จากเทวันธชาดกสู่เทวันคำกาพย์: การดัดแปลงปัญญาสชาดกเป็นนิทาน คำกาพย์
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้เป็นการศึกษาเทวันธชาดก ในปัญญาสชาดก ปัจฉิมภาค และเทวันคำกาพย์ ซึ่งบันทึกไว้ในสมุดไทย ต้นฉบับเก็บรักษาไว้ที่หอสมุดแห่งชาติ กรุงเทพมหานคร ในด้านความเป็นมาและการดัดแปลงเนื้อเรื่อง ผลการศึกษาพบว่า เทวันธชาดกเป็นชาดกที่สันนิษฐานว่าแต่งเพิ่มเติมในสมัยหลัง เพราะมีโครงเรื่องซับซ้อน ไม่มุ่งให้ความสำคัญในการบำเพ็ญบารมีหรือคุณสมบัติที่ประเสริฐของ พระโพธิสัตว์ อีกทั้งมีอนุภาคเหตุการณ์บางตอนคล้ายกับเหตุการณ์ในนิทานเก่าแก่ที่มีมาก่อน ในอดีตน่าจะเป็นชาดกที่ได้รับความนิยมมากจึงมีการนำมาประพันธ์เป็นเทวันคำกาพย์สำหรับใช้สวดอ่านในที่ประชุมชนหรือในครัวเรือนตามความนิยมของคนไทยมาไม่น้อยกว่า พ.ศ. 2429 ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 5 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ การศึกษาการดัดแปลงเทวันธชาดกเป็นเทวันคำกาพย์พบว่ากวีมีภูมิรู้และความสามารถด้านการดัดแปลงวรรณกรรม ใช้วิธีการเปลี่ยนรายละเอียด เพิ่มรายละเอียด ตัดรายละเอียด สลับที่เหตุการณ์ และผนวกเรื่อง มาประสมประสานทำให้เนื้อเรื่องคำกาพย์จดจำง่าย มีอนุภาคหรือเหตุการณ์ที่คุ้นเคย สอดคล้องกับคติความเชื่อและวิถีชีวิต อีกทั้งยังเพิ่มความตลกขบขัน เหมาะกับบริบทสังคมวัฒนธรรมในขณะนั้นที่นิยมอ่านและฟังนิทานคำกาพย์เป็นเรื่องบันเทิง เทวันธชาดกและเทวันคำกาพย์จึงเป็นนิทานของไทยอีกเรื่องหนึ่งที่มีคุณค่า ควรศึกษา อนุรักษ์ สืบทอด เผยแพร่ให้เป็นที่รู้จักและเป็นเอกลักษณ์ของวงวรรณกรรมไทย
Downloads
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ผู้เขียนจะต้องลงนามในแบบฟอร์มรับรองบทความ เพื่อให้คำยืนยันความรับผิดชอบว่า บทความของผู้เขียนนั้นไม่เคยตีพิมพ์ที่ใดมาก่อน พร้อมรับทราบว่า กระบวนการส่งบทความเข้าพิจารณาและตีพิมพ์ในวารสารไทยคดีศึกษานั้น จะไม่มีการเรียกเก็บค่าใช้จ่ายในการดำเนินการ ยกเว้น ในกรณีที่ผู้เขียนขอยกเลิกการตีพิมพ์บทความในวารสารไทยคดีศึกษาไม่ว่าด้วยสาเหตุใด และหลังจากบทความนั้นเข้าสู่กระบวนการพิจารณาของผู้ทรงคุณวุฒิไปแล้ว ผู้เขียนจะต้องรับผิดชอบต่อค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นในกระบวนการประเมินเป็นจำนวนเงิน 3,000 บาท (สามพันบาทถ้วน)
References
th Anniversary Celebration of His Majesty's Accession to the Throne. (1997). นิบาตชาดก เล่ม 1 [Nibat Jataka Volume 1]. Bangkok: Office of Literature and History.
