ลักษณะการเจริญมรณสติตามนัยที่ปรากฏในอรรถกถาพระบาลี: คัมภีร์วิสุทธิมรรค

บทคัดย่อ

คัมภีร์อรรถกถาวิสุทธิมรรคได้กล่าวถึงการเจริญมรณสติโดยอาการต่าง ๆ ถึง 8 ลักษณะด้วยกัน ซึ่งได้แก่ การระลึกถึงความตายโดยปรากฏดุจเพชฌฆาต, โดยวิบัติแห่งสมบัติ, โดยเปรียบเทียบ, โดยร่างกายเป็นสาธารณะแก่สัตว์และปัจจัยแห่งความตายมากชนิด, โดยอายุเป็นของอ่อนแอ, โดยชีวิตไม่มีนิมิต, โดยชีวิตมีกำหนดกาล และลักษณะสุดท้าย การระลึกถึงความตายโดยพิจารณาว่าชีวิตมีขณะสั้น ซึ่งนอกจากจะประกอบด้วยการให้ความหมาย การอธิบายถึงอาการต่าง ๆ ที่แสดงถึงการเจริญมรณสติแล้ว ยังอ้างอิงถึงถ้อยคำของพระอรรถกถาจารย์ประกอบการเรียบเรียงด้วย มีเชิงอรรถที่ให้รายละเอียดของศัพท์ที่ยังคลุมเครือ ไม่แจ่มแจ้งในแง่ของความหมายให้ผู้ค้นคว้าได้เข้าใจชัดเจนยิ่งขึ้น

ผู้เขียนเห็นว่า บรรดาแนวคิด ความหมาย องค์ประกอบของบทความวิชาการต่าง ๆ ที่นำมาเรียบเรียงให้ผู้อ่านศึกษานั้น ท่านประพันธ์ไว้อย่างครอบคลุมรอบด้านยิ่ง อาจกล่าวได้ว่าคัมภีร์วิสุทธิมรรคนั้นนับเป็นขุมทองแห่งสติปัญญาก็ว่าได้ หากไม่นำมาเผยแพร่ออกไปในวงกว้างแล้ว นับเป็นเรื่องน่าเสียดาย โดยเฉพาะในยุคปัจจุบันที่ผู้คนใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีของอินเทอร์เน็ต สำหรับเผยแพร่วารสารวิชาการต่าง ๆ ให้เกิดความสะดวกในการเข้าถึงมากยิ่งขึ้นด้วยแล้ว ยิ่งต้องตระหนักในการใช้สอยเทคโนโลยีเหล่านี้ให้มากกว่าที่เป็นอยู่และใช้ให้เกิดประโยชน์เชิงวิชาการให้ผู้คนทุกระดับชั้นสามารถเข้าถึงได้อย่างสะดวกรวดเร็วสมกับเป็นยุคดิจิตอลอย่างแท้จริง