การประเมินความฉลาดรู้ด้านการอ่าน: แนวทางสำหรับการพัฒนานักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น

นราธิป  ปิติธนบดี

doi:10.64798/tlabulletin.v69i2.286802

ผู้แต่ง

นราธิป ปิติธนบดี คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

DOI:

https://doi.org/10.64798/tlabulletin.v69i2.286802

คำสำคัญ:

ความฉลาดรู้ด้านการอ่าน, การประเมินความฉลาดรู้ด้านการอ่าน, สมรรถนะด้านการอ่าน

บทคัดย่อ

ความฉลาดรู้ด้านการอ่านเป็นทักษะสำคัญที่บุคคลสามารถรับรู้และทำความเข้าใจกับข้อมูลที่ถ่ายทอดมาจากข้อความในบทอ่าน ซึ่งความเข้าใจในการอ่านประกอบด้วยผู้อ่าน ข้อความที่อ่าน และกิจกรรมการอ่านที่ขับเคลื่อนภายใต้บริบททางสังคมและวัฒนธรรม มีกรอบการประเมินความฉลาดรู้ด้านการอ่าน แบ่งเป็น 2 ส่วน คือ ส่วนแรกเป็นการประมวลผลข้อความ ได้แก่ การอ่านอย่างคล่องแคล่ว การรู้ตำแหน่งสารสนเทศในเนื้อเรื่อง ความเข้าใจในเนื้อเรื่อง และการประเมินและสะท้อนความคิดเห็นต่อเนื้อเรื่อง ส่วนที่สองเป็นการจัดการภาระงาน ได้แก่ การตั้งเป้าหมายและวางแผน และการติดตามตรวจสอบและกำกับตนเอง สำหรับผลการประเมินความฉลาดรู้ด้านการอ่านจัดแบ่งเป็น 6 ระดับซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความสามารถในการอ่านที่แตกต่างกัน เริ่มต้นจากความสามารถในการรู้ตำแหน่งสารสนเทศในเนื้อเรื่องที่เป็นการคิดขั้นต้นไปสู่ความสามารถในการทำความเข้าใจเนื้อเรื่อง ประเมินและสะท้อนความคิดเห็นต่อเนื้อเรื่องที่เป็นการคิดขั้นสูง โดยผลการประเมินความฉลาดรู้ด้านการอ่านในปี 2022 พบว่า นักเรียนไทยส่วนใหญ่มีระดับสมรรถนะด้านการอ่านต่ำกว่าระดับ 2 คือ มีความสามารถต่ำกว่าระดับพื้นฐาน ซึ่งปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับความฉลาดรู้ด้านการอ่านประกอบด้วย โรงเรียน ครูผู้สอน ครอบครัว และนักเรียน ทั้งนี้บุคคลที่เกี่ยวข้องควรมีแนวทางการพัฒนาความฉลาดรู้ด้านการอ่าน คือ ผู้บริหารโรงเรียนควรกำหนดนโยบายและสนับสนุนการจัดกิจกรรมส่งเสริมความฉลาดรู้ด้านการอ่านของนักเรียน ครูผู้สอนควรจัดโครงการและกิจกรรมการอ่านที่มุ่งเน้นพัฒนาความฉลาดรู้ด้านการอ่านของนักเรียน ผู้ปกครองควรจัดบรรยากาศภายในบ้านและเตรียมทรัพยากรสารสนเทศที่เอื้อต่อการอ่านของนักเรียน และนักเรียนควรมีความตั้งใจ ความสนใจและทัศนคติที่ดีต่อการอ่าน

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

Alivernini, F., Lucidi, F., Manganelli, S., & Leo, I. D. (2011). A map of factors influencing reading literacy across European countries: Direct, indirect and moderating effects. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 3205-3210. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.04.272

Alivernini, F., Manganelli, S., Vinci, E., & Leo, I. D. (2010). An evaluation of factors influencing reading literacy across Italian 4th grade students. US-China Education Review, 7(5), 88-93.

