บทบรรณาธิการ

บทคัดย่อ

บทบรรณาธิการ

วารสารวิชาการ วิวิธวรรณสาร ฉบับนี้ เป็นฉบับปีที่ 4 ฉบับที่ 1 (มกราคม-เมษายน 2563) ประกอบด้วยบทความวิจัย และบทความวิชาการ รวม 7 เรื่อง ดังนี้

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวกับแนวพระราชดำริด้านสาธารณสุข (King Chulalongkorn and the Concepts of Public Health) บทความวิจัยที่มุ่งศึกษาแนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวด้านสาธารณสุขผ่านพระราชหัตถเลขา 10 เรื่อง ผลการศึกษายิ่งทำให้เห็นประจักษ์ชัดว่า นอกจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจะทรงพระปรีชาสามารถในแทบทุกศาสตร์ แม้ในด้านสาธารณสุข พระองค์ก็ทรงวางรากฐานการสาธารณสุขของไทยให้มีความมั่นคงและเจริญก้าวหน้ามาถึงทุกวันนี้ ส่งผลให้ประเทศไทยได้รับการยอมรับว่าเป็นประเทศที่มีความมั่นคงด้านสุขภาพเป็นอันดับที่ 6 ของโลก

พหุวิทยาการภูมิปัญญาของชาวอีสานในการดูแลรักษาสุขภาพ (Multidisciplinary Isan Wisdom in Health Care) บทความวิจัยที่มุ่งวิเคราะห์พหุวิทยาการภูมิปัญญาชาวอีสานในการดูแลสุขภาพที่ปรากฏในคัมภีร์ยาใบลานของอีสาน และวิเคราะห์แนวความคิดแนวปฏิบัติของหมอยาพื้นบ้านชาวอีสาน ผลการวิจัยพบ หมอยาพื้นบ้านอีสานจากอดีตจนถึงปัจจุบันจะดูแลรักษาสุขภาพผู้ป่วยโดยแบ่งผู้ป่วยออกเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มผู้ป่วยทางกาย กลุ่มผู้ป่วยทางจิตแล้วส่งผลต่อร่างกาย และกลุ่มผู้ป่วยทางจิตประสาท นอกจากนี้ ยังมีการนำแนวความคิดและแนวปฏิบัติรักษา มาบูรณาการในการดูแลสุขภาพแบบองค์รวม ส่งผลให้ชาวอีสานตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบันมีสุขภาพที่ดีเสมอมา

สารัตถะของวรรณกรรมนิราศพื้นถิ่นร่วมสมัย (Themes in Contemporary Local Nirat Literatures) บทความวิชาการที่มุ่งวิเคราะห์วิจารณ์วรรณกรรมนิราศพื้นถิ่นร่วมสมัย จำนวน 4 เรื่อง คือ นิราศเชียงราย นิราศอุบลราชธานี นิราศกรุงเทพมหานคร และนิราศสุราษฎร์ธานี ผลการศึกษาสรุปได้ว่า วรรณกรรมนิราศพื้นถิ่นร่วมสมัยทั้ง 4 เรื่อง มีสารัตถะ 3 ประการ คือ สารัตถะปัจเจก สารัตถะสังคมและวัฒนธรรม และสารัตถะเหนือสภาวะสัมผัสด้วยการมองเห็น โดยกวีนิยมใช้รูปแบบคำประพันธ์กลอนนิราศ  การนำเสนอเนื้อหามี 3 ลักษณะ ได้แก่ การบรรยายสภาพลักษณะกับการแสดงความคิดเห็น การเล่าประวัติความเป็นมา และการรำพึงรำพันถึงความรัก ทั้งนี้ เพราะตัวบทวรรณกรรมมีคุณลักษณะเดียวกัน คือเป็นวรรณกรรมนิราศพื้นถิ่นร่วมสมัย

แนวทางการจัดการเรียนรู้วิชาภาษาไทยของครูที่มีผลต่อกระบวนการเรียนรู้ของนักเรียนประถมศึกษา (Method in Thai Language Learning Management of Teacher Effecting Learning Process of Primary School Students) บทความวิจัยที่มุ่งศึกษาแนวทางการจัดการเรียนรู้วิชาภาษาไทยของครูที่มีผลต่อกระบวนการเรียนรู้ของนักเรียนประถมศึกษา ผลการวิจัยทำให้ทราบว่า หากครูผู้สอนมีการเตรียมการสอนที่มาจากการวิเคราะห์ผู้เรียนจนรู้จักผู้เรียนเป็นรายบุคคล เข้าใจหลักสูตรโดยตลอดอย่างถ่องแท้ กระทั่งสามารถออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ ใช้สื่อการสอน รวมทั้งใช้วิธีวัดผลประเมินผลที่สอดคล้องกับความมุ่งหมายของการเรียนแล้ว การเรียนการสอนของครูย่อมไม่มีวันล้มเหลว และไม่ทิ้งใครบางคนไว้ข้างหลังดังสภาพที่เป็นอยู่

