศรี. (2547). พจนานุกรมล้านนา-ไทย ฉบับแม่ฟ้าหลวง. ภาควิชาภาษาไทย คณะมนุษยศาสตร์

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.