พุทธนวัตกรชุมชน: รูปแบบการพัฒนาคุณภาพชีวิตเพื่อยกระดับเศรษฐกิจฐานรากและลดความเหลื่อมล้ำของชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์จังหวัดเชียงใหม่
คำสำคัญ:
นวัตกรชุมชน, การพัฒนาคุณภาพชีวิต, เศรษฐกิจฐานราก, ความเหลื่อมล้ำบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษารูปแบบการพัฒนาคุณภาพชีวิตเพื่อยกระดับเศรษฐกิจฐานรากและลดความเลื่อมล้ำของชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์จังหวัดเชียงใหม่ 2) พัฒนารูปแบบคุณภาพชีวิต และยกระดับเศรษฐกิจฐานรากและลดความเลื่อมล้ำของชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์จังหวัดเชียงใหม่ 3) สร้างพุทธนวัตกรชุมชนในการยกระดับเศรษฐกิจฐานรากและลดความเลื่อมล้ำของชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์จังหวัดเชียงใหม่ งานวิจัยนี้เป็นการวิจัยแบบผสานวิธี วิจัยเชิงคุณภาพ การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม
ผลการวิจัยพบว่า
- การศึกษารูปแบบการพัฒนาคุณภาพชีวิตเพื่อยกระดับเศรษฐกิจฐานรากและลดความเลื่อมล้ำฯ พบว่า 1) เกิดรูปแบบการฝึกอบรมพัฒนาคุณภาพชีวิต จากทุนทางวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณีชาวปกาเกอะญอเป็นต้นทุนสร้างรายได้ 2) รูปแบบการพัฒนาผลิตภัณฑ์จากชุมชน การประกอบอาชีพเสริม 3) รูปแบบการการพัฒนาสถานที่ท่องเที่ยว แหล่งศึกษาเส้นทางป่าสมุนไพร ไร่กาแฟ โรงอบสมุนไพร บ้านชนเผ่าจำลอง และภาพวาดศูนย์ปกาเกอะญอศึกษา
- การพัฒนารูปแบบคุณภาพชีวิตและยกระดับเศรษฐกิจฐานรากและลดความเลื่อมล้ำฯ พบว่า 1) เกิดการฝึกอบรมส่งเสริมองค์ความรู้และการศึกษา 2) เกิดการฝึกอบรมยกระดับเศรษฐกิจฐานรากด้วยการพัฒนาอาชีพที่ยั่งยืน 3) สร้างกลไกการมีส่วนร่วมและการบริหารจัดการโดยชุมชน 4) ลดความเหลื่อมล้ำผ่านการเข้าถึงสิทธิและสวัสดิการ 5) เชื่อมโยงนโยบายรัฐกับศักยภาพชุมชน
- การสร้างพุทธนวัตกรชุมชนในการยกระดับเศรษฐกิจฐานรากและลดความเลื่อมล้ำฯ พบว่า สร้างพุทธนวัตกรในชุมชน จำนวน 20 คน เกิดการฝึกอบรมยกระดับเศรษฐกิจฐานรากด้วยการพัฒนาอาชีพ พัฒนาชีวิตของคนในชุมชนให้สอดคล้องกับหลักธรรมะ และหลักการพัฒนาที่ยั่งยืน
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม. (2562). หน้าที่ และอำนาจ. สืบค้น 23 ตุลาคม 2562, จาก https://www.mhesi.go.th/home/index.php/aboutus/vision-mission
กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม. (2562). รู้จักกระทรวงดิจิทัลเพื่อ เศรษฐกิจและสังคม. สืบค้น 23 ตุลาคม 2562, จาก https://www.mdes.go.th/about
กองทุนส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม (ววน.) (2565). การพัฒนารูปแบบตลาดวัฒนธรรมท้องถิ่นผ่านกลไกรัฐและประชาสังคมเพื่อขับเคลื่อนเศรษฐกิจหมุนเวียนในชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์จังหวัดแม่ฮ่องสอน. สถาบันวิจัยญาณสังวร มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย.
ชนินทร เพ็ญสูตร. (2560). ประเทศไทย 4.0 บริบททางเศรษฐกิจ และการเมือง. วารสารรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์, 8(1), 67–99. https://so05.tci-thaijo.org/index.php/polscicmujournal/article/view/91314
ปัณณวิชญ์ แสงหล้า, พระมหาสมมาส ชุติมนฺโต, สหพร แสงวันดี, และประสิทธิ์ แสงทับ. (2565). การพัฒนาองค์ความรู้เศรษฐกิจฐานรากของชุมชนเพื่อความยั่งยืนในศตวรรษที่ 21. วารสารมหาจุฬาวิชาการ, 9(3), 290-303. https://so04.tci-thaijo.org/index.php/JMA/article/view/257545
ญาณิศา เผื่อนเพาะ และประสพชัย พสุนนท์. (2564). นวัตกรรมชุมชนเชื่อมโยงเศรษฐกิจชุมชนสู่ความยั่งยืน. วารสารวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม, 8(2), 32-44. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/JMSNPRU/article/view/257481
พระมหาวีรศักดิ์ สุรเมธี, พระพิทักษ์ ฐานิสฺสโร, และรัตติกร ชาญชำนิ. (2567). นวัตกรรมการพัฒนาเชิงพื้นที่ย่านสร้างสรรค์บนฐานทุนทางพระพุทธศาสนาและวัฒนธรรมท้องถิ่นเพื่อยกระดับมูลค่าเศรษฐกิจฐานรากของชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ จังหวัดแม่ฮ่องสอน. วารสารวิชาการวิทยาลัยบริหารศาสตร์, 7(1), 86–103. https://so05.tci-thaijo.org/index.php/SASAJ/article/view/266358
พระธรรมปิฎก (ป.อ.ปยุตฺโต). (2565). พุทธธรรม (พิมพ์ครั้งที่ 44). สหธรรมมิก.
พิชัยลักษณ์ เมืองมูล. (2567). แนวทางการบริหารการจัดการเรียนรู้โดยใช้หลักอิทธิบาท 4 เพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์การศึกษาของโรงเรียนเวียงแหงปริยัติศึกษา. วารสารล้านนาวิจัยปริทรรศน์, 5(1), 62–72. https://so13.tci-thaijo.org/index.php/JOLRR/article/view/800
พิมภัสสร เด็ดขาด, เขมินทรา ตันธิกุล, และนพรัตน์ กันทะพิกุล. (2565). การพัฒนารูปแบบตลาดวัฒนธรรมท้องถิ่นผ่านกลไกรัฐและประชาสังคม เพื่อขับเคลื่อนเศรษฐกิจหมุนเวียนในชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์จังหวัดแม่ฮ่องสอน. วารสารพุทธจิตวิทยา, 9(1), 85–98. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/jbp/article/view/269474
วารินทร์ กามินทร์, พระครูสุตนันทบัณฑิต, และ เกียรติศักดิ์ สุขเหลือง. (2568). การประยุกต์หลักสังคหวัตถุธรรม เพื่อพัฒนาคุณภาพการให้บริการประชาชนขององค์การบริหารส่วนตําบลหมอเมือง อําเภอแม่จริม จังหวัดน่าน. วารสารล้านนาวิจัยปริทรรศน์, 6(1), 64–74. https://so13.tci-thaijo.org/index.php/JOLRR/article/view/1456
