การพัฒนารูปแบบการบริหารระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วมเพื่อยกระดับคุณภาพผู้เรียนระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน โรงเรียนบ้านดงจงอาง สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษายโสธร เขต 1
คำสำคัญ:
การพัฒนารูปแบบ;, การบริหารระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน; , แบบมีส่วนร่วม;, เพื่อยกระดับคุณภาพผู้เรียนบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัจจุบัน สภาพที่พึงประสงค์ และความต้องการจำเป็นในการพัฒนารูปแบบ 2) สร้างและพัฒนารูปแบบ 3) ทดลองใช้รูปแบบ และ 4) ประเมินผลการใช้รูปแบบการบริหารระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม เพื่อยกระดับคุณภาพผู้เรียนระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน โรงเรียนบ้านดงจงอาง สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษายโสธร เขต 1 ประชากร 158 คน ประกอบด้วยคณะกรรมการสถานศึกษา ผู้บริหาร ครูและบุคลากรทางการศึกษา สภานักเรียน นักเรียน และผู้ปกครอง โดยกลุ่มทดลองคือครูประจำชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1-3 จำนวน 6 คน เครื่องมือวิจัย ได้แก่ แบบสอบถามที่มีค่าความเชื่อมั่น 0.986 แบบสัมภาษณ์ รูปแบบที่พัฒนาขึ้น แผนปฏิบัติการทดลอง แบบประเมินประสิทธิภาพ ประสิทธิผล คุณค่า ความพึงพอใจ และการสนทนากลุ่มกับผู้เชี่ยวชาญ 12 คน การวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติเชิงปริมาณ ได้แก่ ค่าความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์เนื้อหาเชิงคุณภาพ
ผลการวิจัยพบว่า
1. สภาพปัจจุบันอยู่ในระดับปานกลาง สภาพที่พึงประสงค์อยู่ในระดับมากที่สุด และความต้องการจำเป็นโดยรวมมีค่า PNI modified เท่ากับ 0.307 โดยมีลำดับความสำคัญ ได้แก่ การส่งเสริมและพัฒนานักเรียน การส่งต่อ การคัดกรอง การป้องกันและแก้ไขปัญหา และการรู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคล
2. รูปแบบ DIBE5S3P Model มี 6 องค์ประกอบ ได้แก่ หลักการ วัตถุประสงค์ กระบวนการ เงื่อนไขความสำเร็จ ผลลัพธ์ และการประเมิน ซึ่งมีค่าความสอดคล้อง (IOC) ระหว่าง 0.80-1.00
3. ผลการทดลองใช้พบว่ากิจกรรม 1-5 อยู่ในระดับมากที่สุด ได้แก่ การประชุมครู การรู้จักนักเรียนรายบุคคล การคัดกรอง การส่งเสริม และการป้องกันแก้ไข ส่วนกิจกรรมด้านการส่งต่ออยู่ในระดับมาก
4. ผลการประเมินประสิทธิภาพ ประสิทธิผล คุณค่า และความพึงพอใจของผู้เกี่ยวข้องอยู่ในระดับมากที่สุด แสดงให้เห็นว่ารูปแบบนี้มีความเหมาะสมและสามารถนำไปใช้ได้จริง
เอกสารอ้างอิง
กฤติยา พลอยเวียง. (2554). การดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนของโรงเรียนขนาดเล็กในเขตอำเภอเมืองสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาราชบุรี เขต 1. (วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต). ราชบุรี: มหาวิทยาลัยราชภัฎหมู่บ้านจอมบึง.
จรณินท์ ศรีฉ่ำ. (2567). การมีส่วนร่วมของประชาชนในการป้องกันอาชญากรรมในเขตพื้นที่ตำบลยี่ล้น อำเภอวิเศษชัยชาญ จังหวัดอ่างทอง. วารสารบวรสหการศึกษาและมนุษย์, 5(2), 51-64. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/JOB_EHS/article/view/275025
ชนกมณฐ์ แสงสี และทินกฤตพัชร์ รุ่งเมือง. (2564). แนวทางการพัฒนางานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนของโรงเรียน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษานนทบุรีและพระนครศรีอยุธยา. วารสาร มจร พุทธปัญญาปริทรรศน์, 6(3), 12-23. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/jmbr/article/view/252175
ฐณวัฒน์ ฉัตรวุฒิรัศม. (2566). การพัฒนารูปแบบระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ด้วยหลักการมีส่วนร่วม โรงเรียนบ้านบะแค องค์การบริหารส่วนจังหวัดขอนแก่น. วารสารวิชาการสถาบันวิทยาการจัดการแห่งแปซิฟิค, 9(2), 327-339.
บุญชม ศรีสะอาด. (2560). การวิจัยเบื้องต้น. (พิมพ์ครั้งที่ 10). กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น.
พรศักดิ์ อุ่นใจ. (2566). รูปแบบการพัฒนาระบบการดูแลการช่วยเหลือนักเรียนในสภาวะวิถีปกติใหม่ โรงเรียนโนนค้อวิทยาคม. วารสารศิลปากรศึกษาศาสตร์วิจัย, 31(1), 348-360.
ภาณุเดช เพียรความสุข. (2558). ความพึงพอใจของนักศึกษาที่มีต่อการให้บริการของสำนักส่งเสริมวิชาการและงานทะเบียน มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี. (รายงานการวิจัย). อุบลราชธานี: มหาวิทยาลัย ราชภัฏอุบลราชธานี.
มูลนิธิชัยพัฒนา. (2566). เศรษฐกิจพอเพียง. เข้าถึงได้จาก https://www.chaipat.or.th/publication/publish-document/sufficiency-economy.html
โรงเรียนบ้านดงจงอาง. (2565). รายงานการประเมินตนเอง ประจำปีการศึกษา 2565. เอกสารอัดสำเนา.
สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2559). คู่มือการประเมินคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาขั้นพื้นฐานเพื่อการประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษา. กรุงเทพฯ: สำนักทดสอบทางการศึกษา.
อวยชัย ศรีตระกูล, ฉลอง ชาตรูประชีวิน, วิทยา จันทร์ศิลา และสำราญ มีแจ้ง. (2556). การพัฒนารูปแบบการบริหารระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา. วารสารศึกษาศาสตร์มหาวิทยาลัยนเรศวร, 15(4), 85-95 https://so06.tci-thaijo.org/index.php/edujournal_nu/article/view/16104/14655
Best, J. W. (1997). Research in education. (7th ed.). Allyn and Bacon.
