การพัฒนารูปแบบการเสริมสร้างศักยภาพการคิดขั้นสูง เพื่อพัฒนาความเป็นครูวิชาชีพ สำหรับนิสิตหลักสูตรครุศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาสังคมศึกษา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
คำสำคัญ:
รูปแบบการเสริมสร้างศักยภาพ;, การคิดขั้นสูง;, ความเป็นครูวิชาชีพบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัจจุบัน สภาพที่พึงประสงค์ และความต้องการจำเป็นในการจัดการเรียนรู้ 2) พัฒนารูปแบบการเสริมสร้างศักยภาพการคิดขั้นสูงเพื่อพัฒนาความเป็นครูวิชาชีพ 3) ทดลองใช้รูปแบบ และ 4) ประเมินรูปแบบ โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยและพัฒนา (Research and Development: R&D) ประกอบด้วย 4 ระยะ ได้แก่ การวิจัยเชิงสำรวจ การวิจัยและพัฒนาเชิงออกแบบ การวิจัยแบบกึ่งทดลอง และการวิจัยเชิงประเมิน กลุ่มตัวอย่างคือนิสิตหลักสูตรครุศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาสังคมศึกษา จำนวน 147 คน และผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 9 คน เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบสัมภาษณ์ แบบสอบถาม แบบทดสอบการคิดขั้นสูง แบบประเมินการคิดสร้างสรรค์ แบบประเมินความพึงพอใจ และแบบประเมินรูปแบบ วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา และข้อมูลเชิงปริมาณด้วยสถิติพรรณนา
ผลการวิจัยพบว่า
1. สภาพปัจจุบันในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อเสริมสร้างการคิดขั้นสูงและความเป็นครูวิชาชีพยังอยู่ในระดับที่ควรพัฒนา โดยมีค่าความต้องการจำเป็น (PNI modified) อยู่ระหว่าง 0.49-0.57 และด้านที่มีความต้องการสูงสุด คือ การวางแผนและออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ (PNI modified = 0.57)
2. รูปแบบการเสริมสร้างศักยภาพการคิดขั้นสูงเพื่อพัฒนาความเป็นครูวิชาชีพที่พัฒนาขึ้นประกอบด้วย 5 องค์ประกอบหลัก (POS-MR) ได้แก่ หลักการ วัตถุประสงค์ ระบบ วิธีดำเนินการ และการประเมินผล
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบ พบว่านิสิตมีความพึงพอใจต่อการจัดการเรียนรู้ตามรูปแบบอยู่ในระดับมาก ( = 4.28, S.D. = 0.51)
4. ผลการประเมินรูปแบบโดยผู้เชี่ยวชาญ พบว่ารูปแบบมีความสอดคล้องเชิงโครงสร้าง มีความเหมาะสม ความถูกต้อง ความเป็นประโยชน์ และความเป็นไปได้โดยรวมอยู่ในระดับมาก ( = 4.44, S.D. = 0.26) โดยด้านความเป็นไปได้มีค่าเฉลี่ยสูงที่สุด (
= 4.53, S.D. = 0.26)
สรุปได้ว่า รูปแบบที่พัฒนาขึ้นมีความเหมาะสมและสามารถใช้เป็นแนวทางในการเสริมสร้างการคิดขั้นสูงและความเป็นครูวิชาชีพของนิสิตครูได้อย่างมีประสิทธิภาพ สอดคล้องกับบริบทการจัดการศึกษาในศตวรรษที่ 21
เอกสารอ้างอิง
ทิศนา แขมมณี. (2559). ศิลปะและศาสตร์แห่งการสอน. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
เมธี ธรรมวัฒนา. (2551). การพัฒนากิจกรรมเสริมสร้างความรับผิดชอบและวินัยของนักศึกษาช่างอุตสาหกรรม. (ปริญญาศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิต). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
วลิดา อุ่นเรือน. (2563). การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ตามแนวทฤษฎีการสร้างความรู้ด้วยการปฏิสัมพันธ์ทางสังคมร่วมกับแนวคิดการเรียนรู้ตามสภาพจริงเพื่อส่งเสริมความสามารถในการจัดการเรียนรู้ที่เน้นความแตกต่างระหว่างบุคคลสำหรับนักศึกษาครู. (ดุษฎีนิพนธ์การศึกษาดุษฎีบัณฑิต). พิษณุโลก: มหาวิทยาลัยนเรศวร.
วีนัส ภักดิ์นรา. (2565). รูปแบบการพัฒนาทักษะกระบวนการคิดขั้นสูงสาหรับนักศึกษาครู”, วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์, 10(7), 3050–3051. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/journal-peace/article/view/259371
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2562). แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2560–2579. กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา.
สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2561). ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ. 2561-2580). กรุงเทพฯ: สภาพัฒน์.
อัชปาณี ชนะผล. (2564). แนวทางพัฒนาการบริหารวิชาการโรงเรียนกาญจนานุเคราะห์ตามแนวคิดทักษะการคิดขั้นสูง. (สารนิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต). กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อัญชัน เพ็งสุข. (2564). การพัฒนาทักษะในการแก้ปัญหาของนักศึกษาวิชาชีพครู โดยใช้สถานการณ์จำลอง. (รายงานการวิจัย). ทุนสนับสนุนงานวิจัยจากงบประมาณแผ่นดิน. กรุงเทพฯ: สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์.
Anderson, L. W., & Krathwohl, D. R. (2001). A taxonomy for learning, teaching, and assessing: A revision of Bloom's taxonomy of educational objectives. New York: Longman.
Conklin, K., & Schmitt, N. (2012). The processing of formulaic language. Annual Review of Applied Linguistics, 32, 45-61. https://doi.org/10.1017/S0267190512000074
