จิตรกรรมเรื่องทศชาติ: ที่มา รูปแบบศิลปกรรมและการแสดงออกผ่านแนวคิดช่างพื้นถิ่นอีสานตอนบนริมฝั่งแม่น้ำโขง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ทศชาติเป็นชาดกที่นิยมนำมาเขียนในงานจิตรกรรมอย่างแพร่หลายในพื้นที่ภาคกลางในอดีต แต่ไม่ได้รับความนิยมในงานจิตรกรรมภาคอีสาน แต่ช่วงพุทธศตวรรษที่ 25 ได้ปรากฏจิตรกรรมเรื่องทศชาติขึ้นในอีสานตอนบน จากการศึกษารูปแบบและการแสดงออก พบว่า ได้รับอิทธิพลมาจากงานจิตรกรรมแบบประเพณีโบราณผสมผสานไปกับการแสดงออกแบบพื้นถิ่น สันนิษฐานว่ากลุ่มช่างที่นำรูปแบบจิตรกรรมเรื่องทศชาติทางภาคกลางมาเขียน คือ กลุ่มช่างหลวงชาญอักษร โดยอาจเขียนที่วัดหัวเวียงรังษี อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม เป็นแห่งแรก และได้เป็นแบบอย่างในการเขียนจิตรกรรมเรื่องทศชาติให้กับช่างพื้นถิ่นในเวลาต่อมา เช่นที่วัดพุทธสีมา อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม วัดลัฏฐิกวัน อำเภอหว้านใหญ่ จังหวัดมุกดาหาร และวัดศรีคูณเมือง อำเภอเชียงคาน จังหวัดเลย
Downloads
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ผู้เขียนจะต้องลงนามในแบบฟอร์มรับรองบทความ เพื่อให้คำยืนยันความรับผิดชอบว่า บทความของผู้เขียนนั้นไม่เคยตีพิมพ์ที่ใดมาก่อน พร้อมรับทราบว่า กระบวนการส่งบทความเข้าพิจารณาและตีพิมพ์ในวารสารไทยคดีศึกษานั้น จะไม่มีการเรียกเก็บค่าใช้จ่ายในการดำเนินการ ยกเว้น ในกรณีที่ผู้เขียนขอยกเลิกการตีพิมพ์บทความในวารสารไทยคดีศึกษาไม่ว่าด้วยสาเหตุใด และหลังจากบทความนั้นเข้าสู่กระบวนการพิจารณาของผู้ทรงคุณวุฒิไปแล้ว ผู้เขียนจะต้องรับผิดชอบต่อค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นในกระบวนการประเมินเป็นจำนวนเงิน 3,000 บาท (สามพันบาทถ้วน)
เอกสารอ้างอิง
Atipatayakul, C. (2013). สิมญวณในอีสาน: ความโยงใยพัฒนาการจากที่มาที่ไปและ สิ้นสุดในห้วงมิติเวลาบนภาคอีสานของประเทศไทย [Vietnamese ordination halls in Northeast: Connection of improvement from the origin and ending at the period of time in the Northeast Thailand]. Udon Thani: Ban Lao Press.
Damrongrachanuphap, H.R.H. Krom Phraya. (1961). สาสน์สมเด็จ เล่มที่ 10 [Sarn Somdej (Vol. 10)]. Bangkok: Kurusapa Press.
Fine Arts Department. (1979). จดหมายเหตุการบูรณะปฏิสงขรณ์องค์พระธาตุพนม ณ วัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม,จัดพิมพ์เนื่องในโอกาสพระราชพิธียกฉัตรยอดองค์พระธาตุพนมและพระราชพิธีอัญเชิญพระบรมสารีกธาตุขึ้นบรรจุในองค์พระธาตุพนม [The Archives of Restorations of Phra That Panom Chedi, Wat Phra That Pahom, Ampur That Panom, Nakornpanom province, Published on the occasion of decorating the sacred umbrella on the top of Phra That Panom Chedi and placing the Buddha relics inside Phra That Panom Chedi]. Bangkok: Pikanesh Press.
Hongwiwat, N. (2004). รามเกียรติ์รอบระเบียงวัดพระศรีรัตนศาสดาราม [Ramayana along the galleries of the Temple of the Emerald Buddha]. Bangkok: H.P. GROUP.
Leksukhum, S. (2005). ข้อมูลกับมุมมอง: ศิลปะรัตนโกสินทร์ [Information and perspective: Rattanakosin Arts]. Bangkok: Dan Sutha Press.
Navigmol, A. (1989). Thai tradition dress (1st ed). Bangkok: Kurusapha Publishing.
Praphakonkiat, M. (2013). ศิลปกรรมสะท้อนความเป็นชุมชนลาวในเขตอำเภอหล่มสัก และอำเภอหล่มเก่า จังหวัดเพพชรบูรณ์ [Arts as the reflection of Laos ethnics, in Lom - Kao and Lom - Sak districs, Petchabun province]. (Thesis for Master of Arts, History of Arts, Faculty of Archeology, Silpakorn University).
Saisingha, S. (2013). พุทธศิลป์สมัยรัตนโกสินทร์พัฒนาการของงานช่าง และแนวคิดที่ปรับเปลี่ยน [Buddhist Arts in Rattakosin period, the improvement of arts and the change of its concepts]. Bangkok: Physic Center Press.
Samosorn, P. (1989). จิตรกรรมอีสาน [Isan mural painting]. Bangkok: Amarin.
Thubthong, T. & Pumsa-ad, S. (1988). สิ่งแรกและสิ่งใหม่ในสยาม [First and new things in Siam]. Bangkok: Sonjai Press.
