“ศักดิ์ศรี” กับการสื่อสารจากมุมมองวัจนปฏิบัติศาสตร์: กรณีศึกษานักศึกษาและนักเรียนชายไทย

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

            ปัจจัยทางสังคมวัฒนธรรมย่อมมีผลต่อพฤติกรรมการใช้ภาษาและพฤติกรรมอื่น ๆ ในชีวิตประจำวัน โดยแนวคิดเรื่อง “ศักดิ์ศรี” เป็นหนึ่งในหลายแนวคิดที่คนในสังคมไทยให้ความสำคัญ ทั้งนี้ หากการปฏิสัมพันธ์กระทบกระเทือนต่อศักดิ์ศรีของบุคคล ย่อมนำไปสู่ปัญหาระหว่างกันได้ ดังนั้น บทความนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อพิจารณาความหมายของคำว่า “ศักดิ์ศรี” ตามมุมมองของนักศึกษาและนักเรียนชายที่มีปัญหาความขัดแย้งระหว่างกัน และวิเคราะห์พฤติกรรมการใช้ภาษาและพฤติกรรมอื่น ๆ ที่สัมพันธ์กับปัจจัย “ศักดิ์ศรี” สำหรับการเก็บรวบรวมข้อมูล ผู้วิจัยเก็บข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่างจำนวน 20 คน โดยใช้แบบสัมภาษณ์ซึ่งประยุกต์จาก สเปนเซอร์ โอตทีย์ (Spencer-Oatey, 2002)

            ผลการวิจัยพบว่า ความหมายของคำว่า “ศักดิ์ศรี” ตามมุมองของนักศึกษาและนักเรียนชายที่มีปัญหาความขัดแย้งระหว่างกันมีทั้งส่วนที่เหมือนและแตกต่างจากความหมายตามมุมมองของนักสังคมวิทยา สำหรับพฤติกรรมการใช้ภาษา พบว่า นักศึกษาและนักเรียนชายที่มีปัญหาความขัดแย้งใช้วัจนกรรมที่ส่งผลต่อปัจจัย “ศักดิ์ศรี” ทั้งหมด 6 วัจนกรรม ได้แก่ วัจนกรรมการท้าทาย วัจนกรรมการดูถูก วัจนกรรมการบริภาษ วัจนกรรมการสั่ง วัจนกรรมการไล่ และวัจนกรรมการปฏิเสธ ขณะที่พฤติกรรมอื่น ๆ ซึ่งเกี่ยวข้องกับปัจจัย “ศักดิ์ศรี” สามารถแบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ พฤติกรรมที่ใช้รักษาศักดิ์ศรีที่มีอยู่ พฤติกรรมที่ทำให้ได้หรือเพิ่มศักดิ์ศรี และพฤติกรรมที่ทำให้เสียหรือลดศักดิ์ศรี