กลยุทธ์การพัฒนาพุทธวิธีเพื่อการเผยแผ่ศาสนทายาท: กรณีศึกษาเผ่าปกาเกอะญอ จังหวัดเชียงใหม่
คำสำคัญ:
การพัฒนาพุทธวิธี;, การเผยแผ่ศาสนทายาท;, กลุ่มชาติพันธุ์ปกาเกอะญอ;บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัจจุบันและปัจจัยที่ส่งผลต่อการพัฒนากลยุทธ์การพัฒนาพุทธวิธีเพื่อการเผยแผ่ศาสนทายาท 2) สร้างกลยุทธ์การพัฒนาพุทธวิธีเพื่อการเผยแผ่ศาสนทายาท และ 3) ประเมินกลยุทธ์ดังกล่าว เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ กลุ่มชาติพันธุ์เผ่าปกาเกอะญอ อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ จำนวน 140 คน โดยใช้การเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์และแบบสอบถาม ซึ่งมีค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ 0.97 แบบสอบถามเกี่ยวกับการพัฒนาพุทธวิธีเพื่อการเผยแผ่ จำนวน 20 ข้อ มีค่าอำนาจจำแนกตั้งแต่ .609 ถึง .829 และค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับเท่ากับ 0.96 การวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าสหสัมพันธ์เพียร์สัน การถดถอยพหุคูณ (Multiple Regression Analysis: MRA) และการวิเคราะห์เชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า 1. สภาพปัจจุบันและปัจจัยที่ส่งผลต่อการพัฒนาพุทธวิธีเพื่อการเผยแผ่ศาสนทายาทโดยรวมอยู่ในระดับมาก โดยด้านที่มีความคิดเห็นสูงสุดคือ ทาน รองลงมาคือ ศีล ส่วนที่มีความคิดเห็นต่ำสุดคือ ภาวนา 2. กลยุทธ์การพัฒนาที่สร้างขึ้นประกอบด้วย 4 กลยุทธ์ ได้แก่ (1) เชิญผู้เชี่ยวชาญ ผู้นำชุมชน ตัวแทนเผ่าปกาเกอะญอ และพระภิกษุสงฆ์ร่วมวางแนวทางแก้ปัญหา (2) สร้างจุดเด่นที่น่าสนใจในกิจกรรม (3) สร้างแรงจูงใจและสิ่งสนับสนุนการมีส่วนร่วมของชุมชนตามหลักสังคหวัตถุ 4 และ (4) จัดสรรทุนสนับสนุนด้านสถานที่และงบประมาณ เพื่อสร้างความตระหนักถึงความสำคัญของศาสนทายาท 3. ผลการประเมินกลยุทธ์โดยรวมอยู่ในระดับมาก โดยด้านที่มีความคิดเห็นสูงสุดคือ ความถูกต้อง รองลงมาคือ ความเหมาะสม และความเป็นไปได้ ส่วนด้านที่ต่ำสุดคือ การนำไปใช้ประโยชน์เอกสารอ้างอิง
กลุ่มชาติพันธ์ในประเทศไทย. (2568). ปกาเกอะญอ. เข้าถึงได้จาก https://ethnicity.sac.or.th/database-ethnic/187
กาญจนา จันทร์สิงห์. (2565). ชนเผ่าปกาเกอะญอ หรือกะเหรี่ยง. เข้าถึงได้จาก https://arit.kpru.ac.th/ap2/local/?nu=pages&page_id=2099&code_db=610004&code_type=05
บุญชม ศรีสะอาด และคณะ. (2551). พื้นฐานการวิจัยการศึกษา. กาฬสินธุ์: ประสานการพิมพ์.
บุญชม ศรีสะอาด. (2554). การวิจัยเบื้องต้น. (พิมพ์ครั้งที่ 9). กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น.
พระครูบวรกิจคุณธาร (อนันต์ วรปญฺโญ), พระอุดมสิทธินายก (กำพล คุณงฺกโร) และประเสริฐ ธิลาว. (2564). รูปแบบการเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระสงฆ์ในสังคมพหุวัฒนธรรม ในเขตหนองจอก กรุงเทพมหานคร. วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 10(1), 116-124.
พระบัวสอน ทองสลับ. (2563). บทบาทของพระสงฆ์ต่อการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของประชาชนในเขต ปกครองของคณะสงฆ์ภาค 10. (ดุษฎีนิพนธ์รัฐประศาสนศาสตรดุษฎีบัณฑิต). มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2551). พุทธธรรม (ฉบับเดิม). (พิมพ์ครั้งที่ 15). กรุงเทพฯ: จันทร์เพ็ญ.
พระพุทธโฆสาจารย์. (2005). คัมภีร์วิสุทธิมรรค (สมเด็จพระพุฒาจารย์ (อาจ อาสภมหาเถร), Trans.; 6th ed.). The Corporate Body of the Buddha Education Foundation.
พระสุภาพ สุภาโว (บัวบรรจง). (2561). บทบาทของพระสงฆ์ในการพัฒนาชุมชนในเขตพื้นที่ตำบลยางค้อม อำเภอพิปูน จังหวัดนครศรีธรรมราช. (วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต). พระนครศรีอยุธยา. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
สาโรช บัวศรี. (2544). ปรัชญาการศึกษาสำหรับประเทศไทย: จุดบรรจบระหว่างพุทธศาสนากับประชาธิปไตย. กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น.
