การส่งเสริมสิทธิเด็กในสถานศึกษาระดับมัธยมศึกษา
คำสำคัญ:
สิทธิเด็ก, การส่งเสริมสิทธิเด็กบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาองค์ประกอบและตัวบ่งชี้ของสิทธิเด็กในสถานศึกษาระดับมัธยมศึกษา โดยศึกษากฎหมาย ระเบียบ งานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับสิทธิเด็ก 2) ศึกษาการส่งเสริมสิทธิเด็กในสถานศึกษาระดับมัธยมศึกษา โดยศึกษาโรงเรียนต้นแบบการส่งเสริมสิทธิเด็ก จำนวน 4 โรงเรียน เครื่องมือที่ใช้เป็น แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง ใช้การวิเคราะห์ข้อมูลโดยการสังเคราะห์และวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) องค์ประกอบของสิทธิเด็กมี 4 องค์ประกอบ
มีตัวบ่งชี้ 21 ตัว ประกอบไปด้วย องค์ประกอบสิทธิในการมีชีวิตอยู่รอดปลอดภัย (survival rights) มี 4 ตัวบ่งชี้ คือ นักเรียนมีสุขภาพกายและสุขภาพจิตที่ดี นักเรียนไม่ได้รับการลงโทษที่มีผลกระทบต่อร่างกายและจิตใจ นักเรียนได้รับการเอาใจใส่และช่วยเหลือในกรณีที่มีปัญหา เจ็บป่วย ไม่สบาย หรือพิการ และนักเรียนได้รับการส่งเสริมสุขภาพอย่างทั่วถึง องค์ประกอบสิทธิที่จะได้รับการปกป้องคุ้มครอง (Protection rights) มี 8 ตัวบ่งชี้ คือ นักเรียนไม่ถูกเลือกปฏิบัติโดยไม่เป็นธรรม นักเรียนไม่ถูกใช้ความรุนแรง นักเรียนไม่ถูกข่มขู่ในทุกรูปแบบ นักเรียนได้รับโอกาสและปฏิบัติอย่างเท่าเทียม โดยคำนึงถึงประโยชน์ของนักเรียนเป็นสำคัญ นักเรียนปลอดสารเสพติดให้โทษ สารที่มีพิษ สิ่งมอมเมา การพนัน การทะเลาะวิวาท และสื่อลามก อนาจาร นักเรียนไม่ถูกเอาเปรียบทางเพศ นักเรียนไม่ถูกแสวงหาประโยชน์ในทุกกรณี และนักเรียนได้รับการช่วยเหลือหรือสงเคราะห์ด้วยวิธีการที่เหมาะสม องค์ประกอบสิทธิที่จะได้รับการพัฒนา (development rights) มี 4 ตัวบ่งชี้ คือ นักเรียนได้รับโอกาสทางการศึกษาอย่างทั่วถึงและมีคุณภาพ นักเรียนได้รับการพัฒนาด้านร่างกาย ความรู้คู่คุณธรรม จริยธรรม และทักษะชีวิต นักเรียนมีการพัฒนาจากการมีส่วนร่วมของครอบครัวและโรงเรียน และนักเรียนมีการพัฒนาจากการจัดระบบฐานข้อมูลนักเรียนรายบุคคล และใช้ข้อมูลเพื่อการคุ้มครองสิทธิเด็ก และองค์ประกอบสิทธิในการมีส่วนร่วม (participation rights) มี 5 ตัวบ่งชี้ คือ นักเรียนได้แสดงออก กล้าแสดงออก และมีส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็นในทางที่ถูกต้องและเหมาะสม นักเรียนมีส่วนร่วมในการตรวจสอบและปรับปรุงเกี่ยวกับกฎ ระเบียบ หรือข้อปฏิบัติของในโรงเรียน นักเรียนมีส่วนร่วมในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน นักเรียนเคารพสิทธิและเสรีภาพของผู้อื่นตามวิถีประชาธิปไตย และนักเรียนมีส่วนร่วมในการเป็นสมาชิกที่ดีของครอบครัวและชุมชน และ2) การส่งเสริมสิทธิเด็กในสถานศึกษาระดับมัธยมศึกษา มีจำนวน 31 กิจกรรมสำคัญ
References
ณรงค์ฤทธิ์ เลิศวุฒิ. การศึกษาการดำเนินการให้ความช่วยเหลือเด็กที่ประสบปัญหาความรุนแรงในครอบครัว : ศึกษากรณี ครูในโรงเรียนประถมศึกษาที่เข้าร่วมโครงการโรงเรียนคุ้มครองเด็ก มูลนิธิศูนย์พิทักษ์สิทธิเด็กในพื้นที่กรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธ์สังคมสงเคราะห์ศาสตร์มหาบัณฑิต. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2556.
ณัฐนรี คายา. แบบภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษาและสภาพการปฏิบัติงานการพิทักษ์สิทธิเด็กในสถานศึกษา สังกัดหนังสือพิมพ์คมชัดลึก. เจาะประเด็นร้อน วันที่ 14 พฤษภาคม พ.ศ. 2552.
ประวิต เอราวรรณ์. การประเมินผลแผนงานโรงเรียนเพื่อนเด็กในประเทศไทย : ระยะที่ 1. รายงานการวิจัย, 2543.
มยุรณี หล้ากวนวัน. สิทธิเด็กในครอบครัวจากมุมมองการปฏิบัติต่อเด็กของครอบครัวชนบท. วิทยานิพนธ์ ศศ.ม. ขอนแก่น : มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 2552.
ราชกิจจานุเบกษา. พระราชบัญญัติคุ้มครองเด็ก พ.ศ. 2546. เล่ม 120 ตอนที่ 95 ก วันที่ 2 ตุลาคม 2546.
ศศิวิมล สู่วรฤทธิ. การศึกษากลไกและมาตรการในการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิเด็กภายใต้กรอบประชาคมสังคมและวัฒนธรรมอาเซียน. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต (การบริหารการพัฒนาสังคม). กรุงเทพฯ : สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์, 2557.
สิริมา หมอนไหม. การบริหารจัดการศึกษาเพื่อสิทธิเด็กในโรงเรียนมัธยมศึกษาตามอนุสัญญาว่าด้วยสิทธิเด็กแห่งสหประชาชาติ. ดุษฎีนิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาการบริหารการศึกษา. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2554.
สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชน. อนุสัญญาว่าด้วยสิทธิเด็ก. พิมพ์ครั้งที่ 7. กรุงเทพฯ : แสงเทียนการพิมพ์, 2544.
สำนักพัฒนานวัตกรรมการจัดการศึกษา. สานฝันเพื่อสิทธิเด็กไทย. กรุงเทพฯ : องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก, 2554.
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่น เขต 5. วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต (บริหารการศึกษา). กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, 2556.
