แนวทางการแก้ไขปัญหาไฟป่าและหมอกควันในตำบลเมืองแปง อำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน
คำสำคัญ:
แนวทางการแก้ไขปัญหาไฟป่า; , หมอกควัน; , การบูรณาความร่วมมือบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาแนวทางการแก้ไขปัญหาไฟป่าและหมอกควันในตำบลเมืองแปง อำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน 2) เสนอแนะ ขั้นตอน วิธีการดำเนินการสร้างเครือข่ายอาสาสมัคร การป้องกันและแก้ไขปัญหาไฟป่าในพื้นที่ป่าในหมู่บ้านต่างๆของตำบลเมืองแปง อำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน เป็นวิจัยเชิงคุณภาพ เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสัมภาษณ์เชิงลึก เลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ คือ ประชากรในพื้นที่ตำบลเมืองแปง อำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน ได้แก่ กลุ่มที่ 1 หน่วยงานภาครัฐ จำนวน 9 ราย กลุ่มที่ 2 ผู้นำหมู่บ้าน จำนวน 8 ราย และกลุ่มที่ 3 แกนนําผู้ปฏิบัติงานด้านไฟป่า และผู้ปฏิบัติงานด้านไฟป่าในพื้นที่ จำนวน 15 ราย รวมทั้งหมด 32 ราย
ผลการวิจัยพบว่า
1. แนวทางการแก้ไขปัญหาไฟป่าและหมอกควัน พบว่า กระบวนการความร่วมมือในการดำเนินการป้องกันและแก้ไขปัญหาไฟป่าหมอกควัน ดำเนินการภายใต้ความร่วมมือของหน่วยงานภาครัฐ ร่วมกับแกนนำชาวบ้าน ผู้นำท้องถิ่น และประชาชนในพื้นที่ ทำงานร่วมกันในการจัดการไฟป่าและหมอกควัน ปัจจัยหลักที่เป็นสาเหตุทำให้การป้องกันและแก้ไขปัญหาไฟป่าหมอกควันในพื้นที่ไม่ประสบความสำเร็จ ระบบราชการมีขั้นตอนการดำเนินงานที่ซับซ้อน การขาดงบประมาณ การสื่อสารระหว่างเจ้าหน้าที่ ผู้นำชุมชนและชาวบ้านมักขาดความชัดเจน การขาดการประสานงานกัน ความจำเป็นและความเป็นไปได้ในการจัดตั้งเครือข่ายอาสาสมัครการป้องกันและแก้ไขปัญหาไฟป่าหมอกควัน มีความเป็นไปได้สูงที่จะจัดตั้งเครือข่ายอาสาสมัครการป้องกันและแก้ไขปัญหาไฟป่าและหมอกควัน
2. เสนอแนะ ขั้นตอน วิธีการดำเนินการสร้างเครือข่ายอาสาสมัคร การป้องกันและแก้ไขปัญหาไฟป่า พบว่า ด้านวิธีการดำเนินการสร้างเครือข่ายอาสาสมัคร โดยการคัดเลือกและแต่งตั้งแกนนำอาสาสมัครในแต่ละหมู่บ้าน จัดตั้งกลุ่มเครือข่ายอาสาสมัครไฟป่า จากการศึกษาได้แนวทางการแก้ไขปัญหาไฟป่าและหมอกควัน โดยการจัดตั้งหน่วยเฝ้าระวังไฟป่าในแต่ละหมู่บ้าน อบรมอาสาสมัคร สนับสนุนอุปกรณ์ดับไฟป่าและงบประมาณ ใช้เทคโนโลยีติดตามสถานการณ์ไฟป่า สร้างความเข้าใจในชุมชนและการสื่อสาร ติดตามและประเมินผลอย่างต่อเนื่อง
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม. (2567). ไทยจุดความร้อนสูงเกิน 3 พันจุด. เข้าถึงได้จาก https://www.mhesi.go.th/index.php/news/8626-3-17.html
กิตติศักดิ์ กรีบกำไร, ดาวิกา หวังผล, ธัญชนก ธิน้อมธรรม, พันธนันท์ กาศโอสถ, ภัทราวดี ตงเท่ง, ศิริวรรณ์ สุรินทะ, กิตติกานต์ ปัญญานวล, พิมพ์กานต์ คำจุมปู, กิรณา กิริยาภรณ์, & วิสุนัน สุยะกัน. (2566). ส่องวิกฤตปัญหาฝุ่นควันภาคเหนือตอนบน ที่ส่งผลกระทบต่อหลายภาคส่วนมาอย่างยาวนาน. เข้าถึงได้จาก https://www.thaipbs.or.th/thecitizen/node/75677.html
บรรณกิจ โลจนาภิวัฒน์. (2567). ปี 67 เชียงใหม่มีผู้ป่วยจาก PM2.5 แล้วกว่า 3 หมื่นราย. เข้าถึงได้จาก https://www.benarnews.org/thai/news/th-air-pollution-patients-chiangmai-03202024150824.html.