Chutintaranond, T. (2012). สัมพันธบทของบทละครเวทีเรื่องสาวิตรีและการสร้างสรรค์ใหม่เพื่อสื่อสารอุดมคติแห่งรัก [Intertextuality of Savitri Plays and A New Creation to Communicate The Ideal of Love]. (Master’s Thesis, Chulalongkorn University).
Lausunthorn, N. (2015). ปัญญาสชาดก: ประวัติและความสำคัญที่มีต่อวรรณกรรมร้อยกรองของไทย (พิมพ์ครั้งที่ 2) [Pannasa Jataka: its genesis and significance to Thai poetical Works] (2nd ed.). Bangkok: Laykham.
Maswanna, S. (2010). การเปลี่ยนแปลงของนิทานสู่การ์ตูนนิทานไทย [The Evolution of Folktales to Thai Comics]. Chophayom Journal, 21(1), 82 - 94.
Na Bangchang, S. (1986). วิวัฒนาการงานเขียนที่เป็นภาษาบาลีในประเทศไทย: ประเภทวิเคราะห์ธรรมในพระสุตตันตปิฎก [Evolution of Pali composition in Thailand: analysis of dharma in Suttanta Pitaka]. Bangkok: Program in Oriental Languages, Faculty of Arts, Chulalongkorn University.
Na Thalang, S. (2005). ทฤษฎีคติชนวิทยา: วิธีวิทยาในการวิเคราะห์ตำนาน - นิทานพื้นบ้าน [Folkloristic theory: Analysis methodology for legend - folktale]. Bangkok: Academic Publishing Project, Faculty of Arts, Chulalongkorn University.
National Library. (n.d.a). เจ้าเทวันสมุด 1 [Chao Thewan Samud 1]. number 170, Samud thai khao, Thai alphabet, ancient Thai language, Sen Muek, 153 pages.
National Library. (n.d.b). เทวัน เล่ม 2. [Thewan Volume 2]. number 169, Samud thai khao, Thai alphabet, ancient Thai language, Sen Muek, 132 pages.
National Library. (n.d.c). เทวันนางจันขิรินทอน [Thewan Nang Chankhirinthorn]. number 203, Samud thai khao, Thai alphabet, ancient Thai language, Sen Muek, 242 pages.
Office of the Royal Society. (2018). พจนานุกรมศัพท์วรรณกรรม ฉบับราชบัณฑิตยสภา (พิมพ์ครั้งที่ 2) [Literary dictionary by The Royal Society] (2nd ed.). Bangkok: Office of the Royal Society.
Pannasa Jataka, National library version, episode 1. (1956). Phra Nakhorn: Aksornborikan Publishing.
Pannasa Jataka, National library version, episode 2 (2nd ed.). (2006). Bangkok: Silpabannakhan Publishing.
Peerasathien, U. (1986). การศึกษาเชิงวิเคราะห์แบบเรื่องและอนุภาคในปัญญาสชาดก [An Analytical study of tale types and motifs in Pannasa Jataka]. (Master’s Thesis, Chulalongkorn University).
Thitathan, S. (1980). ทฤษฎีการแพร่กระจายของนิทาน [Dissemination of literature Theory]. Bangkok: Thammasart University Printing House.
Vajirayana. (2020). บทละครนอกเรื่องสังข์ทอง [Sang Thong play script]. Retrieved March 31, 2020, from https://vajirayana.org/SangThong play scrip.
Yamnadda, S. (2013). เวตาลปัญจวิงศติ (พิมพ์ครั้งที่ 8) [Wetal Panchawingsati] (8th ed.). Bangkok: Chonniyom Publishing.
Yimkamphu, T. (1965). ปฏิทิน 220 ปี เทียบสุริยคติและจันทรคติ ตั้งแต่ พ.ศ. 2325 ถึง 2544 [Calendar of two hundred twenty years comparing solar calendar and lunar calendar from 2325 to 2544 B.E]. Phra Nakhorn: Kasembannakit Publishing.