การใช้ภูมิปัญญาชุมชนในหมู่บ้านกลางหมื่น ตำบลกลางหมื่น อำเภอเมือง จังหวัดกาฬสินธุ์ (Using Folk Wisdom of Klang Muen Village, Klang Muen Sub-district, Mueang District, Kalasin Province) บทความวิจัยมุ่งศึกษาวิเคราะห์ภูมิปัญญาและกระบวนการอนุรักษ์ภูมิปัญญาชุมชนในหมู่บ้านกลางหมื่น ตำบลกลางหมื่น อำเภอเมือง จังหวัดกาฬสินธุ์ ซึ่งผลการศึกษา ทำให้ตระหนักว่า หมู่บ้านที่มิอาจให้ใบปริญญาแก่ใครได้ กลับอุดมด้วยภูมิปัญญาที่ไม่ใช่หนังสือที่มีอยู่มหาศาล ทั้งภูมิปัญญาด้านอาหาร ที่อยู่อาศัย  ศาสนา ความเชื่อ ประเพณี หัตถกรรม วัฒนธรรม ตลอดจนภูมิปัญญาด้านการรักษาและพืชสมุนไพร

แนวทางการอนุรักษ์และสืบทอดประเพณีร่อยพรรษา: ตำบลหนองบัว อำเภอเมืองกาญจนบุรี จังหวัดกาญจนบุรี (A Guideline on Conservation and Inheritance of Roiphansa Tradition: Tambon Nongbua Amphoe Mueang Kanchanaburi Changwat Kanchanaburi บทความวิจัยที่มุ่งนำเสนอประเพณี “เพลงร่อยพรรษา” ที่กำลังถูกลืมและเลือนหายภายกระแสโลกาภิวัตน์ที่เคลื่อนตัวอย่างรวดเร็วและดุร้าย ที่จะกลืนกลายให้เอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมเสื่อมสูญ อีกทั้งเป็นการเสาะแสวงหาแนวทางอนุรักษ์และสืบทอดประเพณีดังกล่าวให้สามารถยืนต้านต่อกาลเวลา ซึ่งนับเป็นเรื่องท้าทายอย่างยิ่งสำหรับผู้เกี่ยวข้องทั้งหลาย ทั้งปัจเจกชน ชุมชน สังคม ตลอดจนหน่วยงานระดับนโยบายที่ใหญ่ขึ้นไป ว่าพวกเขาทั้งหลาย สามารถที่จะพิทักษ์รักษาประเพณีที่มีคุณค่าให้มีลมหายใจต่อไปได้หรือไม่

บทวิจารณ์ “แสงหิ่งห้อยเปล่งไว้ จุดจ้อยในจักรวาล” กับการสืบทอดด้านเนื้อหาคำสอน (Review of “The tiny light of a firefly in the universe” and the inheritance of teaching contents) บทความที่มุ่งวิจารณ์หนังสือกวีนิพนธ์ “ดวงตาหิ่งห้อย” ของ ศุภาพิชญ์ พรอำนวยผล (ปริม) กวีเด็กหญิงซึ่งมีอายุเพียง 11 ขวบ ผู้สามารถแต่งคำประพันธ์ประเภทโคลงสี่สุภาพได้เป็นหนังสือได้ทั้งเล่ม และที่น่าประหลาดใจกว่านั้น คือเนื้อหาในบทกวีล้วนเน้นด้านหลักธรรมคำสอน นั่นก็คือขนบอันแข็งแรงประการหนึ่งของงานร้อยกรองยุคโบราณ หากยังถูกเพรียกขานถึงจนปัจจุบัน

หวังว่า บทความทั้ง 7 เรื่อง ดังกล่าวมา คงช่วยขยายมุมมอง และความคิดต่างๆ ยังผู้อ่าน และผู้สนใจตามสมควร อันจะนำสู่การพัฒนางานวิชาการเฉพาะตน ที่อาจยังประโยชน์ต่อผู้อื่นต่อไป

บุณยเสนอ ตรีวิเศษ

บรรณาธิการ