รำโทนโคกสาวหลง: กระบวนการสร้าง “ความจริงแท้เชิงประดิษฐ์” ในการจัดการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของบ้านโคกสลุง

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นการศึกษากระบวนการสร้างความจริงแท้ของวัฒนธรรม  ไทยเบิ้งโคกสลุงเพื่อการท่องเที่ยว โดยศึกษาจากการแสดงรำโทนโคกสาวหลงที่ใช้ต้อนรับนักท่องเที่ยว ข้อมูลที่ใช้ศึกษาเป็นข้อมูลภาคสนามจากการสัมภาษณ์เชิงลึกกับแกนนำกลุ่มชุมชนวัฒนธรรมไทยเบิ้งบ้านโคกสลุง กลุ่มนักแสดงรำโทน และชาวบ้านทั่วไป โดยใช้การสังเกตการณ์อย่างไม่มีส่วนร่วมในกิจกรรมการท่องเที่ยว ซึ่งจัดขึ้นที่พิพิธภัณฑ์พื้นบ้านไทยเบิ้งโคกสลุง ข้อมูลที่ได้นำมาวิเคราะห์ด้วยกรอบแนวคิดเรื่องความจริงแท้ จากการศึกษาพบว่าความจริงแท้ของการแสดงรำโทนโคกสาวหลงประกอบสร้างขึ้นจากการผสมผสานตำนานโคกสาวหลงกับการเล่นรำโทน กลุ่มชุมชนวัฒนธรรมไทยเบิ้งบ้านโคกสลุง ซึ่งเป็นผู้จัดการท่องเที่ยวของบ้านโคกสลุงใช้ความจริงแท้ที่จัดฉากขึ้นมาสำหรับนักท่องเที่ยวเป็นเครื่องมือในการสร้างประสบการณ์การเรียนรู้วัฒนธรรมที่เสมือนจริงให้กับนักท่องเที่ยว แม้ว่าความจริงแท้ของการแสดง   รำโทนโคกสาวหลงจะประดิษฐ์ขึ้นมาเพื่อวัตถุประสงค์การท่องเที่ยว แต่ความจริงแท้จัดฉากสำหรับนักท่องเที่ยวได้กลายมาเป็นความจริงแท้ในความรู้สึกของชาวไทยเบิ้งโคกสลุงผู้เป็นเจ้าของวัฒนธรรมเอง เพราะความจริงแท้ที่สร้างขึ้นมานี้ได้เน้นย้ำถึงความเป็นไทยเบิ้งโคกสลุง ส่งผลให้เกิดความภาคภูมิใจและความต้องการที่จะรักษาสืบสานวัฒนธรรมของตนเอาไว้ การสร้างความจริงแท้เพื่อวัตถุประสงค์ในการท่องเที่ยวจึงเป็นทั้งการสร้างมูลค่าและคุณค่าให้กับวัฒนธรรม