“ชอง” พื้นที่ ตัวตนในกระแสการพัฒนา
คำสำคัญ:
ชอง; , พื้นที่; , ตัวตน; , การพัฒนาบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาการสูญเสียอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ชองในชุมชนภาคตะวันออก 2) การรักษาวิถีวัฒนธรรมที่ส่งผลต่อการดำรงอยู่ของกลุ่มชาติพันธุ์ชอง 3) เสนอแนะแนวทางเชิงนโยบายต่อการพัฒนาเชิงพื้นที่ผ่านวิถี วัฒนธรรมชอง เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 19 รูป/คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยแบบสัมภาษณ์เชิงลึก การสังเกตแบบมีส่วนร่วม การสนทนากลุ่ม และการวิเคราะห์เอกสาร โดยมุ่งเน้นที่การศึกษากรณีตัวอย่างในชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ชองในภาคตะวันออกของประเทศไทย การตรวจสอบข้อมูลแบบสามเส้าด้านวิธีรวบรวมข้อมูล การวิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการวิเคราะห์เนื้อหา และอธิบายด้วยวิธีพรรณนา
ผลการวิจัยพบว่า
1. การสูญเสียอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ชองในชุมชนภาคตะวันออก พบว่าโครงสร้างทางสังคมและระบบเครือญาติของชาวชองอ่อนแอลงจากการพัฒนาเศรษฐกิจแบบทุนนิยม นโยบายที่กระตุ้นให้ประชาชนเข้าสู่ตลาดแรงงานสมัยใหม่ทำให้เยาวชนแยกตัวออกจากชุมชน ส่งผลให้พิธีกรรมดั้งเดิม เช่น “ผีประจำตระกูล” และ “ประเพณีการแรกนา” ลดความเข้มข้นลงการเปลี่ยนแปลงนี้สอดคล้องกับแนวคิดของมาร์กซ์เกี่ยวกับรัฐและทุนที่ครอบงำโครงสร้างสังคม
2. วิธีการการรักษาวิถีวัฒนธรรมที่มีผลต่อการดำรงอยู่ของกลุ่มชาติพันธุ์ชองในชุมชนภาคตะวันออก พบว่าชุมชนที่ยังคงรักษาวัฒนธรรม เช่น บ้านตะเคียนทอง และบ้านช้างทูน ใช้วิธีผสมผสานวัฒนธรรมดั้งเดิมเข้ากับระบบเศรษฐกิจใหม่ เช่น การส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม และการใช้เทคโนโลยีถ่ายทอดภูมิปัญญา ซึ่งสอดคล้องกับโครงสร้างนิยมที่มองว่าวัฒนธรรมสามารถปรับตัวภายใต้โครงสร้างใหม่
3. เสนอแนะแนวทางเชิงนโยบายต่อการพัฒนาเชิงพื้นที่ผ่านวิถี วัฒนธรรม “ชอง” เพื่อรักษาอัตลักษณ์ชอง ควรมี (1) การจัดตั้งเขตอนุรักษ์วัฒนธรรม (2) การบูรณาการหลักสูตรภาษาชองในโรงเรียน (3) การสนับสนุนจากรัฐในการจัดกิจกรรมทางวัฒนธรรม และ (4) การพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนที่เชื่อมโยงกับทุนวัฒนธรรม แนวทางนี้สนับสนุนมุมมองของบูร์ดิเยอที่ว่า “ทุนวัฒนธรรมสามารถสร้างอำนาจต่อรองและรักษาอัตลักษณ์ได้”
เอกสารอ้างอิง
คารร์ เอ. (2509). ชาติวงศ์วิทยา ว่าด้วยชนชาติเผ่าต่างๆ ในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: อักษรเจริญทัศน์.
จังหวัดระยอง. (2525). ประวัติมหาดไทยส่วนภูมิภาคจังหวัดระยอง. ระยอง: ธนชาติการพิมพ์.
ชิน อยู่ดี. (2529). สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ เสด็จพระราชดำเนินพระราชทานเพลิงศพ ศาสตราจารย์ชิน อยู่ดี ต.ม., จ.ช. ณ เมรุวัดตรีทศเทพ กรุงเทพมหานคร วันจันทร์ที่ 13 ตุลาคม พุทธศักราช 2529 เวลา 17.00 นาฬิกา. พิฆเณศ.
ปรีชา เปี่ยมพงศ์สานต์. (2556). เศรษฐศาสตร์การเมือง นิเวศวิทยาการเมืองและนิเวศสังคมนิยม. วารสารเศรษฐศาสตร์การเมือง, 1(1), 217-233.
ปรีชา เปี่ยมพงศ์สานต์. (2557). เศรษฐศาสตร์การเมือง และทฤษฎีสังคมวิพากษ์. ขอนแก่น: คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
สุนทรภู่. (2498). นิราศเมืองแกลง และประวัติสุนทรภู่. ม.ป.พ.