Areepattamannil, S. (2014). International note: What factors are associated with reading, mathematics, and science literacy of Indian adolescents? A multilevel examination. Journal of Adolescence, 37(4), 367-372. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2014.02.007

Bu, Y., & Chen, F. (2023). What key contextual factors contribute to students’ reading literacy among top-performing countries and economies? Statistical and machine learning analyses. International Journal of Educational Research, 122, Article 102267. https://doi.org/10.1016/j.ijer.2023.102267

Dewani, H. W., Sukartiningsih, W., Hendratno, H., & Suryanti, S. (2024). Exploring reading interest and reading literacy of Indonesian language in elementary school students: A correlation study. International Journal of Language Education, 8(4), 763-777. https://doi.org/10.26858/ijole.v8i4.70003

Firat, T., & Koyuncu, I. (2023). The influence of student-level factors on reading literacy: A comprehensive study. Journal of Theoretical Education Science, 16(4), 843-867. http://dergipark.org.tr/akukeg

Institute for the Promotion of Teaching Science and Technology. (2023). Press conference announcing the results of the PISA 2022 assessment. https://pisathailand.ipst.ac.th [In Thai]

Institute for the Promotion of Teaching Science and Technology. (2024). PISA 2022 assessment results: Executive summary. https://pisathailand.ipst.ac.th/pisa2022-summary-result/ [In Thai]

Institute for the Promotion of Teaching Science and Technology. (2025a). Online PISA test system authorized for publication. https://ipst-pisatest.ipst.ac.th/CES/quiz_characteristics/pisa/518 [In Thai]

Institute for the Promotion of Teaching Science and Technology. (2025b). Online PISA test system authorized for publication. https://ipst-pisatest.ipst.ac.th/CES/quiz?quiz=quiz&problem=151|152|153|154 [In Thai]

Li, R., Wang, Y., Guo, J., & Hang, Y. (2025). Predictors of Chinese undergraduates’ reading literacy: The role of individual, family, and institutional factors. The Asia-Pacific Education Researcher, 34(1), 463-472. https://doi.org/10.1007/s40299-024-00869-8

Linnakyla, P., Malin, A., & Taube, K. (2004). Scandinavian Journal of Educational Research, 48(3), 231-249. https://doi.org/10.1080/00313830410001695718

Mullis, I. V. S., & Martin, M. O. (Eds.). (2019). PIRLS 2021 assessment frameworks. TIMSS & PIRLS International Study Center.

Netten, A., Voeten, M., Droop, M., & Verhoeven, L. (2014). Sociocultural and educational factors for reading literacy decline in the Netherlands in the past decade. Learning and Individual Differences, 32, 9-18. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2014.02.002

Office of the Basic Education Commission. (2021). Training program on advanced reading literacy development for lower secondary school students. https://academic.obec.go.th/web/images/document/1635915871_d_1.pdf [In Thai]

Office of the Royal Institute. (2019). Contemporary educational terms dictionary, literacy series, Royal Institute edition. Royal Society. [In Thai]

Organisation for Economic Co-operation and Development. (2019). PISA 2018 assessment and analytical framework. https://doi.org/10.1787/b25efab8-en

Organisation for Economic Co-operation and Development. (2023). PISA 2022 results: Factsheets – Thailand. https://www.oecd.org/content/dam/oecd/en/publications/reports/2023/11/pisa-2022-results-volume-i-and-ii-country-notes_2fca04b9/thailand_b136aea5/6138f4af-en.pdf

Ozdemir, V. (2024). Investigating factors that affect reading literacy skills in PISA Turkey sample. Acta Educationis Generalis, 14(1), 20-39. https://doi.org/10.2478/atd-2024-0002

Ruksasaeng, P., & Phusee-orn, S. (2021). The development of reading literacy enhancement program by Program for International Student Assessment (PISA). Social Sciences Research and Academic Journal, 17(1), 131-144. [In Thai]

Snow, C. (2002). Reading for understanding: Toward an R&D program in reading comprehension. RAND Corporation.

Sriwattanametakul, J. (2015). A study of guidelines for promoting reading literacy activities of Thai lower secondary school teachers in Bangkok [Master’s thesis]. Chulalongkorn University. [In Thai]

Van der Elst-Koeiman, M., Segers, E., Severing, R., & Verhoeven, L. (2025). Sociocultural predictors of children’s Papiamento and Dutch reading literacy in the Dutch Caribbean. Journal of Multilingual Education Research, 13, Article 3. https://doi.org/10.5422/jmer.2024-2025.v13.5-26

Van Staden, S. (2014). Factors that affect South African reading literacy achievement: Evidence from prePIRLS 2011. South African Journal of Education, 34(3), 1-9. http://www.sajournalofeducation.co.za