การสร้างสังคมที่เป็นธรรมขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัดชัยภูมิ
คำสำคัญ:
การสร้างสังคมที่เป็นธรรม, องค์กรปกครองท้องถิ่น, จังหวัดชัยภูมิบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทาง พัฒนากระบวนการ และสร้างเครือข่ายในการสร้างสังคมที่เป็นธรรมขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) ในจังหวัดชัยภูมิ โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสมผสาน เป็นการวิจัยแบบผสานวิธี กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ประชาชน จำนวน 400 คน โดยใช้แบบสอบถาม, ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ ผู้บริหาร สมาชิกสภา ข้าราชการ และประชาชน จำนวน 32 คน และจัดสนทนากลุ่มเฉพาะในพื้นที่ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติจำนวน ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยวิธีการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า
- แนวทางการสร้างสังคมที่เป็นธรรมของ อปท. เน้นการพัฒนาคุณภาพชีวิต การศึกษา และโครงสร้างพื้นฐานที่เท่าเทียม ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชนเพื่อลดความเหลื่อมล้ำใน 5 มิติ ได้แก่ ความยุติธรรมทางสังคม ความเสมอภาค ความเท่าเทียมในการกระจายรายได้ การเข้าถึงปัจจัยพื้นฐาน และการอยู่ร่วมกันอย่างเป็นสุข ข้อมูลจากภาคประชาชนชี้ให้เห็นว่าระดับความเห็นต่อความเป็นธรรมโดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง โดยเฉพาะมิติด้านเศรษฐกิจยังมีความเหลื่อมล้ำปรากฏอย่างชัดเจน
- กระบวนการพัฒนาความเป็นธรรมของ อปท. สามารถสังเคราะห์เป็น “กระบวนการ 5 ขั้นตอน” ได้แก่ การใช้ข้อมูลจริงเป็นฐานการวางแผน, การกระจายทรัพยากรตามความจำเป็น, การมีส่วนร่วมเชิงโครงสร้าง, การเสริมสร้างความสัมพันธ์ในชุมชน และการประเมินผลต่อเนื่องอย่างมีส่วนร่วม
- อปท.สามารถจัดตั้งเครือข่ายความร่วมมือกับภาคส่วนต่าง ๆ ทั้งรัฐ เอกชน ประชาชน และภาควิชาการ เพื่อขับเคลื่อนการสร้างสังคมที่เป็นธรรมในทุกมิติอย่างยั่งยืน
เอกสารอ้างอิง
กลุ่มงานยุทธศาสตร์และข้อมูลเพื่อการพัฒนาจังหวัด สำนักงานจังหวัดชัยภูมิ. (2567). บรรยายสรุปจังหวัดชัยภูมิ. สำนักงานจังหวัดชัยภูมิ. https://www.chaiyaphum.go.th/file/chaiyaphumPresent2567.pdf
โกวิทย์ พวงงาม. (2553). การปกครองท้องถิ่นไทย (พิมพ์ครั้งที่ 5). เอ็กซเปอร์เน็ท.
ทวีป มหาสิงห์. (2559). บทสำรวจข้อเสนอความเป็นธรรมทางสังคมในสังคมไทย: กรณีเค้าโครงการเศรษฐกิจของปรีดี พนมยงค์. วารสารรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์, 7(2), 58-78. https://so05.tci-thaijo.org/index.php/polscicmujournal/article/view/90980
ธีระ สินเดชารักษ์, อรอุมา เตพละกุล, และจุฑาศินี ธัญประณีตกุล. (2559). ความเป็นธรรมทางสังคม: ความพยายามชี้วัดและวิเคราะห์ในเชิงตัวเลข. วารสารธรรมศาสตร์, 35(1), 164-191.
ปธาน สุวรรณมงคล. (2562). การสร้างความเป็นธรรม ลดความเหลื่อมล้ำในท้องถิ่น: ภารกิจที่ท้าทายขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. วารสารสถาบันพระปกเกล้า, 17(3), 135-154. https://so06.tci-thaijo.org/index.php/kpi_journal/article/view/244063
ปัญญา คล้ายเดช และทักษิณ ประชามอญ. (2567). การพัฒนาธรรมนูญตำบลเพื่อพัฒนาประชาธิปไตยชุมชน ในจังหวัดชัยภูมิ. วารสาร มจร พุทธปัญญาปริทรรศน์, 9(1), 367–380. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/jmbr/article/view/274530
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย. (2560, 6 เมษายน). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 134 ตอนที่ 40ก. หน้า 1-90.
วารุณี ณ นคร. (2549). องค์กรประชาสังคมในระดับท้องถิ่น: ศึกษากรณีชมรมรักษ์กะตะกะรน [วิทยานิพนธ์ ปริญญามหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย]. Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD). https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/51418
วิชุดา สาธิตพร, สติธร ธนานิธิโชติ, ธนพันธ์ ไล่ประกอบทรัพย์, และสุนิสา ช่อแก้ว. (2560). การสร้างความเป็นธรรมทางสังคมผ่านนโยบายสวัสดิการสังคม: กรณีศึกษาการเข้าถึงและได้รับประโยชน์จากโครงการเบี้ยยังชีพผู้สูงอายุ. วารสารผู้ตรวจการแผ่นดิน, 10(1), 50-79. https://so04.tci-thaijo.org/index.php/ombudsman/article/view/166900
สันต์ชัย รัตนะขวัญ. (2559). ประชาธิปไตยท้องถิ่น. ฐานข้อมูลการเมืองสถาบันพระปกเกล้า. สืบค้น 20 กันยายน 2564, จาก https://wiki.kpi.ac.th/index.php?title=ประชาธิปไตยท้องถิ่น
สุจินตนา ภาวสิทธิ์. (2555). แบบกระบวนการเสริมสร้างและการปรับใช้ความเป็นธรรมทางสังคม: กรณีศึกษาชุมชนภาคกลาง [วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต, สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์]. คลังปัญญา สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์. http://repository.nida.ac.th/handle/662723737/1194
สุรางค์รัตน์ จำเนียรพล. (2552). การเมืองของประชาธิปไตยแบบปรึกษาหารือในกระบวนการพัฒนา: ศึกษากรณีการจัดการน้ำในจังหวัดระยอง [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย]. Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD). https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/51580
Taro Yamane. (1967). Elementary sampling theory. Prentice-Hall.