สุวิไล เปรมศรีรัตน์. (2559). ภาษาชอง. ใน ภาษา: มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติ (หน้า 18-21). กรุงเทพฯ: องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึกในพระบรมราชูปถัมภ์.
อัลธูแชร์ หลุยส์. (2557). Ideology and Ideological State Apparatuses [อุดมการณ์และกลไกทางอุดมการณ์ของรัฐ] (กาญจนา แก้วเทพ, ผู้แปล). (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: สยามปริทัศน์.
เออร์เนสต์ แมนเดล. (2559). From class society to Communism: An introduction to Marxism [เศรษฐศาสตร์การเมืองเบื้องต้น] (กนกศักดิ์ แก้วเทพ, ผู้แปล). กรุงเทพฯ: Text.
โอฬาร ถิ่นบางเตียว. (2557). จังหวัดระยอง: จากเศรษฐกิจชุมชนถึงทุนนิยมโลกาภิวัตน์. วารสารเศรษฐศาสตร์การเมืองบูรพา, 2(1), 41-71.
Ameen, R. M., & Magirovskaya, O. V. (2020). Ethnic language use as a symbol of keeping the nation’s culture and traditions (the case of the displaced peoples’ languages in the Kurdistan region). Journal of Siberian Federal University, Humanities & Social Sciences, 13(4), 480-487. https://doi.org/10.17516/1997-1370-0555
Barthes, R. (1977). Rhetoric of the image. In Image, music, text (pp. 32-51). Fontana Press.
Barthes, R. (1977). The third meaning. In Image, music, text (pp. 52-68). Hill and Wang.
Bertrand, J., & Xu, C. (2023). Indigenous groups and ethnic minorities. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780367422080-18
Borisova, N., & Borodina, L. S. (2016). "Struggle for language" and language preferential policy as factors of ethnic conflicts in modern India. Ars Administrandi, 4, 95-113. https://doi.org/10.17072/2218-9173-2016-4-95-113
Borkowska, M., Nazroo, J., Finney, N., & Harrison, J. (2023). Ethnic identities. https://doi.org/10.51952/9781447368861.ch003
Bourdieu, P. (1994). Distinction: A Social Critique of the Judgement of Taste. London: Routledge.
Bourdieu, R. (1977). Out of a Theory of Practice. Cambridge: Cambridge University Press.
Brass, P. R. (1985). Ethnic Groups and the State. Routledge. https://doi.org/10.4324/9781 003372059
Chirlesan, G., & Chirleşan, D. (2017). Working with multicultural groups: A culture and ethnicity case study in Romania. European Proceedings of Social & Behavioural Sciences, 17, 106-112. https://doi.org/10.15405/EPSBS.2017.05.02.245
Dou, J., Han, Y., & Duan, G. (2022). A case study on economic development and traditional culture protection: Taking the Oroqen as an example. Journal of Education,
Humanities and Social Sciences, 4(1), 1-8. https://doi.org/10.54097/ehss.v4i.2731
Hamer, K., McFarland, S., Czarnecka, B., Golińska, A., Cadena, L. M., Łużniak-Piecha, M., & Jułkowski, T. (2020). What is an “ethnic group” in ordinary people’s eyes? Different ways of understanding it among American, British, Mexican, and Polish respondents: Cross-cultural research. Journal of Cross-Cultural Psychology, 51(4), 427-441. https://doi.org/10.1177/1069397118816939
Kotenok, E. G., & Frolova, V. S. (2022). The manifestation of ethnicity in the modern world (on the example of the analysis of wedding ceremonies). Society and Security Insights, 2, 13-22. https://doi.org/10.14258/ssi(2022)2-13
Koutrelakos, J. (2013). Ethnic identity: Similarities and differences in white groups based on cultural practices. Psychological Reports, 112(3), 745-762. https://doi.org/ 10.2466/17.10.PR0.112.3.745-762
Leach, E. (1970). The legitimacy of Solomon. In M. Lane (Ed.), Structuralism: A reader (pp. 248-292). Jonathan Cape.
Li, M., Li, M., Li, L. M. W., Zhao, K., & Gao, D. (2019). Cultural group perception enhances sense of agency in a multicultural society. Scandinavian Journal of Psychology, 60(5), 457-463. https://doi.org/10.1111/SJOP.12552
Modell, M., Mughal, Z., & Boyd, R. (1996). Ethnic groups. In Paediatric problems in general practice (3rd ed.). https://doi.org/10.1093/oso/9780192625120.003.0009
Ricoeur, P. (1974). Structure and hermeneutics. In Conflict of interpretations (pp. 27-61). Northwestern University Press.
Sidoryakin, R. V. (2022). Scientific and theoretical substantiation of the “ethnic identity” concept in the world psychological paradigm. Psychology of Education in a Multicultural Space, 58(2), 22-34. https://doi.org/10.24888/2073-8439-2022-58-2-22-34
Smooha, S. (2022). Ethnic groups. Routledge.
Smooha, S. (2022). Ethnic relations. Routledge.