บรรณกิจ โลจนาภิวัฒน์. (2567). ปี 67 เชียงใหม่มีผู้ป่วยจาก PM2.5 แล้วกว่า 3 หมื่นราย. เบนาร์นิวส์. เข้าถึงได้จาก https://www.benarnews.org/thai/news/th-air-pollution-patients-chiangmai-03202024150824.html
ปวีณา ปัญญาวงค์. (2567). การดำเนินงานของเครือข่ายอาสาสมัครพิทักษ์อุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ในการป้องกันและแก้ไขปัญหาไฟป่า ในพื้นที่ป่าอนุรักษ์ อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่. (การค้นคว้าอิสระรัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต). เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
มัทนา ปัญญาคํา และพิชญ์ พงษ์สวัสดิ์. (2564). พัฒนาการนโยบายไฟป่าและหมอกควัน : กรณีศึกษานโยบายไฟป่าและหมอกควัน จ.เชียงใหม่. วารสารการบริหารปกครอง มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์, 10(1), 407-446. https://so01.tci-thaijo.org/index. php/gjournal-ksu/article/view/245770/167590
วิมานทอง ชีพสุกใส. (2565). บทบาทของกํานันและผู้ใหญ่บ้านในการป้องกันและแก้ไขปัญหา ไฟป่าหมอกควันในพื้นที่ อําเภอแม่วาง จังหวัดเชียงใหม่. (รายงานการค้นคว้าแบบอิสระปริญญารัฐประศาสตรมหาบัณฑิต). เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
ศุภชัย ยาวะประภาษ และ ปิยากร หวังมหาพร. (2555). นโยบายสาธารณะระดับท้องถิ่นไทย. กรุงเทพฯ: จุดทอง
สรวุฒิ สื่อเศรษฐสิทธิ์. (2564). แนวทางการสร้างความร่วมมือในการจัดการไฟป่าและหมอกควันระหว่างกองร้อยบรรเทาสาธารณภัย มณฑลทหารบกที่ 38 กับหน่วยงานภาครัฐและชุมชน จังหวัดน่าน. (การค้นคว้าอิสระรัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต). เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
สายชล สง่าศรี, จีรศักดิ์ ปันลัม และ สมจันทร์ ศรีปรัชยานนท์. (2565). การจัดการปัญหาไฟป่าและหมอกควันตามหลักพุทธนิเวศวิทยาของหน่วยป้องกัน และพัฒนาป่าไม้ เกาะคา จังหวัดลำปาง. วารสารปัญญา, 29(1), 70-84. https://so06.tci-thaijo. org/index.php/panya-thjo/article/view/254323/172453
สำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดแม่ฮ่องสอน. (2567). ข้อมูลประกอบการประชุมถอดบทเรียนป้องกันและแก้ไขปัญหาไฟป่า หมอกควัน และฝุ่นละออง จังหวัดแม่ฮ่องสอน ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2567. จังหวัดแม่ฮ่องสอน.
อรรถพล พรมโย. (2563). แนวทางการจัดการไฟป่าของชุมชนตำบลก้อในพื้นที่อุทยานแห่งชาติแม่ปิง อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน. (การค้นคว้าอิสระรัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต). เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
Bryson, J. M. (2011). Creating your strategic plan: A workbook for public and nonprofit organizations (3rd ed.). Jossey-Bass.
Kooiman, J. (2010). Governance and governability. In S. P. Osborne (Ed.), The new public governance? Emerging perspectives on the theory and practice of public governance. Routledge.
O’Toole, L. J., & Meier, K. J. (2004). Desperately seeking Selznick: Cooptation and the dark side of public management in networks. Public Administration Review, 64(6), 681-693
Starkey, P. (1997). Networking for Development, International Forum for Rural Transport and Development. London.
Thomson, A. M., & Perry, J. L. (2006). Collaboration processes: Inside the black box. Public Administration Review, 66(S1), 20-32. https://doi.org/10.1111/j.1540-6210.2006.00663.x
Wood, D. J., & Gray, B. (1991). Toward a comprehensive theory of collaboration. The Journal of Applied Behavioral Science, 27(2), 139–162. https://doi.org/10.1177/0021886391272001
